Het Lerende brein – Samenvatting Literatuur
2024-2025
Boek & artikelen
Boek: Cathy Rogers and Michael S.C. Thomas: Educational Neurosciece, the basics
Inhoudsopgave
Week 1 ................................................................................................................................................... 1
Hoofdstuk 1: Why do we need educational neuroscience? ................................................................ 2
Hoofdstuk 2: I wanna walk like you .................................................................................................. 3
Week 2 ................................................................................................................................................... 5
Hoofdstuk 3: I feel therefore I am ...................................................................................................... 5
Artikel: Brod, G., & Breitwieser, J. (2019). Lighting the wick in the candle of learning:
generating a prediction stimulates curiosity. NPJ science of learning, 4(1), 17. .............................. 9
Week 3 ................................................................................................................................................. 12
Hoofdstuk 4: No one is an island ..................................................................................................... 12
Artikel: Nguyen, M., Chang, A., Micciche, E., Meshulam, M., Nastase, S. A., & Hasson, U.
(2022). Teacher–student neural coupling during teaching and learning. Social cognitive and
affective neuroscience, 17(4), 367-376. .......................................................................................... 15
Week 4 ................................................................................................................................................. 20
Hoofdstuk 5: Thinking is hard ......................................................................................................... 20
Artikel: Ofen, N., Yu, Q., & Chen, Z. (2016). Memory and the developing brain: Are insights from
cognitive neuroscience applicable to education? Current opinion in Behavioral Sciences, 10, 81-
88. ..................................................................................................................................................... 25
Week 5 ................................................................................................................................................. 28
Hoofdstuk 6: Learning is even harder .............................................................................................. 28
Mini samenvatting: Artikel: Jolles, D. D., van Buchem, M. A., Rombouts, S. A., & Crone, E. A.
(2012). Practice effects in the developing brain: A pilot study. Developmental Cognitive
Neuroscience, 2, S180-S191 ........................................................................................................... 32
Uitgebreide samenvatting: Artikel: Jolles, D. D., van Buchem, M. A., Rombouts, S. A., & Crone,
E. A. (2012). Practice effects in the developing brain: A pilot study. Developmental Cognitive
Neuroscience, 2, S180-S191 ........................................................................................................... 33
Week 6 ................................................................................................................................................. 37
Hoofdstuk 8: Covering the syllabus ................................................................................................... x
Artikel: tbd ........................................................................................................................................ x
Week 7 ................................................................................................................................................... x
Hoofdstuk 9: The whole system perspective ...................................................................................... x
Artikel: tbd ........................................................................................................................................ x
1
,Week 1
Hoofdstuk 1 & 2
Hoofdstuk 1: Why do we need educational neuroscience?
Tools of neuroscience:
fMRI: zuurstof gehalte in bloed wordt gemeten. Beter voor waar activiteit is dan wanneer.
Bloedsomloop gaat langzamer dan vurende neuronen. Meet ook activiteit vergeleken met andere
activiteit in brein, dus fMRI resultaten zijn het verschil in brein activiteit tussen de metingen van 2
taken.
EEG: meet directe neuroactiviteit, beter voor specifieke timing. Dus beter voor wanneer dan waar.
case study: ‘stop and think’
traditionele kijk van hoe kinderen concepten leren is: wanneer een nieuwe theorie wordt geleerd,
wordt de oude vervangen met deze nieuwe theorie. Nieuw bewijs suggereert dat de ‘oude’ incorrecte
theorieën opgeslagen blijven in het brein. In de context van het onderwijs kan dit problematisch zijn.
Er is inhibitie controle nodig om de oude informatie te ondrukken, zodat de nieuwe correcte
informatie kan worden bereikt.
- The UnLocke intervention: trainde kinderen om dit analystische systeem in te schakelen en hun
automatische systeem te remmen (inhibitie). Kinderen met de training hadden meer voortgang in de
schoolvakken dan kinderen in de controle groep.
In figuur 1.1 (The Prioritisation Hierarchy, ookwel prioriteringshiërarchie) wordt laten zien dat het
brein niet is gemaakt voor ‘school learning’. Hij is meer gefocust, en vind het ook belangrijker, om
‘in leven’ blijven (ook door evolutie). Leren is zelfs een van de lastigste dingen voor een brein om te
doen. Een implicatie hiervan is, dan mensen alleen zullen leren, als hun ‘interne cost/benefit’ analyse
hun verteld dat het leren het waard is. Het is dus een afweging, want het kost meer energie en effort.
Door op deze manier naar het brein te kijken, wordt het ook duidelijk dat als de basisbehoeften niet
vervuld zijn (goed gevoed, slaap enz), leren niet kan worden geoptimaliseerd.
2
, Figuur 1.1 heeft veel overeenkomsten met de hiërarchie van Maslow. Het verschil is dat er geen
onderscheid wordt gemaakt ‘fysiek’ of ‘sociaal’ of ‘mentaal’ vorm. Het brein werkt namelijk ook
niet met deze scheidingen.
Hoe kunnen neurowetenschappen helpen?
neurowetenschap legt ons uit ‘waarom’ dingen gebeuren. Een studie heeft bijvoorbeeld laten zien dat
fysieke beweging zorgt voor betere emotieregulatie onder jongere kinderen (7-jaar), en betere
gedragsregulatie onder oudere kinderen (11-jarigen). Denk ook terug aan de basale behoeften.
Fysieke beweging en slaap vallen hieronder. Slaap, waaronder REM-slaap is van groot belang, om
herinneringen te consolideren.
Changing minds
leren gebeurt door neuronverbindingen veranderen en neuroplasticiteit. Neuronen communiceren met
elektrische signalen. De sterkte van de verbindingen tussen de neuronen bepaalt hoe sterk de
activatie is van de neuronen. Om te leren, moet de verbinding dus sterker worden gemaakt.
Fouten maken
Het brein werkt door voorspellingen te maken. Wanneer deze voorspellingen niet kloppen, oftewel
wanneer er een fout wordt gemaakt, genereert het brein een specifieke error signaal om aan te geven
dat dingen niet zijn gelopen zoals gepland. Door dit signaal kan het brein leren en aanpassen.
Wanneer een leraar je dus aanmoedigt om te leren van fouten maken, sluiten ze aan bij hoe het brein
werkt.
Hoofdstuk 2: I wanna walk like you
Dit hoofdstuk introduceert het concept dat leren in de klas is gebaseerd op het gebruik van onze
sensorische en motorsystemen, op manieren waarvoor ze niet (kijkend naar evolutie) zijn bedoeld of
ontwikkeld.
What our brains were built for
zowel het motorische- als het sensorische system is georganiseerd in een hiërarchische structuur, van
simpel naar complex. Dit systeem werkt door patroonherkenning, patronen herkennen in
binnenkomend informatie/prikkels.
3
