Deze samenvatting betreft een volledige samenvatting van een deel van het vak Microbiologie van Prof. Delputte en Prof. Cos. In deze samenvatting gaat het namelijk om de lessen over Virologie van Prof. Delputte. Hierin vindt je alle lessen volledig uitgeschreven en verduidelijkt met afbeeldingen u...
Microbiologie
Kennis over microbiologie is belangrijk voor een dierenarts. We hebben vaak te maken met
grotere groepen van dieren, wat een groter risico op overdracht van micro-organismen tot
gevolg heeft. Compartimentalisatie zal dit risico verkleinen. Kennis van micro-organismen
kan gebruikt worden voor preventie en bestrijding. Het is belangrijk om te begrijpen hoe ze
ziekte kunnen veroorzaken en welke interventie strategieën gebruikt kunnen worden om
ziekte te voorkomen. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan hygiëne en vaccinaties.
Micro-organismen zijn veel ouder dan de mens en hebben zo bewezen in allerlei
omstandigheden te kunnen overleven. We zullen er ook nooit vanaf raken. De impact kan
verminderd worden door middel van interventies, maar de impact kan niet geëlimineerd
worden. Het is niet mogelijk om ‘steriele’ dieren te maken zonder infecties. Antibiotica
werken goed, maar het is niet mogelijk alle micro-organismen te elimineren.
Met alle interventies wordt druk gezet op de micro-organismen. Het zal hier gaan om
‘survival of the fittest’. Het meest aangepaste organisme in een bepaalde omgeving zal de
soort zijn die zich kan voortplanten. De mens verandert de omgeving door middel van
interventies. Dit is ook het geval bij antibiotica. Het meest aangepaste organisme, het
organisme met (de meeste) resistentie, zal overleven.
Bij het gebruik van een vaccin zullen er varianten ontstaan die min of meer zullen
ontsnappen aan het vaccin. Dit is niet doelbewust. Virussen en bacteriën denken niet na. Ze
zullen telkens vermeerderen en tijdens het vermeerderen worden fouten gemaakt. Op deze
manier wordt er variatie gecreëerd.
De geschiedenis van micro-organismen
De kennis van het bestaan van micro-organismen is pas kort geleden op gang gekomen.
Hiervoor werd gedacht dat ziektes ontstonden door kwade krachten. Er is later ontdekt dat
infectieuze ziektes veroorzaakt worden door micro-organismen.
Er zijn een aantal mensen belangrijk in de geschiedenis van het micro-organisme. Antonie
van Leeuwenhoek heeft ervoor gezorgd dat we de micro-organismen daadwerkelijk kunnen
waarnemen. Alles wat hij bekeek met zijn vergrootglas bevatte kleine diertjes, animalcules.
Hij zei: 'De wereld bestaat uit kleine levende wezens en zelfs hele samenlevingen van
ingewikkeld gevormde diertjes. De verschillende soorten dieren waren heel, heel klein.’
Op termijn hebben we de diertjes ook kunnen isoleren met behulp
van Louis Pasteur. Hij onderzocht het concept van biogenese.
Men dacht eerst dat micro-organismen spontaan ontstonden en
vervolgens gingen vermeerderen. Er bestaat echter geen
spontane generatie. Hij zei: ‘Al het leven is afkomstig van leven.’
Voor dit experiment maakte hij gebruik van een fles met een
zwanennek. In deze (steriele) fles zat een voedingsbodem waarvan
bekend is dat bacteriën er op kunnen groeien. Het uiteinde van de
zwanennek is open, maar er ontstaat geen bacterievorming. Bij
verdere blootstelling aan de omgeving zullen er wel bacteriën
beginnen te groeien. Dit is de ‘kiemtheorie van fermentatie’.
,Louis Pasteur heeft deze theorie vervolgens verder uitgebreid tot de ‘kiemtheorie van ziekte’.
Hierin beschreef hij dat infectieziekten veroorzaakt worden door micro-organismen, kleine
organismen die te klein zijn om zonder vergroting te kunnen zien, die de gastheer invaderen.
Uiteindelijk is het de bedoeling om de micro-organismen te karakteriseren. Robert Koch
heeft een aantal postulaten gemaakt. De vier ‘postulaten van Koch’ moeten gevolgd worden
om te kunnen zeggen dat een bepaalde ziekte veroorzaakt wordt door een bepaalde kiem.
Deze regels worden steeds opnieuw toegepast.
1. Het micro-organisme moet in overvloed worden aangetroffen in alle organismen die aan
de ziekte lijden, maar mag niet aangetroffen worden in gezonde organismen.
2. Het micro-organisme moet worden geïsoleerd uit een ziek organisme en in zuivere
cultuur worden gekweekt.
3. Het gekweekte micro-organisme zou
dezelfde ziekte moeten veroorzaken
wanneer het in een gezond organisme
wordt geïntroduceerd.
4. Het micro-organisme moet opnieuw
worden geïsoleerd van de
geïnoculeerde, zieke experimentele
gastheer en worden geïdentificeerd als
identiek aan de oorspronkelijke
specifieke veroorzaker.
