Samenvatting
Samenvatting Week 7 RA-1
- Vak
- RA-1
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Samenvatting van week 7 van het blok RA-1. Bevat zowel college-aantekeningen als studiestof.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 58 pagina's
Voorbeeld 4 van de 58 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: tyrajma-ajong • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
ZSO ‘Histologie en functie galwegen en exocriene pancreas’Studiestof:
Kumar (2015) H18: 876-879; H19: 884-888
Pawlina (2016) H18: 640-646
Studiestof Pawlina H18
Galblaas
- Kan ongeveer 90% van water uit inkomende gal opslaan en verwijderen > 10-voudige
toename galzouten/cholesterol en bilirubine-concentraties
- Galblaas heeft diepe mucosale plooien, uit eenlagig cilinderpitheel (cholangiocyten)
◼ Lamina propria is rijk aan capillairen en kleine venulen, geen lymfevaten
◼ Bevat grote aantallen lymfocyten en plasmacellen
- Extern aan lamina propria een muscularis externa die talrijke collageen- en elastische vezels
heeft uit bundels van gladde spiercellen
◼ Contractie gladde spiercel > vermindert volume blaas > inhoud door cystische buis wordt
gedwongen weg te gaan
- Extern aan muscularis externa ligt dikke laag dicht bindweefsel: bevat grote bloedvaten,
lymfatisch stelsel en zenuwen
◼ Adventitia= bindweefsellaag waar galblaas zich aan het oppervlak van lever hecht
◼ Serosa= het niet-gehechte oppervlak (of visceraal peritoneum)
- Rokitansky-Aschoff-sinussen zijn diepe divertrikels van slijmvlies vanuit muscularis externa,
kunnen bacteriën hierin ophopen > chronische ontstekingen > risicofactor voor galstenen
Pancreas: Alvleesklier
- Kop verbonden met twaalfvingerige darm
- Alvleesklierkanaal (van WIrsung) strekt zich uit door
lengte en mond uit in twaalfvingere darm aan
hepatopancretische ampulla (van Vater) > algemene
galggang van lever en galblaas komt ook in
twaalfvingerige darm
Exocriene pancreas
= synthetiseert en scheidt enzymen af in twaalfvingerige darm die
essentieel zijn voor spijsvertering in de darm
- De eenheden zijn acinair van vorm
◼ De secretiecellen van acinus produceren
spijsverteringsenzymvoorlopers afgescheiden door
pancreas
◼ Ductcellen bevinden zich in acinus: centro-acinaire
cellen
- Zymogen korrels bevatten proteolytische endopeptidasen, amyloytishce enzymen, lipasen,
nucleolytische enzymen
- Gal wordt geconcentreert in galblaas, wordt het volledige volume van afscheiding van
pancreas afgegeven in 12-vingerige-darm
- De geïntercaleerde kanaalcellen scheiden groot volume aan vloeistof rijk aan natirum en
bicarbonaat af > neutraliseren zuur
- De hormonen secretine en cholecystokinine (CCK) zijn belangrijkste regulatoren van
exocriene pancreas, afgescheiden door entero-endocriene cellen
◼ Secretine: stimuleert ductcellen om een groot volume vloeistof met hoge HCO3
concentratie maar met weinig/geen enzyminhoud af te scheiden
1
, ◼ CCK: polypeptidehormoon dat ervoor zorgt dat de acinaire cellen hun pro-enzymen
uitscheiden
Endocriene pancreas
= synthetiseert en scheidt hormonen insuline en glucagon in het bloed, deze reguleren metabolisme
van glucose/lipiden en eiwitten
Studiestof Kumar
H18: Galblaas
- Tussen maaltijden door wordt gal opgeslagen in galblaas
- Het orgaan is niet essentieel bij volwassenen voor de galfunctie > cholecystectomie
(verwijdering galwegen) leidt niet tot malabsorptie vet
