Deel I: Inleiding
Hoofdstuk 1: Wat is recht?
§1. Defi niti e van het recht
Iedereen wordt elke dag geconfronteerd met het recht
- De bus pakken = een overeenkomst
- Niet akkoord gaan met een examenresultaat => naar fraudecommissie
Recht = het geheel van regels
3 componenten van goede regels:
1) Regels die ordenen (ordent de samenleving)
2) Regels die men kan afdwingen (sancties als regels niet nagevolgd worden)
a. Boete voor gsm op fiets
3) Regels die kunnen wijzigen of afgeschaft worden (recht evolueert)
2 soorten:
Nationaal recht = recht met een nationale bron: de Belgische wetgevers (Parlement)
Internationaal recht = recht met een internationale bron (Europees Parlement)
Hoofdstuk 2: Indeling van het nationaal recht
§1. Het onderscheid privaat-publiek recht
Belang van het onderscheid
Privaat recht = het geheel van regels over de relaties tussen burgers onderling, tussen
ondernemingen onderling en tussen burgers en ondernemingen. Het gaat hier om traditie en
vrijheid. (fiets verkopen)
Publiek recht = het geheel van regels over de relaties tussen burgers en de overheid en
tussen overheden onderling. Hier gaat het om eenzijdige dwingende overheidsbeslissingen.
Dit onderscheid is fundamenteel en vormt de basis van de indeling van het recht.
,Het privaatrecht
Burgerlijk recht = het geheel van regels over de relaties tussen burgers. Dit recht bepaalt het
hele bestaan als burger (van geboren worden en het functioneren als burger tot sterven).
Huwen, scheiden, testament
Bron: Burgerlijk Wetboek (B.W.) + afzonderlijke wetten
o BW = gemoderniseerd (met nummering vanaf 5.), maar nog niet afgewerkt
o O.B.W. = oud BW = het deel dat nog niet herzien is (andere nummering)
Ondernemingsrecht = het geheel van regels voor ondernemingen (sommige regels in het BW
mogen soepeler voor ondernemingen)
Bron: Wetboek van economisch recht (W.E.R.) + afzonderlijke wetten
o WER: nummering in Romeinse cijfers (XX.2) + aanbouwtechniek (= telkens
wetten toevoegen)
Gerechtelijk recht = privaatrechtelijk procesrecht = het geheel van regels in het burgerlijk
recht om af te dwingen. Dit recht bepaalt de procedures en de gehele rechterlijke
organisatie.
Welke rechtbanken/rechters we hebben, wie voor wat bevoegd is, welke procedures
er moeten gebeuren
Bron: Gerechtelijk Wetboek (Ger. W.)
Publiek recht
Grondwettelijk recht = het geheel van regels dat voortvloeit uit onze grondwet
Bron: Grondwet = basis van alles op nationaal niveau, maar staat niet boven het
Europees recht
o Staatstructuur (gewesten, provincies)
o Rechten & vrijheden (recht op vereniging/onderwijs/persvrijheid)
o Beginselen = principes die men fundamenteel acht in onze omgeving
(beginsel van de Scheiding der Machten)
Bestuursrecht = het geheel van regels dat betrekking heeft op de uitvoerende macht
Werking van ministeries
Bron: geen wetboek (geheel van regels die de werking beheersen)
Fiscaal recht = het geheel van regels over de relaties tussen burgers en ondernemingen met
de overheid
Bron: verschillende wetboeken (m.b.t. btw/inkomstenbelastingen) + afzonderlijke
wetten
Strafrecht = een aparte rechtstak = het geheel van regels om de openbare orde en veiligheid
te behouden. Dit recht bepaalt de misdrijven en bijbehorende straffen (bepaalde
handelingen accepteren we niet in de samenleving).
