Samenvatting hoorcolleges swk5 jeugdrecht
Inhoud
Hoorcollege 1.....................................................................................................................................................2
Hoorcollege 2.....................................................................................................................................................6
Hoorcollege 3...................................................................................................................................................10
Hoorcollege 4...................................................................................................................................................15
Hoorcollege 5...................................................................................................................................................21
Hoorcollege 6...................................................................................................................................................26
Hoorcollege 7...................................................................................................................................................32
1
,Hoorcollege 1
Leerdoelen:
1. Je kent de verschillende manieren waarop recht kan worden ingedeeld
2. Je kent het ontstaan en de gevolgen van juridisch ouderschap, voogdij en gezag
3. Je kent de voorwaarden en de gevolgen van adoptie
Waarom jeugdrecht in de pedagogiek?
Alle professionals die met kinderen werken, krijgen met situaties te maken waarin het belangrijk is
om enkele kennis van jeugdrecht te hebben.
Voorbeelden van vraagstukken die met jeugdrecht te maken hebben:
Kunnen homo- en lesbische stellen juridisch ouder van een kind worden?
Is het verstandig een jeugdige die een misdrijf heeft gepleegd in de gevangenis te zetten of
helpt een taakstraf beter?
Heeft mijn kind recht op jeugdzorg?
Wanneer kan een kind uithuisgeplaatst worden en wie heeft er dan zeggenschap over het
kind?
Inleiding van het recht en de plaats van het jeugdrecht
Wat is recht?
De rechtsregels worden vastgesteld door de politiek in NL. De regels worden dus bepaald
voor ons. Wat zou er gebeuren als er helemaal geen wetten zouden zijn? chaos, geweld,
geen gelijkheid, etc. Dus de wetten zijn nodig.
Wat is het doel van recht?
Je kunt 2 doelen onderscheiden:
Inhoudelijk doel rechtvaardigheid in de samenleving, gelijkheid, beschermen van
zwakken etc.
Technisch doel ordenen van de samenleving, en geven van regels om conflicten te
voorkomen.
Op die manier is recht het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
Wat is jeugdrecht en met welke vraagstukken houdt het zich bezig?
Jeugdrecht = alle rechtsregels die gaan over de positie van jeugdigen. Jeugdrecht is
een heel groot begrip.
Indeling recht
Recht houdt zich bezig met de samenleving, met 100en verschillende aspecten van de
samenleving. Al die verschillende aspecten gaan over verschillende onderwerpen. Om enkele orde
in deze rechtsregels aan te brengen, zijn er verschillende rechtsgebieden:
Staatsrecht
Zijn alle basisregels voor de organisatie van de overheid. Het beschrijft de verschillende
organen van de overheid (gemeenteraad en sociale staten) en het beschrijft hun
onderlinge verhouding. Dus het geeft regels tussen de overheid en de burgers. Dus hoe
zit onze overheid in elkaar, wat zijn taken van regering, en tweede kamer? De
belangrijkste wet van het staatsrecht is de grondwet. Die vormt de basis voor onze
staatsinrichting. Andere voorbeelden zijn de provinciewet en de gemeentewet.
Bestuursrecht
Wanneer de overheid in actie komt, hebben we het over bestuursrecht. Het geeft regels
over de bestuurstaak van de overheid. Het is de ordenende taak van de overheid. Je kan
denken aan: zorg voor milieu, onderwijs, jeugdhulp bv. Bij bestuursrecht komt de
overheid in aanraking met belangen van de burgers. Je kan denken aan aanvragen van
dakkapel, of ouders die jeugdhulp willen voor hun kind.
Bestuursrecht gaat over: hoe moet de overheid zich opstellen in deze zaken? Gemeente
bepaald wat de burger moet doen. VB: huis overschilderen.
2
, Burgerlijk recht
Gaat over de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling. Je kan er 3 onderscheiden:
(Burgerlijk wetboek)
Personen en familierecht gaat over familierechtelijke relaties, bv wie heeft het
gezag over een kind, hoe wordt een omgangsregeling vastgesteld, etc.
Vermogensrecht gaat over zakelijke relaties. Bv kopen van een huis, of huur van
een huis, of afsluiten van een hypotheek.
Rechtspersonen-recht niet een natuurlijk persoon, maar vaak een organisatie, een
bv of nv, in het rechtspersonen-recht staat dan beschreven hoe een bv of nv moet
worden opgericht.
Strafrecht
Typerend voor het strafrecht is dat het verboden gedragingen beschrijft. Wie zich
schuldig maakt aan een verboden gedraging, kan gestraft worden. Alleen de
gedragingen die de rechtsorde zodanig schaden dat er een bestraffende reactie moet
volgen, worden opgenomen in het strafrecht.
Welke plaats heeft jeugdrecht?
Jeugdrecht heeft geen eigen rechtsgebied. Het is niet zo dat er naast publieksrecht of staatsrecht
nog een apart gebied jeugdrecht is. Jeugdrecht is namelijk het geheel van regels dat de positie van
jeugdigen regelt. Het raakt daarmee de gebieden bestuursrecht, strafrecht en burgerlijk recht. En
aan de hand van het begrip jeugdrecht wordt duidelijk dat recht niet alleen wordt onderverdeeld
naar rechtsgebied, maar ook naar onderwerp. Zo heb je jeugdrecht, maar ook vreemdelingenrecht
of milieurecht. Zo heb je dus jeugdrecht, gaat over alle rechtsregels voor jeugdigen.
Materieel vs formeel recht
Materieel recht = alle rechten en plichten van de burgers. Wat mag en wat moet. Staat
beschreven in burgerlijk wetboek. Moeten we ons allemaal aan houden. Bv je mag niet
stelen.
