Samenvatting
Samenvatting colleges strafprocesrecht (670084-B-6)
- Instelling
- Tilburg University (UVT)
Samenvatting van alle colleges strafprocesrecht (premaster/bachelor) aan Tilburg University
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 68 pagina's
Voorbeeld 4 van de 68 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
AANTEKENINGEN STRAFPROCESRECHTHC1 – 14 FEBRUARI 2023
Opsporing en controle
Hoofddoel strafproces
• Zorgen dat schuldigen worden bestraft
• Zorgen dat onschuldigen niet worden bestraft (belangrijkste van de twee)
Maar hoe dan? Kan niet allebei voor 100%...
“Beter tien verdachten ten onrechte vrijuit dan één verdachte onschuldig veroordeeld”…
Door:
Bevoegdheden en waarborgen
Instrumentaliteit en rechtsbescherming
Procedurele rechtvaardigheid: los van de uitkomst van het proces, wil je dat de betrokkenen
(verdachte/slachtoffer/etc.) ten minste het gevoel hebben dat ze juist zijn behandeld en
gehoord zijn
Bronnen
- Art. 107 Grondwet & Art. 1 Sv
- Internationaal en Europees recht
- WvSv en bijzondere wetten (WWM, WED, WVW, Opiumwet…)
- AMvB’s
- Beleidsregels
- Jurisprudentie
- Beginselen van goede procesorde
o Vertrouwensbeginsel
o Verbod van detournement de pouvoir
o Subsidiariteit
o Proportionaliteit
Het strafprocesrecht is geregeld in wetten in formele zin (legaliteitsbeginsel), en daardoor is
het landelijk overal gelijk
Internationaal en Europees recht
• EVRM
• Art. 6: Eerlijk Proces
• Salduz
• Art. 8: recht op eerbiediging van privé- familie- en gezinsleven
• IVBPR (BUPO-verdrag)
• EU
• Richtlijnen procedurele rechten (bv. advocaat bij politieverhoor, 2013/48/EU)
• Handvest Grondrechten EU
Raad van Europa is breder dan de EU
Tijdsverloop strafproces (globaal)
- Voorbereidend onderzoek: (o.a.)
Opsporingsonderzoek
Opsporing: art. 132a Sv
, • Onderzoek i.v.m. strafbare feiten onder gezag OvJ met als doel nemen
strafvorderlijke beslissingen
Begin ‘klassieke’ opsporing: verdenking art. 27 Sv
Opsporing: art. 132a Sv
(a) Onderzoek i.v.m. strafbare feiten
(b) Onder gezag OvJ
• Bevelen aan opsporingsambtenaren, art. 148 lid 2 Sv (zie art. 141-
142 Sv)
Opsporingsambtenaren doen echter ook veel uit eigen initiatief
(zolang daar geen toestemming voor vereist is)
(c) Met als doel het nemen van strafvorderlijke beslissingen
• ‘Al die beslissingen die relevant zijn met het op de naar aanleiding
van een strafbaar feit op te leggen sancties, maatregelen of
voorzieningen’
• Aard van het onderzoek: (mede) gericht op het nemen van
strafvorderlijke beslissingen (c.q. strafrechtelijk ingrijpen)?
Zie week 2: niet alleen ‘klassieke’ opsporing (art. 27 Sv), maar ook
‘vroegsporing’ en optreden bij aanwijzingen terrorisme.
Onderzoek door rechter-commissaris
- Onderzoek ter terechtzitting
- Beraadslaging en uitspraak in eerste aanleg
- Hoger beroep
- Beroep in cassatie
- Tenuitvoerlegging
Opsporing v. toezicht
Opsporing (art. 132a Sv)
- Reactief (bv. aangifte – optreden n.a.v. redelijk vermoeden van een gepleegd
strafbaar feit)
- Proactief (‘erop uit’ –géén redelijk vermoeden van een gepleegd strafbaar feit, bv.
‘vroegsporing’ bij bijzondere opsp-bev. (zie week 2))
- Repressieve controle (vgl. alcoholcontrole WVW)
Toezicht (zie o.a. hfst 5 Awb: handhaving)
- Preventieve controle: ‘prototypisch bestuurlijke activiteit’ (vgl. controle naleving van
vergunningenplicht zoals Drank- en Horecavergunning)
Opsporing gaat over strafrecht (doel: het nemen van strafvorderlijke beslissingen)
Toezicht (controle) gaat over bestuursrecht (doel: controle op de naleving)
Verwarrend omdat opsporingsambtenaren taken uitvoeren in beide gebieden
Waarom van belang?
- Bijzondere waarborgen strafrecht (want verregaand middel), o.a. zwijgrecht.
- In het bestuursrecht kan juist een medewerkingsplicht gelden.
Belang van zuiverheid in het gebruik van verschillende bevoegdheden die verschillende
waarborgen en voorwaarden kennen.
Opsporing v. toezicht/(preventieve) controle
- Sfeerovergang
- Toezicht gaat over in opsporing
- -> dat kan binnen dezelfde (bijzondere) wet, of
- -> er kan sprake zijn overgang naar een andere wet: dan is tevens
sprake van voortgezette toepassing van bevoegdheden (type a
hieronder)
, - Voortgezette toepassing (van bevoegdheden) nog geen verdenking, kan daar wel
toe leiden
- Type a. Bestuursrechtelijk toezicht bijzondere wet (door
opsporingsambtenaar) leidt tot redelijke verdenking strafbaar feit buiten die
wet.
- Type b. Strafrechtelijke opsporing vindt plaats o.b.v. een bijzondere wet (bv.
WED) en dezelfde opsporingsambtenaar constateert een strafbaar feit dat
buiten het bereik van die bijzondere wet ligt.