Diefstal, moord, geweld, drugshandel, aanranding
Bron: Strafwetboek + afzonderlijke wetten
2
, Eigenheid aan het strafrecht: daden worden vervolgd door het Openbaar Ministerie
(O.M.) en niet door de burgers zelf => het parket onderzoekt de feiten en neemt
beslissingen => maatschappij wordt vertegenwoordigt door O.M.
Strafprocesrecht = het geheel van regels over rechterlijke procedures met betrekking op
daden die verboden worden door het strafrecht (binnen het strafrecht zijn er aparte
procedures)
Dronken chauffeur => hoelang aangehouden? Ter plaatse aangehouden?
§2. Het onderscheid + relati vering
Relevantie van het onderscheid
Het onderscheid wordt steeds minder relevant en minder gebruikt
Hoe is dit onderscheid dan ontstaan?
Dit kwam door het soort regels die werden gemaakt:
- Regels van suppletief of aanvullend recht = regels waar men kan van afwijken
o Ondernemingen moeten naar Gent voor conflicten (staat in hun
overeenkomst), maar kunnen zelf kiezen om toch naar Antwerpen te gaan
- Regels van dwingend recht en van openbare orde = bindende regels = regels waar
men niet van kan afwijken
o Dwingend recht = regels die een privaatbelang beschermen
Consumentenrecht, maar consumenten (de beschermende partij)
kunnen wel zelf zeggen dat ze zich hier niet op beroepen
o Openbare orde = regels die een maatschappelijk belang beschermen
Men kan niet afwijken van welke rechter bevoegd wordt voor die
bepaalde situatie; men moet zich hierop beroepen
Het onderscheid is belangrijk, omdat het publiek recht veel meer regels van openbare orde
bevat dan het privaatrecht.
Relativiteit
Het onderscheid moeten we relativeren, want in sommige rechtsdomeinen heb je zowel
regels van het publiek recht als van het privaatrecht
Sociaal recht bestaat uit 3 delen:
- Individueel arbeidsrecht (privaatrecht) = het geheel van regels over relaties tussen
wg en wn
- Collectief arbeidsrecht (publiek recht) = het geheel van regels over collectieve
arbeidsovereenkomsten
- Sociaal zekerheidsrecht (publiek recht) = het geheel van regels om een vangnet voor
de sociale zekerheid te creëren
Ondernemingsrecht (privaatrecht) bevat ook het economisch recht (publiek recht)
Economisch recht = het geheel van regels over hoe een onderneming zich moet gedragen op
de markt
3
, Overlapping in concrete praktische problemen
A. De praktijk laat zich niet altijd indelen: juridische problemen kunnen nooit opgelost
worden door enkel privaat- of publiek recht toe te passen
a. werknemers aannemen = arbeidsovereenkomst sluiten (privaatrecht), maar
loon => sociaal zekerheidsrecht (publiek recht)
B. Het Europees recht maakt het onderscheid vaak niet
Privaatrechtelijke technieken
De overheid richt meer op het privaat recht a.d.h.v. privaatrechtelijke technieken
- Ambtenaren krijgen steeds meer het statuut ‘werknemer’ (privaatrecht)
- Gronden aankopen => koop-verkoopovereenkomst (privaatrecht)
Hoofdstuk 3: Het internationaal recht
Samenvattend schema:
Het internationaal privaatrecht
Internationaal privaatrecht (IPR) = het geheel van regels over juridische relaties met een
buitenlands of vreemd element
Een Belg heeft accident in Nederland (of omgekeerd) => IPR beslist of het Nederlands
of Belgisch recht wordt toegepast
Bron: Wetboek van het IPR (met aanknopingspunten voor in bepaalde situaties) + het
nationaal recht + internationale overeenkomsten m.b.t. het privaatrecht
(handelsverdragen)
Het internationaal publiek recht of volkerenrecht
Internationaal publiek recht = volkerenrecht = het geheel van regels over de relaties tussen
landen onderling en tussen landen en internationale organisaties. Dit recht regelt ook een
aantal internationale organisaties.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucaekkart. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.