- Meer dan 95% van galwegaandoeningen: cholelithiasis= galastenen
Galstenen: Cholelithiasis
- Meerderheid galstenen is symptoom loos
- Cholesterolstenen: bestaan uit cholesterolmonohydraat
◼ Vaak in VS en West-Europa
◼ Vooral van invloed op middelbare/oudere leeftijd, kans neemt met leeftijd toe
◼ Veel grotere kans bij vrouwen
◼ Oestrogeenblootstelling (incl. orale anticonceptiva en tijdens zwangerschap) verhoogt
expressie hepatische lipoproteïnereceptoren > stimuleert hepatische HMG-CoA-
reductaseactiviteit > verbetert cholesterolopname en biosynthese > overmatige
uitscheiding cholesterol door gal
◼ Pathogenese:
o Cholesterol wordt in gal oplosbaar door aggregatie met in water oplosbare
galzouten en in water onoplosbare lecithinen
o Wanneer cholesterolconcentraties van gal overschrijden > cholesterol kan niet
opgelost worden > wordt vaste cholesterolmonohydraatkristallen
◼ Aandoeningen die bijdragen:
o Oververzadiging van gal met cholesterol
o Hypomotaliteit van galblaas
o Versnelde cholesterolkernvorming door cholesterol
o Hypersecretie van slijm in galblaas die de kernhoudende kristallen opsluit > leidt
tot aangroei van meer cholesterol
- Pigmentstenen: mengsel van onoplosbare calciumzouten van niet-geconjugeerde bilirubine
met anorganische calciumzouten
◼ Voornamelijk ontwikkelingslanden door bacteriële infecties van de gal
◼ Aandoeningen:
o De aandoeningen gaan gepaard met verhoogde niveaus van bilirubine in de gal
o Zoals chronische hemolytische anemie, bacteriële contaminatie galwegen
o Deze verhogen risico op ontwikkelen pigmentstenen
◼ Niet-geconjugeerd bilirubine is gewoonlijk ondergeschikt bestanddeel van gal > neemt
toe wanneer infectie van galwegen leidt tot afgifte van microbiële B-glucuronidasen > die
bilirubine-glucoroniden hydrolyseren
◼ Zwarte in steriele galblaas gal en bruine in geïnfecteerde grote galwegen
o Zwarte bevatten: geoxideerde polymeren van calciumzouten van niet-
geconjugeerd bilirubine, kleine hoeveelheden calciumcarbonaat, calciumfosfaat
en mucine-glycoproteïne en cholesterolmonohydraten enkele
o Bruine bevatten vergelijkbare verbindingen samen met enkele cholesterol- en
calciumzouten van palmitaat en stearaat
2
,Klinische kenmerken
- 70-80% blijft asymptomatisch gedurende hele leven
- Meestal constante pijn, soms koliek pijn
- Volgt meestal na een vette maaltijd wat een steen tegen de uitlaat van de galblaas dwingt >
verhoogde druk in galblaas > pijn
- Pijn in rechter bovenste kwadrant dat kan uitstralen naar rug of schouder rechts
Cholecystitis: Ontsteking galblaas
- Kan acuut of chronisch zijn
- Bijna altijd in combi met galstenen
Acute cholecystitis
- In 90% door obstructie van nek of cysteus kanaal door een steen.
- Zonder galstenen kan voorkomen bij ernstig zieke patiënten, 10%
- Gevolg van chemische irritatie en ontsteking van galblaas belemmerd door stenen.
◼ De werking van mucosale fosfolipasen hydrolyseert luminofiele lecithinen tot toxische
lysolecithinen.
◼ De normaal beschermende glycoproteïne slijmlaag wordt verbroken, waardoor het
mucosale epitheel wordt blootgesteld aan de directe detergerende werking van
galzouten.
◼ Prostaglandinen die vrijkomen in de wand van de verplaatste galblaas dragen bij aan de
ontsteking van de slijmvliezen en de wandschade; uitzetting en verhoogde intraluminale
druk compromitteren de bloedtoevoer naar het slijmvlies.