- Van belang dat aan voorwaarden voor de opsporingsbevoegdheid
wordt voldaan
- Verbod van détournement de pouvoir (HR Controle v. Opsporing)
- Verbod van détournement de pouvoir
- Controlebevoegdheid moet niet uitsluitend zijn gebruikt voor een ander
doel dan waarvoor deze is verleend; deze moet mede zijn uitgeoefend
overeenkomstig het doel waarvoor deze is gegeven. Dan ‘in beginsel’
rechtmatig.
- Dat doel moet in ‘overwegende mate’ zijn gediend.
- Dat tevens opsporingshandelingen zijn verricht brengt nog niet
mee dat de controlebevoegdheid uitsluitend is gebruikt voor
een ander doel dan waarvoor deze is verleend (HR
Dynamische verkeerscontrole; HR Project ‘Moelander’)
- Dynamische verkeerscontrole -> risicoselectie en dus gevaar van
etnisch profileren
- Sfeercumulatie wel al een verdenking
- Samenloop (i.p.v. overgang) in het gebruik van bestuurs- en strafrechtelijke
bevoegdheden / bevoegdheden uit verschillende wetten
-> reeds verdenking strafbaar feit; toepassing controlebevoegdheden nog
toegestaan?
- Ook indien een persoon reeds verdacht wordt van een strafbaar feit, staat dat
niet in de weg aan gebruik controlebevoegdheden (HR Controle en
Opsporing)
- Mits waarborgen in acht genomen, waaronder rechtsbijstand, het
zwijgrecht en het nemo teneturbeginsel
- Ook hier: verbod van detournement de pouvoir
- Vormen van sfeercumulatie:
- Binnen dezelfde bijzondere wet (bv AWR-AWR)
- Toezicht o.b.v. een bijzondere wet terwijl dat toezicht eigenlijk (mede)
gericht zijn op het vergaren van informatie over strafbare feiten die
buiten die bijzondere wet vallen (bv. Alcoholwet met het oog op
inbeslagname cocaïne)
- Opsporingsbevoegdheden uit een bijzondere wet worden (mede)
aangewend met het oog op de opsporing van gedragingen die niet in
die bijzondere wet strafbaar zijn gesteld (bv. art. 49 WWM en art. 9
Opw)
Verdachtebegrip
Als verdachte wordt vóórdat de vervolging is aangevangen, aangemerkt degene te wiens
aanzien uit feiten of omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld aan een strafbaar
feit voortvloeit (art. 27 lid 1 Sv)
Aldus:
(a) Strafbaar feit
(b) Redelijk vermoeden (van schuld) (objectief bepaalbaar)
(c) Feiten en omstandigheden (vermoeden moet dus ergens op gebaseerd zijn)
https://www.npo.nl/de-kleine-lettertjes/20-05-2017/KN_1690506 (vanaf 11.25)
, Waarom is het belangrijk om te weten wanneer iemand een verdachte is
• Mogelijkheid om bevoegdheden toe te passen (instrumentaliteit)
• Meestal de basisbevoegdheden van de klassieke opsporing die beginnen
bij een verdenking
• Rechten van de verdachte (rechtsbescherming)
• Vanaf het moment van verdenken ben je officieel verdachte en heb je recht
op rechtsbescherming
(onder meer)
§ Rechtsbijstand
§ Recht op informatie
§ Interne openbaarheid
§ Recht te worden gehoord
§ Tolk
§ Onschuldpresumptie (art. 6 lid 2 EVRM)
§ Zwijgrecht (breder vanuit art. 6 EVRM: nemo tenetur)
Verhoor verdachte
Vragen (van een opsporingsambtenaar) aan een verdachte die betrekking hebben op diens
betrokkenheid bij een strafbaar feit ten aanzien waarvan hij als verdachte is aangemerkt
(vgl. HR Verhoor en consultatiebijstand, NJ 2019/309)
Verhoor kan worden gedaan op het politiebureau, maar kan ook gewoon op staat (op locatie)
worden gedaan
EHRM Salduz: je hebt vanaf het begin (dus ook bij eerste verhoor) recht op rechtsbijstand
Art. 29 Sv
[Pressieverbod]
1. In alle gevallen waarin iemand als verdachte wordt gehoord, onthoudt de verhorende
rechter of ambtenaar zich van alles wat de strekking heeft een verklaring te verkrijgen
waarvan niet kan worden gezegd dat zij in vrijheid is afgelegd.
[Zwijgrecht en cautie]
2. De verdachte is niet tot antwoorden verplicht. Voor de aanvang van het verhoor wordt
de verdachte medegedeeld dat hij niet tot antwoorden is verplicht. Deze mededeling
wordt in het proces-verbaal opgenomen.
Rechtsbijstand en verhoor
• Eerste politieverhoren cruciaal
• Risico valse bekentenis; gerechtelijke dwalingen (bv. Schiedammer
Parkmoordzaak, waarbij de verkeerde persoon is veroordeeld)
• Internationale druk
• Art. 6 EVRM en rechtspraak vanaf EHRM Salduz (NJ 2009/214)
• EU-richtlijn advocaat bij politieverhoor, 2013/48/EU)
• Sinds 2017 geregeld in WvSv (art. 28 e.v.)
• Consultatiebijstand
• Verhoorbijstand
Nemo tenetur
• Recht om zichzelf niet te hoeven belasten (privilege against self-incrimination): vloeit
voort uit art. 6 EVRM (recht op een eerlijk proces) en rechtspraak EHRM
• Gedeeltelijk in art. 29 lid 2 Sv (zwijgrecht)
• Strafvorderlijk beginsel (‘criminal charge’ art. 6 EVRM)
• Voor verdachten in WvSv gelden uitzonderingen op medewerkingsverplichtingen, bv.
96a lid 3 Sv
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mg99x. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48756 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen