SAMENVATTING KENNISTOETS 2 –
MODULE 7
Module 7: Kraam, kind, jeugd
GEZONDHEIDSBEVRODERAAR
– MODULE 7.
,Leefstijlbegeleiding voor de aanstaande moeder
- De impact van roken, voeding, alcohol, drugs en lichaamsbeweging op
zowel de zwangerschap als het nog ongeboren kind toelichten.
- Verklaren waarom de eerste 1000 dagen van een kind van essentieel
belang zijn.
- De rol van een jeugdverpleegkundige met betrekking tot de zorg voor
een aanstaande moeder toelichten.
12.1. de periconceptiefase
Periconceptiefase: de periode van 14 weken vóór de bevruchting
(‘preconceptiefase’) tot en met 10 weken daarna. In deze fase vinden de
belangrijkste rijpingsprocessen van de geslachtscellen plaats, wordt het
toekomstig erfelijk materiaal van het embryo geprogrammeerd en wordt de
placenta gevormd.
- De leefstijl in deze fase heeft grote invloed op verschillende
zwangerschaps- en gezondheidsuitkomsten.
12.3. Intoxicaties
Alcohol: De negatieve relatie tussen alcoholconsumptie (in welke hoeveelheid
dan ook) van de vrouw, zwangerschapsuitkomsten en gezondheidsuitkomsten
van moeder en kind is alom aangetoond
- Invloed alcoholgebruik op fertiliteit vrouw: conflicterende resultaten.
- Invloed alcoholgebruik op fertiliteit mannen: geen relatie bij gematigde
inname, wel bij excessief gebruik.
Roken: zelfs het meeroken in de periconceptionele kan ernstige gevolgen
hebben voor moeder en kind, bijvoorbeeld zwangerschapscomplicaties en
geboorteafwijkingen. Roken hindert de rijping van de eicellen, doordat nicotine de
geslachtshormonen inhibeert. Daarnaast verhoogd het de kans op miskraam.
- De toxische stoffen in sigarettenrook verminderen tevens de mannelijke
vruchtbaarheid
Cafeïne: relatie tussen periconceptionele cafeïne-inname door vrouwen en
fertiliteit bestaat een conflicterend beeld: zowel positief, neutraal als negatief
verband. Ook mogelijk verband met miskraam.
Overige drugs: kan negatieve gevolgen hebben voor de fertiliteit en de
gezondheid van moeder en kind.
- Mannelijke fertiliteit lijkt sterk beïnvloed te worden door het gebruik van
drugs
, - Drugsgebruik in de (vroege) zwangerschap is geassocieerd met negatieve
geboorte- en gezondheidsuitkomsten, zoals een verhoogde kans op een
miskraam, aangeboren afwijkingen, placentaloslating, laag
geboortegewicht, een verhoogde perinatale mortaliteit en morbiditeit, en
neonataal abstinentiesyndroom.
o In het bijzonder kan het gebruik van opiaten de kans op
groeistoornissen bij het (ongeboren) kind vergroten
12.4. Lichamelijke beweging
Intensieve lichamelijke beweging (topsport) kan leiden tot anovulatie en andere
cyclusstoornissen bij de vrouw. Ook heeft het een negatief effect op de
spermakwaliteit.
Voldoende lichamelijke beweging kan daarentegen het risico op bepaalde
zwangerschapscomplicaties verlagen.
12.5. Stress & slaap
Stress heeft negatieve invloed op semenkwaliteit en spermatogenese. Ook bij
vrouwen verminderde fertiliteit.
- een hoge mate van stress in de preconceptiefase verhoogde kans op
vroeggeboorte en perinatale sterfte, terwijl voor stress gedurende de
zwangerschap deze relatie niet kan worden aangetoond
- Kind loopt tevens een verhoogd risico op mentale problemen en
psychiatrische aandoeningen
Slaap:
- een negatieve relatie tussen onregelmatige diensten en fertiliteit.
- Daarnaast relatie tussen kortere slaapduur en verminderde fertiliteit
mannen
- slaapapneu, een matige slaapkwaliteit en een korte slaapduur zijn
geassocieerd met een late miskraam en hogere perinatale sterfte
12.9. Tijdens de zwangerschap
Biologische plasticiteit: het vermogen zich aan te passen aan de omgeving.
Dit verklaart waarom genotype (genetische code) aanleiding kan geven tot
verschillende fenotypes (verschijningsvormen)
- De vroege omgeving beïnvloedt hoe de genetische code tot expressie
komt (bijvoorbeeld de mate waarin een gen ‘aan’ of ‘uit’ staat) en daarmee
tot welk fenotype het zich ontwikkelt.
, Voeding:
- Baby’s van vrouwen die zwanger worden tijdens periode van extreme
ondervoeding, bleken minder gezond te zijn: ze hadden vaker hart- en
vaatziekten, suikerziekte, depressies, en long- en nierziekten. De effecten
waren het grootst wanneer de ondervoeding in de allerprilste fase van de
zwangerschap plaatvond (dan vorming van hart, brein en lever etc. dit
leidde tot een gestoorde bloedstolling, tot hogere cholesterol- en
glucosespiegels in het bloed, tot slechtere prestaties op geheugentests,
meer hart- en vaatziekten en tot meer sterfte
Groei:
- Groei in de eerste 12 weken na de bevruchting hangt samen met de
gezondheid van kinderen. Baby’s die bij 12 weken echo kleiner waren,
bleken, zonder dat dit af te lezen was aan hun geboortegewicht, een
hogere bloeddruk en een grotere neiging tot vetzucht te hebben dan
baby’s die groter waren op de 12-wekenecho
Een suboptimale start, bijvoorbeeld door een beperkte toevoer van
voedingsstoffen via de placenta naar het zich ontwikkelende kind leidt tot een
minder goede ontwikkeling van de organen.
Overgewicht van de vader en moeder voor de conceptie hangen samen met
een grotere kans op overgewicht van het kind. Dit is slechts deels genetisch
Roken: de hersenen ontwikkelen zich anders en dragen ertoe bij dat kinderen die
voor hun geboorte zijn blootgesteld aan rook later minder goed kunnen leren op
school. Daarnaast hebben de kinderen die voor hun geboorte zijn blootgesteld
aan roken een grotere kans om overgewicht te ontwikkelen
Aantekeningen:
Welke factoren hebben invloed op een kansrijke start van een kind? (denk aan
fysieke factoren, maar ook sociale- en maatschappelijke factoren)
- Fysieke toestand van moeder: overgewicht, diabetes, chronische ziektes,
alcohol/drugs gebruik, roken
- Werk dat de moeder doet
- Stress dat moeder ervaart
- IQ ouders
- Omgeving waarin een kind opgroeit
- Milieu