Formeel recht = procesrecht. Gaat over de gang van zaken tijdens het recht, bv een
rechtszitting. Staat beschreven in het wetboek van strafvordering. Je kan bv denken aan
diefstal, hoe mag een politie een verdachte aanhouden? Of bv de regels van een rechter.
Een rechter mag niet iemand zomaar in een gevangenis plaatsen.
Formeel recht regelt hoe materieel recht gehandhaafd wordt.
Dit onderscheid wordt bij zowel strafrecht als burgerlijk recht gemaakt.
Er wordt vaak niet stilgestaan bij de juridische kant van het krijgen van kinderen.
Wat is een juridisch ouder?
Een levenslange band tussen ouder en kind.
Een kind houdt zijn beide juridische ouders, ongeacht wat er in het leven tussen ouder en
kind gebeurt. Ook al overlijdt een van de ouders, de juridische band blijft.
Een kind kan maximaal 2 juridische ouders hebben.
Wanneer een homoseksueel stel een kind krijgt van een donor, worden allebei de moeders
automatisch juridisch ouder. Dat is sinds 2014 zo.
Hoe ontstaat juridisch ouderschap?
bij een moeder heel makkelijk: wanneer moeder bevalt, wordt ze automatisch juridisch ouder.
bij een vader zijn er verschillende manieren:
Als de vader voor de geboorte van het kind getrouwd is met de moeder of een geregistreerd
partnerschap met de moeder heeft
Door het kind te erkennen. Dan zeg je vrijwillig: ik wil juridisch ouder van dit kind zijn. Dit kan
tijdens de zwangerschap of daarna. Een man moet minstens 16 jaar oud zijn om een kind te
erkennen. In de huidige maatschappij gebeurt erkennen heel vaak, want veel ouders krijgen een
kind zonder getrouwd te zijn tegenwoordig.
Door gerechtelijke vaststelling de kinderrechter zegt: jij bent juridisch vader. Is niet vrijwillig.
Dit wordt bv gebruikt als vader overlijdt voordat hij het kind heeft kunnen erkennen, of als de
3
, verwekker weigert het kind te erkennen. Als de moeder dan kan aantonen dat hij de vader is,
dan kan de rechter vaststellen dat hij juridisch de vader is.
Door adoptie. Redelijk ingrijpend, want de juridische band met de biologische ouders wordt dan
verbroken.
Ook als de ouders al uit elkaar zijn maar formeel nog getrouwd zijn en de vrouw krijgt een kind
met een andere man, is haar ex-man de juridische vader. Want ze zijn nog getrouwd. De man
waarmee ze een kind krijgt is de biologische vader. Het is wel mogelijk om vaderschap te
ontkennen. Wel moet duidelijk zijn (DNA/bloedtest) dat iemand niet de vader is. Wanneer de
niet-biologische vader het vaderschap ontkent, kan de wel-biologische vader het kind erkennen
en wordt hij ook juridisch vader.
Gevolgen van ouderschap, wat betekent het als je juridisch ouder bent?
Je hebt gezag over je kinderen (in veel gevallen)
Je hebt rechten en plichten op omgang dat ouders en kind elkaar regelmatig zien
Je bent onderhoudsplichtig je bent verplicht om de kosten te dragen over de zorgen en
opvoeding van het kind’
Kind krijgt familienaam van de juridisch ouder
Je bent wettelijk erfgenaam
Als een van de ouders een Nederlandse nationaliteit heeft, heeft het kind dit ook
Je bent belanghebbende in de rechtbank je kan worden opgeroepen als er een
rechtszaak is over je kind
Gezag
In veel gevallen hebben juridisch ouders het gezag. Dit is dus niet altijd zo.
Ouders met gezag hebben het recht en de plicht om hun minderjarige kind te verzorgen en
op te voeden, eventuele bezittingen te beheren, en moeten juridische handelingen namens
de jeugdige verrichten.
Ouders zijn verantwoordelijk voor het welzijn en de veiligheid van hun kinderen.
Ouderlijk gezag wordt door ouders samen of door één ouder uitgeoefend.
De wet die gaat over gezag is een van de meest pedagogische wetten. Hierin staat: “Onder
verzorging en opvoeding wordt mede verstaan de zorg en verantwoordelijkheid voor het
geestelijk en lichamelijk welzijn van het kind en het bevorderen van de ontwikkeling van zijn
persoonlijkheid. In de verzorging en opvoeding van het kind passen de ouders geen
geestelijk of lichamelijk geweld of enige andere vernederende handeling toe.”
Juridisch vaderschap erkennen van het kind: Je neemt het ouderschap op je: dit is juridisch
mijn kind
Kan tijdens of na de zwangerschap
Toestemming van moeder nodig
Levenslang ben je juridisch ouder (ook na overlijden)
Vader met gezag inschrijven in het gezag register: Dit kind ga ik verzorgen en opvoeden,
wettelijk vertegenwoordiger
Dit doe je na de erkenning
Gecontroleerd wordt of ouders echt de ouders van het kind zijn
Ingeschreven in het gezag register
Wettelijk vertegenwoordigers van het kind
Eindigt als kind 18 jaar oud is
Wanneer heb je als ouder gezag?
Er zijn twee soorten:
Gezamenlijk gezag:
huwelijk of geregistreerde partners (ook homoseksuele echtgenoten)
gezag door een ouder en een niet-ouder gaat dan bv over een juridisch moeder die
gezag heeft en hertrouwd is. De nieuwe man kan dan gezag aanvragen over het kind.
4