Cellen, weefsels en immunologie
Basisbegrippen; Cellen en weefsels
Wat zijn de kenmerken van leven?
• Metabolisme (stofwisseling)
• Groei
• Voortplanting
• Adaptatie (aanpassingsvermogen)
• Prikkelbaarheid en prikkelverwerking
• Beweging
• Homeostase
Hoe is het menselijk lichaam opgebouwd?
Atomen, ionen – moleculen, zouten – cellen – weefsels – organen – orgaanstelsel –
organisme
Wat verstaan we onder homeostase? Geef een voorbeeld
Het vermogen van meercellige organismen om het interne milieu in evenwicht te
houden.
Bijvoorbeeld: De bloedsuikerspiegel
Via regelkringen d.m.v. hormonen: insuline en glucagon
Waarom is de vochtbalans zo belangrijk?
Door een slechte vochtbalans is ook de osmotische waarde niet op orde, hierdoor
kan het vocht naar de verkeerde plekken gaan.
Door teveel vocht knappen de rode bloedcellen, door te weinig krimpen ze.
Wat zijn elektrolyten? En wat is hun functie?
Elektrolyten zijn ionen (geladen deeltjes) die zich in het bloed bevinden.
Het in stand houden van de omstandigheden in het lichaam. Bijvoorbeeld:
• Osmotische waarde.
• Helpen bij het samentrekken van spieren.
Hoe wordt de pH (zuurgraad) gereguleerd?
De pH wordt gereguleerd door zure en basische stoffen. Dit heeft te maken met de
concentratie H+ in het bloed.
• Zuur = Veel H+, opnemen
• Base = Weinig H+, afstaan
Wat is een buffer?
Een stof die H+ reversibel aan zich kan binden.
Wat verstaan we onder anabole processen?
Zijn opbouwend, zorgen bijvoorbeeld voor minder vet en meer spiermassa.
Wat verstaan we onder katabole processen?
Zijn afbrekend, energie putten uit reservoir.
1
,Wat zijn enzymen en wat doen ze?
Een enzym is een biokatalysator, deze versnelt een reactie. Ze worden gebruikt,
maar niet verbruikt.
Wat verstaan we onder metabolisme?
Metabolisme is de stofwisseling
3 soorten voedingsstoffen:
• Koolhydraten
Mono, di, polysachariden
• Vetten
Glycerol met drie vetzuren
• Eiwitten
Aminozuren, di, polypeptiden
Wat zijn koolhydraten? Geef voorbeelden
Koolhydraten zijn sachariden, bevatten C, H en O atomen. Voorbeelden zijn glucose,
zetmeel en glycogeen
Hoe zijn lipiden opgebouwd? En eiwitten?
Lipiden zijn vetachtige stoffen en vetten waaronder oliën → Glycerol en vetzuren
Eiwitten zijn proteïnen, opgebouwd uit een gevouwen reeks aminozuren.
Wat is ATP?
ATP is een bron van opgeslagen chemische energie. Dit kan afgebroken worden
(dissimilatie) en dan komt er energie vrij.
Hoe komen we aan ATP?
Anaerobe dissimilatie (verbranding zonder zuurstof)
• Koolhydraten → Proces noem je glycolyse
• Energie is snel beschikbaar
Aerobe dissimilatie (verbranding met zuurstof) vindt plaats in het celplasma
• Koolhydraten (glycolyse + citroenzuurcyclus)
• Vetten (citroenzuurcyclus)
• Eiwitten (citroenzuurcyclus)
• Energie komt langzaam beschikbaar
Wat gebeurt er in de glycolyse? En in de citroenzuurcyclus?
De glycolyse is de eerste deelreactie voor het vormen van ATP, levert netto 2 ATP.
Citroenzuurcyclus zet glucose om in heel veel stoffen, levert netto 36 ATP.
Wat zijn enzymen en wat doen ze?
Een enzym is een biokatalysator, deze versnelt een reactie. Ze worden gebruikt,
maar niet verbruikt.
Wat is het verschil tussen aerobe en anaerobe verbranding en hoeveel ATP levert dit
op per glucose molecuul?
Aerobe verbranding is de verbranding van glucose bij aanwezigheid van zuurstof. Dit
levert per glucosemolecuul 36 ATP.
2
,Anaerobe verbranding is de verbranding bij afwezigheid van zuurstof. Dit is een
onvolledige verbranding. Levert per glucosemolecuul 2 ATP.
Hoe werkt zeep? Gebruik hiervoor de begrippen hydrofoob en hydrofiel.
Zeep is een emulgator. Zeepmoleculen hebben een hydrofiele kop en een hydrofobe
staart. Hierdoor kunnen ze een vetoplosser zijn. De hydrofiele kop mengt met het
water, de hydrofobe staart met het vet en zo kunnen kleine deeltjes vet toch
oplossen in het water. Er wordt dan een micel gevormd.
Waaruit bestaat het celmembraan?
Het celmembraan bestaat uit dubbele laag fosfolipiden met een hydrofobe staart
(naar elkaar toe gericht) en een hydrofiele kop (van elkaar af gericht) . Op een deze
manier kunnen alleen kleine stoffen en ionen het celmembraan passief passeren. Er
zitten wel eiwitpoorten in het membraan om grote moleculen actief te laten passeren.
Wat is het verschil tussen actief en passief transport?
• Passief transport kan uit zichzelf, zonder dat het ATP kost. Het gaat hierbij om
kleine stoffen of ionen die met de concentratiegradiënt mee verplaatsen.
• Actief transport kost ATP. Wordt gebruikt als een stof tegen de
concentratiegradiënt in wordt verplaatst, of als het gaat om grote moleculen.
Hiervoor is een eiwitpoort nodig.
Geef een voorbeeld van diffusie. Welke factoren hebben invloed op de
diffusiesnelheid?
Diffusie van water, zuurstof, koolstofdioxide
Snelheid te benaderen met wet van Fick. Beïnvloedende factoren: diffusieoppervlak,
concentratiegradiënt, diffusiecoëfficiënt.
Wat verstaan we onder osmose? Wat gebeurt er met een cel in een hyperosmotisch
milieu?
Osmose is het verplaatsen van water naar een plek met de meeste opgeloste stoffen
= hoogste osmotische waarde (tegen de concentratiegradiënt in). Een cel met een
hyperosmotisch milieu heeft een hoge osmotische waarde en dus een hoge
concentratie opgeloste stoffen. Automatisch zal hier veel water naartoe vloeien.
Wat is het verschil tussen endo- en exocytose? Welke vormen van endocytose
bestaan er?
• Endocytose vindt plaats als een cel een stof opneemt door deze in te
snoeren. Het celmembraan sluit deze stof dan in, vormt een blaasje en zo
wordt de stof opgenomen.
• Exocytose vindt plaats als een cel een stof uitscheidt. De cel snoert deze stof
dan in in een blaasje, en stuurt deze vervolgens via versmelting met het
celmembraan de cel uit. Is dus het tegenovergestelde.
3
, College 1: De cel
Cel = De kleinste functionele levende eenheid in het menselijk lichaam.
Weefsel = Een samenstelling van gelijksoortig gedifferentieerde cellen, dus met gelijke of
vergelijkbare functie, die door intercellulaire (tussen cellen) contacten en een extracellulaire
matrix (omgeving waar in de cellen liggen, tussencelstof) verbonden zijn.
Orgaan = Geheel van verschillende weefsels, die samen een bepaalde functie uitoefenen.
Cel = Kleinste functionele levende eenheid in het menselijk
lichaam. Ons lichaam bestaat uit triljoenen cellen en meer
dan 200 verschillende soorten cellen (verschillende vorm,
functie en grootte)
Bestaat uit:
• Celmembraan → De begrenzing van de cel
• Celplasma/cytoplasma → Alles wat daar in zit.
Celmembraan = Een dubbele laag fosfolipiden.
Fosfolipiden hebben een hydrofiel deel (bolletjes naar buitenkant) en een hydrofoob deel
(staartjes naar binnenkant).
Functie celmembraan: Het scheiden van het intracellulair (binnen) en extracellulair milieu
(buitenkant).
➔ Een andere belangrijke functie: Signaalherkenning van hormonen. Hormonen kunnen
binden aan bepaalde receptoren (eiwitten) en kunnen ze allerlei processen aanzetten
in de cel.
De bolletjes zijn hydrofiel, keren zich altijd naar een waterige
omgeving. De staartjes zijn hydrofobe vetzuren
(vetzuurstaarten). De staarten wijzen naar elkaar toe.
Andere structuren die door het membraan heen lopen zijn:
• Eiwitten, verschillende soorten
• Vetmolecuul; cholesterol
• Draadjes die vasthechten, die het skelet van de cel vormen
Het celmembraan is selectief/semi permeabel, het houdt sommige stoffen buiten en andere
stoffen juist binnen.
Transport over het celmembraan kan op drie manieren:
1. Passief transport = Geen energie vereist en gaat altijd met de concentratiegradiënt
mee.
• Osmose = Transport van water naar hoge concentratie
opgeloste stoffen. Gaat net zolang door totdat de
concentraties gelijk zijn.
• Diffusie = Transport van stoffen langs
concentratiegradiënt
Wat is gefaciliteerde diffusie?
Moleculen die niet rechtstreeks door het membraan heen kunnen, deze hebben een soort
kanaaltje (eiwit) nodig. Hier kunnen ze vrij doorheen diffunderen.
Voorbeeld: Na+ en glucose.
4