- Oorzaken: DM, ischemie
- Bijdragende factoren: ontsteking en oedeem van wand die bloedstroom, galblaasstatis en
accumulatie van microkristallen van cholesterol compenseert > kanaalstoringen
- Kernmerken:
◼ Evt. eerdere episoden van pijn
◼ Progressief epigastrische pijn die langer duurt dan 6 uur
◼ Evt geelzucht > duidt op obstructie van gemeenschappelijke galkanaal
Chronische cholecystitis
- Kan gevolg zijn van herhaalde aanvallen van milde-ernstige acute cholecystitis maar kan ook
zonder de aanvallen
- Risicopatiëntengroep hetzelfde als voor galstenen, want komt vaak voor met galstenen
(cholelithiasis)
- Obstructie van uitstroom van galblaas is geen vereiste
- Galsymptomen treden vaak op na langdurig bestaan van galstenen en laaggradige
ontstekingen
- Histologie:
◼ Verspreide lymfocyten, plasmacellen en macrofagen
◼ Subepithele en subserosale fibrose gepaard met infiltratie van mononucleaire cellen
◼ Fusie van plooien
◼ Outpouchings van het mucosale epitheel door de wand (Rokitansky-Aschoff sinussen)
kunnen behoorlijk prominent aanwezig zijn
- Kernmerken:
◼ Niet opvallende manifestaties meestal wel gekenmerkt door terugkerende aanavllen van
epigastrische pijn of rechter bovenste kwadrant pijn
◼ Intolerantie voor vet voedsel
3
, H19: Pancreas
Pancreatitis
- Kan acuut en chronisch zijn
- Beide geïnitieerd door verwondingen > autodigestie van pancreas door eigen enzymen
- Onder normale omstandigheden beschermen de volgende mechanismen alvleesklier tegen
zelfvertering door zijn uitgescheiden enzymen:
◼ Meeste spijsverteringsenzymen zijn verpakt in secretoire granules en zijn
gesynthetiseerd als inactieve pro-enzymen (zymogenen)
◼ Meeste pro-enzymen worden geactiveerd door tripsine: wordt zelf geactiveerd door
enterokinase in dunne darm
◼ Acinar en ductale cellen scheiden tripsine-remmers uit incl. serine proteaseremmer Kazal
type 1 (SPINK1) > die intrapancreatische tripsine-activiteit beperken
Acute ontsteking pancreas
= Gekenmerkt door reversibele parenchyael schade met ontsteking bv. door toxische blootstelling,
pancreaskanaalobstructie, erfelijke defecten, infecties
- Vaak voor door ziekte van galwegen en alcoholisme
- Galstenen aanwezig in 35%-60%
- Vaker bij vrouwen, maar bij alcoholisme veel vaker bij mannen
- Pathogenese
◼ Gevolg van onjuiste afgifte en activering van pancreaenzymen die pancreasweefsel
beschadigen > acute opwekking
◼ Ongepaste intrapancreatische activering van tripsine (wat normaal inactief pro-enzym is)
> kan leiden tot activeren van andere pro-enzymen > breken vetcellen af en beschadigen
bloedvaten
◼ De resulterende ontsteking en kleine
vaatjes trombose > beschadigen acinar-
cellen > activeren van
spijverteringsenzymen verder versterkt
- Pathogenese:
- Veranderingen:
◼ Microvasculaire lek/oedeem
◼ Vetnecrose
o Gevolg van enzymatische activiteit
van lipase
◼ Acute ontsteking
◼ Vernietiging pancreasparenchym
◼ Vernietiging bloedvaten en interstitiële
bloeding
- Oorzaken:
◼ Overmatige alcoholinname
◼ Paniek obstructie > galstenen
◼ Genetische factoren
◼ Trauma
◼ Medicijnen
◼ Infecties
◼ Stofwisselingsstoornissen die leiden tot hypercalciëmie
◼ Ischemie
>> Het belangrijkste kenmerk van al deze oorzaken is dat ze de ongepaste activering van
spijsverteringsenzymen in de substantie van de pancreas bevorderen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliajongejan98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen