Deze uitgebreide samenvatting biedt een volledige dekking van alle kernmerkende aspecten van geschiedenis, waardoor je perfect voorbereid bent op je toetsen. Alle leerdoelen worden op een duidelijke en overzichtelijke manier beantwoord, zodat je precies weet wat je moet kennen en begrijpen.
Daa...
Deze uitgebreide samenvatting biedt een volledige dekking
van alle kernmerkende aspecten van geschiedenis,
waardoor je perfect voorbereid bent op je toetsen. Alle
leerdoelen worden op een duidelijke en overzichtelijke
manier beantwoord, zodat je precies weet wat je moet
kennen en begrijpen.
Daarnaast zijn op de laatste pagina alle belangrijke
begrippen overzichtelijk opgenomen, zodat je snel kunt
terugzoeken en herhalen.
Met deze samenvatting ben je klaar voor de toetsweek/
examen!
Kenmerkend aspect 1: de levenswijze van jagers-verzamelaars
Jagers-verzamelaars zijn nomaden. Ze bouwden tijdelijke
kampen en gingen van daaruit op zoek naar voedsel. Er worden
interpretaties gemaakt over hoe zij zich voelden aan de hand
van bijvoorbeeld grafvondsten (ze geloofden in het hiernamaals
& de hoeveelheid gaf de status aan). De Ohalo-cultuur (20.000
voor Christus): bij het Meer van Tiberias werden sporen
gevonden van jagers-verzamelaars die geen nomaden waren.
Rond 12.000 voor Christus leefden de Natufiërs (in het
Midden-Oosten) ook op een permanente plek. Voorbeelden:
werktuigen, grottekeningen, ötzi.
Kenmerkend aspect 2: het ontstaan van landbouw en
landbouwsamenlevingen
De landbouw werd uitgevonden in het gebied ‘Vruchtbare
Halvemaan’ (Mesopotamië). Door een goed klimaat werd
landbouw mogelijk gemaakt, waardoor de bevolking groeide.
Boeren werden sedentair (vestigen op één vaste plek), gingen
dieren domesticeren en werkten met nieuwe werktuigen
(sikkels, ploegen, maalstenen). Ze maakten voor het eerst
aardewerk om o.a. zaden te bewaren. De mensen kregen meer
bezittingen, waardoor ook een sociale hiërarchie opkwam. De
landbouw was succesvol door de irrigatielandbouw: op
vruchtbaar slib van de oevers werd verbouwd en kreeg door
een ingewikkeld systeem van kanalen watertoevoer. Hierdoor
ontstonden de eerste dorpen aan de oever van de Eufraat en
,de Tigris. Hillman-theorie: in de laatste IJstijd en tijdens de
opwarming van de aarde was er een nog koudere periode
waardoor men gedwongen was granen te domesticeren.
Kenmerkend aspect 3: het ontstaan van de eerste stedelijke
gemeenschappen
Steden ontstonden vanwege de irrigatielandbouw. De eerste
landbouw stedelijke gemeenschappen (stadstaten) met een
agrarisch-urbane samenleving ontstond in Mesopotamië. De
belangrijkste stadstaat was Uruk. Kenmerken van stadstaten:
Hiërarchische opbouw
De koning had zijn macht van de goden gekregen. Hij was
opperbevelhebber, opperrechter en bestuurder.
Godsdienstig centrum
De tempel was het centrum (de Ziggurat). Het bouwwerk
bevond zich aan het eind van vele trappen, zodat je dichter bij
God kwam. Dit centrum had ook een economische functie: er
was handel rondom en belasting werd hier betaald met oogst.
Deze belasting werd vervolgens weer gebruikt voor handel met
andere steden en voor re-distributie.
Taakverdeling in de samenleving
Er kwamen ook mensen die een ander beroep dan boer
hadden. Er kwam specialisatie. Mensen gaan zich nu ook bezig
houden met andere ambachten, handel, bestuur en godsdienst.
Schrift
Rond 3300 voor Christus ontwikkelden de Soemeriërs een
schrift met logogrammen, om economische zaken te
registreren (spijkerschrift). In Egypte werd het
hiërogliefenschrift ontwikkelt. Door het schrift ontstonden er
ook scholen.
De Egyptische staat werd geregeerd door een farao. Egypte
was opgedeeld in boven (Zuiden) en onder (Noorden). Rond
2950 voor Christus werd Egypte één staat. Door eenheid van
taal, geloof, cultuur en bestuur groeide de saamhorigheid
(natiestaat). De Egyptenaren waren polytheïstisch. Rond 2000
voor Christus was Amon (schepper-god) de belangrijkste god.
, Voor alle goden waren aparte tempels, waarvan de priesters
veel macht hadden verkregen. Zij vormden een bedreiging voor
de farao. De verering van één god zou de macht van de farao
veiligstellen. Farao Amenhotep IV voerde 3 vernieuwingen in:
1. Hij verschoof de aandacht in het geloof naar god Aton
(god van de zonneschijf). Egypte werd monotheïstisch. De
farao veranderde zijn naam naar Achnaton. Hierdoor
verloren de rijke Amon-priesters hun macht.
2. Er kwam ook een nieuwe hoofdstad: Achetaton.
3. De stijl waarin er geschilderd werd, werd minder stijf. Ze
kregen opvallende kenmerken om zich te onderscheiden.
Na de dood van Achnaton verdween de verering van Aton en
werd het geloof weer polytheïstisch, vooral Amon. De zoon van
Achnaton had namelijk de macht gekregen: Toetanchaton. Hij
veranderde vervolgens weer zijn naam in Toetanchamon.
Oudheid
Tijd van Grieken en Romeinen, 3000 voor Christus – 500 na
Christus
De landbouw van de prehistorie verspreidde zich naar het
vasteland van Europa, als eerste in Griekenland rond 6000 voor
Christus. Er ontstond een culturele eenheid: dezelfde goden,
gewoontes, taal en gezamenlijke religieuze spelen.
Kenmerkend aspect 4: de ontwikkeling van wetenschappelijk
denken en het denken over burgerschap en politiek in de
Griekse stadstaat
Vanaf 850 voor Christus ontstaan er in Griekenland poleis
(stadstaten) die hun aandacht richten op filosofie, politiek en
wetenschap. Vanaf 750 tot 550 voor Christus vertrokken veel
mensen naar de kusten van de Middellandse Zee om zelf
koloniën te stichten. In 499 voor Christus kwam de Griekse
poleis in Ionië in opstand tegen de overheersing van de Perzen.
Zij werden hierbij geholpen door het Griekse moederland. Toen
de opstand mislukte, besloten de Perzen het Griekse
moederland te straffen. Dit leidde tot de Eerste (490 voor
Christus) en Tweede (480-479 voor Christus) Perzische Oorlog.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nisaince. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,86. Je zit daarna nergens aan vast.
