Samenvatting
samenvatting belgisch publiekrecht
- Vak
- Instelling
Dit is een samenvatting voor het vak Belgisch publiekrecht, dit zijn extra notities bij de powerpoint. Met deze samenvatting was ik geslaagd in eerste zittijd!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 89 pagina's
Voorbeeld 4 van de 89 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgenalinedewannemaeker
Voorbeeld van de inhoud
BELGISCH PUBLIEKRECHTINLEIDING
Recht =
Rationeel opgebouwd geheel van precies afgelijnde begrippen & normen waaraan de
overheidswege opgelegde, minstens van overheidswege erkende, sancties kleven, die langs
instelingen kunnen worden afgedwongen met bedoeling de samenleving te organiseren,
handhaven of herstellen.
Verschilt van morele normen (welk uur thuis van ouders)
Publiekrecht =
beheerst de situatie van en de relaties tussen overheid en particuliere (rechts)personen en
overheden onderling
bv.
Grondwettelijk recht
Opleggen van een belasting
Omgevingsrecht
Privaatrecht =
beheerst de situatie van en de relaties tussen particuliere (rechts)personen
DE KERNBOODSCHAP
België is een meergelaagde (Belgische, supranationale niveau), democratische rechtsstaat in Europa
Federale staten/ federalisering van de staatsmacht (meergelaagd
Verkiezingen (democratisch)
Overheid is zelf onderworpen aan het recht en zet zich erboven (rechtsstaat)
België maakt deel uit van de Europese Unie
DE BELGISCHE STAAT
Verschillende juridische methodes waaruit staten ontstaan:
Oorspronkelijk ontstaan
Afgeleid ontstaan
Dekolonisatie (België – Congo)
Secessie = afscheiding (onderdelen van een staat autonoom gaan worden afgescheurd van
het gezag van een andere staat)
Dismembratio = uiteenvallen van staten in 1 staat (Tsjecho-slowakije)
Fusie = samensmelting (Duitse eenmaking, West & Oost- Duitsland herenigt)
,ONTSTAAN BELGIË
Congres van Wenen 1814 (vormde bufferstaten om de macht van de Fransen in te perken) zo is het
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden ontstaan 1815
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815)
Zuidelijke provincies snel ontevreden
> wouden vrijheid bv. vrij onderwijs
Economische tegenstellingen
Politieke ondervertegenwoordiging
Inmenging in Kerk (onderwijs)
Beknotting persvrijheid
Taalconflict: Elites = Franstalig (tegen het Nederlands & vernederlandsing
van Willem)
Monsterverbond: Zuidelijke Nederlanden samengeklit en leidde tot de onafhankelijkheid van België
1830
Onafhankelijkheid is een samenloop van historische omstandigheden “Culminatie van
spanningen”
Tegen grondwet 1831 > scheiding der machten als historische reactie tegen Willem
DE BELGISCHE STAAT
Wanneer kan je over een staat spreken?
Permanente bevolking (1 januari 2023: 11.697.557)
Afgebakend gebied (grens is veranderlijk!)
Verdrag van Maastricht (1843)
Opgelet: veranderlijk (en soms vreemd)
Effectieve overheid
Federale staat, deelstaten, steden, rechtscolleges …
Onafhankelijkheid (niet afhankelijk van andere staten)
Diplomatie(contacten aangaan met andere onafhankelijke), lid worden van VN, talloze
verdragen …
Internationale erkenning
Declaratief (bevestiging dat men de staat erkend)
Constitutieve ( de staat vestigt zich)
België: Verdrag van Londen (1839)
JURIDISCHE GEVOLGEN VAN KWALIFICATIE ALS STAAT
De staat heeft rechtspersoonlijkheid
Extern (verdragen sluiten)
Intern (het gedrag uitvoeren bv. Belastingen heffen)
2
, Soevereiniteit/ soevereine staat
Extern: gelijkheid, non-interventie (je kan de andere niet dwingen iets te doen)
Intern: eigen rechtsordening bepalen (België bepaalt zelf de macht over de eigen staat)
Rechtsmacht
Uitvoeringshandelingen: territoriaal
Normerende of rechtsprekende handelingen
EEN DEMOCRATISCHE RECHTSSTAAT
Gezagsuitoefening in de staat na Verlichting
Verwerpen absolutisme Wetgevende
Streven naar vrijheid en gelijkheid
Ontwikkeling van scheiding van de machten Uitvoerende macht
Montesqieu
Ongeschreven grondwettelijk beginsel
Basisbeginselen van de Belgische democratie rechterlijke
Opdeling wetgevende, bestuurs- en rechtsprekende functie
Politiek verantwoordelijke machten
Onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke macht
Geen orthodoxe scheiding: checks & balances
Wederzijdse controle & samenwerking
De kamer controleert de uitvoerende macht/Koning)
Koning maakt mee de wetten niet alleen het parlement
Wetsvoorstel: ingediend door een lid van het parlement
Wetsontwerp: ingediend door de regering
Wetgever bepaalt statuut rechters
Koning benoemt rechters
Rechters controleren beide machten
Soms diffuse taakverdeling
WM: parlementaire onderzoek, naturalisatie (parlement neemt een individuele beslissing bv.
Een buitenlandse sporter in België die tot Belg wordt benoemd
UM: genadegerecht (de straf wordt kwijtgescholden & niet worden nageleefd)
Rechtsvormende rol rechter
Ook machtenscheiding tussen federale overheid, deelstaten en Europese Unie
Verschuiving van evenwichten?
Ontwikkeling van rechtsstaat (rule of law):
3
, Formele voorwaarde: overheid moet de hogere regels respecteren: aan het recht
onderworpen
Via verkozen parlement, regering voert wet uit via koning om zo willekeur te
vermijden
Rechtmatigheidsbeginsel
Materiële voorwaarden zijn nodig voor rechtstaat:
Recht moet zeker en stabiel zijn (transparant bekend moet worden gemaakt aan de burger)
Recht moet democratisch tot stand komen (via verkiezingen)
Recht moet grondrechten respecteren
Recht moet afdwingbaar zijn voor de rechter
Een democratische rechtsstaat is dynamisch en evolutief in de tijd
Evolutie koning: 19de eeuw veel macht, nu quasi onbestaande macht, meer bij de regering
Particratie = wetgevende en uitvoerende macht vormen door organisatie politieke partij één
blok, normaal controleert wetgevende macht de uitvoerende, door particratie is dit niet
meer. (Juridisch bestaat het wel nog)
Rechtsvormende rol van de rechters = normaal alleen de wet toepassen, nu ook mee de wet
sturen
Nevenschade: door druk vrijheden opofferen
Graduele ingrepen van leiders met autocratische neigingen: uithollen, kleine ingrepen die
uiteindelijke verval van bepaalde aspecten
Uitdaging voor meergelaagde democratische rechtsstaten
Slagkracht behouden zonder autoritair regime te worden
Migratie, terreur, corona, klimaat…
Kan een dictator de wereld redden?
EEN MEERGELAAGDE STAAT IN EUROPA
De (federale) staat België
België: nieuwe parlementaire democratie sinds 1831
Aanvankelijk gewone meerderheidsdemocratie
Maar: spanningen tussen Nederlands- en Franstaligen
Aanvankelijk gebaseerd op taaldiscriminatie (voor het Nederlands nauwelijks aandacht)
Moeizame (grond)wettelijke gelijkschakeling in wetgeving, bestuur, gerecht, onderwijs
‒ Tot op vandaag fricties
‒ Later ook streven naar bepaalde vormen van autonomie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alinedewannemaeker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,96. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48298 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen