Dit is een samenvatting van alle artikelen en werk- en hoorcolleges van Praktische Filosofie 1, zoals gegeven aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) in het eerste semester van collegejaar 2019/2020. Het is een uitgebreide samenvatting van 22.000 woorden.
Inhoudsopgave
Week 1: Welzijn en Geluk....................................................................................................3
Hoorcollege 2 Week 1: Welzijn & Geluk........................................................................................3
Robert Nozick – The Experience Machine......................................................................................5
Epicurus – Over de Natuur en het Geluk........................................................................................6
James Griffin – Utilitarian Accounts: State of Mind or State of the World?...................................7
Week 2: Utilisme...............................................................................................................10
Hoorcollege 1 Week 2: Consequentialisme/Utilisme...................................................................10
Hoorcollege 2 Week 2: Utilisme...................................................................................................12
Utilitarianism – John Stuart Mill..................................................................................................13
Peter Singer – Famine, Affluence and Morality............................................................................16
Week 3: Deontologie........................................................................................................17
Hoorcollege 1 Week 3: Deontologie............................................................................................17
Hoorcollege 2 Week 3: Kant, Inleiding Ethiek..............................................................................20
Fundering voor de Metafysica der Zeden – Emmanuel Kant........................................................22
O’Neill – Consistency in Action....................................................................................................25
Week 4: Deugdethiek........................................................................................................26
Hoorcollege 1 Week 4: Nichomachische Ethiek (Aristoteles).......................................................26
Hoorcollege 2 Week 4: Aristoteles...............................................................................................27
Aristoteles: Nichomachean Ethics...............................................................................................29
Seneca – On the Happy Life.........................................................................................................31
Week 5: Contracttheorie en Zorgethiek.............................................................................32
Hoorcollege 1 Week 5: Het Sociaal Contract, of Duivelsdilemma................................................32
Hoorcollege 2 Week 5: Feminisme en zorgethiek........................................................................34
Gauthier – Why Contractarianism? (1984)...................................................................................38
Carol Gilligan - In a different voice (1982)....................................................................................40
Week 6: Meta-Ethiek........................................................................................................41
Hoorcollege 1 Week 6: Meta-Ethiek............................................................................................41
Hoorcollege 2 Week 6: Meta-ethiek II: (non-)Cognitivisme en (anti-)realisme.............................45
David Hume – A Treatise of Human Nature.................................................................................47
A.J. Ayer – Critique of Ethics and Theology..................................................................................49
Week 7: Kritiek op de moraal............................................................................................50
Hoorcollege 1 Week 7: Nietzsche................................................................................................50
Hoorcollege 2 Week 7: Vrije wil en morele verantwoordelijkheid...............................................53
,Friedrich Nietzsche – Genealogie van de Moraal.........................................................................56
Harry Frankfurt – Freedom of the Will and the Concept of a Person...........................................58
Ethiek heeft drie deelgebieden:
1. Normatieve theorie (belangrijkste in dit vak)
2. Meta-ethiek (week 6)
3. Toegepaste ethiek (bijvoorbeeld medische ethiek, wordt in dit vak niet behandeld)
Antitheorie zegt dat de drie visies op ethische theorievorming die genoemd worden in de slides
allemaal hopeloos zijn. Wel kan er moreel verantwoord gehandeld worden, maar dit is te lastig om in
een theorie te vatten.
Normatieve ethiek heeft drie aspecten:
- Waardenleer: wat heeft intrinsieke waarde?
- Plichtenleer: wat zijn de juiste handelingen?
- Deugdenleer: wat zijn karaktereigenschappen die iemand tot een goed (of slecht) mens
maken?
Consequentialisme: je moet altijd de beste handeling doen
Deontologie (Kant): je mag alleen dingen doen waarbij de wereld wenselijk is als iedereen dat doet
Utilisme (vorm van consequentialisme): ‘the greatest happiness for the greatest number’ (of people).
Dus streven naar geluk is de beste handeling volgens deze stroming.
Wat is geluk?
- Hedonisme: vrees de dood niet! (Epicurus). Geluk is in essentie een toestand van het
bewustzijn, een prettig gevoel, een ervaring. Voor een hedonist is de ‘State of Mind’ van
geluk het enig intrinsiek waardevolle. Daarom kan je nu maar beter niet zorgen maken over
de dood.
Maar toch ervaren we ‘rather bitter truth than sweet lies’. We worden liever geconfronteerd met de
harde werkelijkheid dan in een leugen. We zijn juist dankbaar als mensen ons met de waarheid
confronteren. Daarnaast vinden we het ook erg om een slechte reputatie te hebben als we dood zijn
en stellen we een testament op voor als we dood zijn en niks ervan zullen meemaken. Ook: als je
twijfelt aan de experience machine, ben je al geen volledige hedonist. Misschien gaat het niet om
geluk, maar om het vervullen van verlangens. Maar deze verlangens moeten wel geïnformeerd zijn,
zoals of het wel echt thee is wat er in het kopje zit. Daarnaast: soms willen we bepaalde verlangens
liever niet, worden we er niet ‘echt’ gelukkig van, zoals roken.
Zit het geluk in het bevredigen van verlangens of … . Als het eerste het geval is, dan is geluk
het ontbreken van gefrustreerde verlangens. Plato zegt: maak je niet afhankelijk van vergankelijke
dingen, maar houd je vast aan het Goede en het Ware, want dat is het enige dat blijvend is. Dan
kunnen je verlangens niet gefrustreerd worden. Maar een bezwaar is dat dit leidt tot nihilisme. Als je
niks doet en daardoor niet gefrustreerd bent geweest, ben je dan wel gelukkig geweest? Dan heb je
ook niks bereikt en dat voelt volgens critici niet als een waardig streven.
Daarom kan je beter zeggen dat het gaat om het vervullen van verlangens, niet alleen om het
voorkomen van frustraties. Maar daarbij blijft wel dat sommige verlangens makkelijker te vervullen
zijn dan andere. Stel je zou een pil kunnen nemen en je zou nieuwe, simpele verlangens krijgen als
bier drinken en films kijken, die kan je makkelijker vervullen. Wil je dat dan? Jeremy Bentham van het
utilisme moet dan dus zeggen dat elke activiteit die evenveel geluk opbrengt, ook even veel waard is.
Dat voelt niet correct. Dus Mill reageert met ‘Rather a Socrates dissatisfied, than a pig satisfied.’
, Een andere optie is het opstellen van een beoordeling voor verlangens. Daar is Aristoteles al
mee begonnen. Hij vindt dat we dingen typisch voor het menselijk leven moeten nastreven, zoals
vrienden en familie, het leven van de geest, deugd, politiek, cultuur.
Er zijn veel dingen die hun waarde verliezen als ze niet opgeslagen worden na je dood (als antwoord
op de vraag ‘wat zal er veranderen in je leven als je erachter komt dat de hele wereld onvruchtbaar is
geworden?’.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper freekvanderweij. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
