Een rechtstaat is een staat waarin je als burger wordt beschermd met grondrecht tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Heeft een sociaal contract, grondrechten,
legaliteitbeginsel en de trias politika.
In een autoritaire staat, waarin 1 machthebber of een kleine groep bepaald wat de regels zijn
bestaat deze bescherming (bijna) niet.
NL is bovendien een democratische rechtstaat. Burgers mogen meedoen aan vrije verkiezingen en zo
bepalen wie de machthebbers zijn en kunnen ze indirect meebeslissen over politieke kwesties.
NL is daarnaast ook nog een sociale rechtstaat, dus er zijn allerlei wetten en voorzieningen om de
welvaart en het welzijn van de burgers te bevorderen.
In een rechtstaat is er relatief veel sociale cohesie.
Vertrouwen en wederkerigheid
De meeste burgers houden zich aan de wet, in de verwachting dat anderen dat ook doen. Daarom
kun je zeggen dat vertrouwen en wederkerigheid in een rechtstaat hand in hand gaan. Dat kun je
ook zien bij de betaling van sociale premies, gezonde mensen betalen mee aan zorgkosten voor
zieken omdat ze weten dat anderen dit ook voor hen doen als ze zelf ziek worden.
Ook tussen de overheid en de burgers bestaan vertrouwen en wederkerigheid. De overheid
verwacht dat de burgers aan de wet houden maar er zijn ook wetten waar de overheid aan moet
houden. Dat zorgt voor rechtszekerheid, want iedereen kan precies nagaan wat wel en niet mag.
Idee achter rechtstaat
Als je in Nederland woont ervaar je de rechtstaat misschien als vanzelfsprekend maar dat is zeker
niet het geval.
Klassieke grondrechten moeten gegarandeerd worden door de overheid.
Op sociale grondrechten heeft iedereen recht maar ze worden niet gegarandeerd.
Hoe is het ontstaan
Europa kende vanaf de zestiende eeuw weinig gelukkige perioden. Er waren veel
godsdienstoorlogen tussen katholieken en protestanten, waardoor hele landen, regio’s, steden,
dorpen en zelfs families werden verscheurd. De macht van Europese koningen van haast
onbegrensd, armoede en grote sociale ongelijkheden waren hiervan het gevolg.
Opkomst burgerij
Met de verlichting kwam er vanaf de 2e helft van de achttiende eeuw steeds meer verzet tegen
onrecht.
Gezond verstand
18e eeuw was de tijd van optimistische geloof in de kracht van rede, in vooruitgang en maakbaarheid
van de samenleving. Kennis over de werkelijkheid moest verkregen worden door methodisch
gebruik van gezond verstand en niet gebaseerd zijn op geloof of irrationele angsten. Mensen
dachten dat je pas gelukkig bent als je vrij bent. Als de macht van de staat en de macht die burgers
over elkaar uitoefenen, ingeperkt wordt, is het pas mogelijk om vrij en gelukkig in een samenleving
te kunnen zijn.
Sociaal contract
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper oreoforever. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.