Er zijn een aantal problemen met Koch’s postulaten. We kunnen namelijk te maken hebben
met variatie tussen verschillende patiënten. Bij sommige patiënten zal toch geen ziekte
veroorzaakt worden door dezelfde kiem die bij een andere patiënt wel ziekte veroorzaakt. Dit
is bijvoorbeeld een gevolg van een verschil in immuniteit. Niet alle patiënten zijn even
gevoelig voor een bepaalde kiem.
Ook kunnen niet alle pathogenen buiten de gastheer geïsoleerd worden. Virussen moeten
bijvoorbeeld gekweekt worden op levende cellen. Ook een aantal bacteriën kan niet
gekweekt worden buiten het lichaam. Verder kunnen we te maken hebben met syndromen.
In het geval van een syndroom hebben we te maken met verschillende pathogenen en
variërende omgevingsfactoren.
Ten slotte wordt er onderscheid gemaakt tussen klinische en subklinische infecties. We
hebben te maken met een subklinische infectie als het pathogeen aanwezig is in de patiënt,
maar geen ziekte veroorzaakt. Dit is een ‘drager’-patiënt. Infectie met een micro-organisme
staat niet gelijk aan ziekte.
Er zijn drie grote veranderingen die momenteel toegepast worden op de postulaten van
Koch. In de ‘postulaten van de 21ste eeuw’ wordt er niet langer gekeken naar de
aanwezigheid van een bepaalde kiem, maar naar nucleïnezuren van / in het genoom van de
kiem. Hierdoor hoeft het micro-organisme niet meer geïsoleerd en gekweekt te worden.
,De patiënt wordt ook niet meer als geheel gezien. Er wordt gekeken op orgaanniveau of
zelfs cellulair niveau. Er wordt onderzocht waar het genoom van de kiem aanwezig is. Dit
wordt vergeleken met de locatie waar de ziekte voorkomt. Op deze manier wordt de
correlatie bekeken.
Ook de mate van aanwezigheid is belangrijk. Bij een klinische infectie, en dus ziekte,
moeten we een stijging van nucleïnezuren aantreffen. In een gezonde patiënt of een patiënt
met een subklinische infectie worden er geen of veel minder nucleïnezuren aangetroffen. Er
wordt gekeken naar relatieve hoeveelheden.
Microbiologie bestaat uit bacteriologie, mycologie, virologie en de studie van
niet-conventionele infectieuze agentia, zoals prionen. Prionen zijn pathogenen of infectieuze
eiwitten. Deze eiwitten komen voor in de hersenen. Normaal gesproken worden de eiwitten
na een bepaalde tijd afgebroken en vervolgens weer opnieuw aangemaakt. Echter kunnen
prionen, onder bepaalde omstandigheden, omslaan naar een extreem stabiele vorm die het
lichaam niet meer af kan breken door middel van proteases. Ze kunnen ook niet verteerd
worden in het spijsverteringsstelsel. Als dit eiwit in contact komt met een ander eiwit,
interageren ze met elkaar en uiteindelijk zijn beide eiwitten omgevormd. Zo krijgen we een
exponentiële revolutie. De eiwitten zullen neerslaan in de hersenen waardoor plaques
ontstaan. Uiteindelijk zal het organisme hieraan sterven.
Microscopische technieken
Helder-licht microscopie maakt gebruik van een lichtbron die door het specimen straalt. Met
behulp van een vergroting kan gekeken worden naar het specimen. Veel bacteriën hebben
weinig contrast, ze zijn translucent en dus moeilijk te zien. Om deze reden worden
kleurstoffen gebruikt. De kleurstof bindt op bepaalde componenten en zorgt voor meer
contrast.
Fase-contrast microscopie is een manier om te zorgen voor meer contrast in het specimen
zonder een kleurstof te gebruiken. Hierbij worden twee soorten licht, met verschillende
golflengten, door het specimen gestuurd. Zo ontstaan er lichte en donkere zones en wordt er
extra contrast gecreëerd.
Donkerveld microscopie maakt gebruik van lichtverstrooiing. Een object veroorzaakt
lichtverstrooiing, het licht wordt verstrooid in andere richtingen. Enkel deze zones lichten op.
, Grootte en morfologie van micro-organismen
Bacteriën zijn ongeveer één micrometer groot of iets groter. Als we het hebben over
virussen, spreken we over nanometer. Verschillende clusters van bijvoorbeeld bacteriën of
schimmels gaan in de richting van millimeters.
Om virussen te kunnen waarnemen, wordt gebruikgemaakt van elektronenmicroscopie. De
golflengte van zichtbaar licht is 300-700 nanometer. Om met zichtbaar licht onderscheid te
maken tussen twee objecten op een bepaalde afstand, moet het object niet kleiner zijn dan
de golflengte van het licht. Hierdoor kunnen we virussen dus niet onderscheiden. Elektronen
microscopie maakt gebruik van kortere golflengten en maakt zo kleinere objecten zichtbaar.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentDGK2020. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
