Lazarus (1982): stress is a condition or feeling experienced when a person perceives that demands
exceed the personal and social resources the individual is able to mobilize.
• Ervaren situatie waarbij iets van je verwacht wordt, maar die eis vraagt meer dan dat je aan
kan à disbalans tussen wat er van je verwacht wordt en wat je kan
Relatie stress en gezondheid:
- William Osler (1910): zakenmannen die een ”intensief” leven leiden hebben meer kans op
hartkwalen
- Walter Cannon (1932): fysiologisch onderzoek naar flight-or-fight reacties in termen van stress
- Seley (1938): General Adaptation Syndrome (GAS) model
Bij situatie die gevaarlijk is à er wordt iets van je
verwacht, hier moet je aan kunnen voldoen à bijnieren
scheiden stresshormonen uit zoals adrenaline en
cortisol à adrenaline zorgt voor paraatheid (meer bloed
naar spieren, pupillen verwijden etc.) à cortisol zorgt
voor negatieve effecten (immuunsysteem onderdrukken
waardoor kans op ziekte groter wordt.
General Adaptation Syndrome model:
Stress heeft drie fasen:
1. Alarmfase à paraatheid
2. Verhoogde weerstand
3. Uitputting à ziek worden
** General staat er omdat het niet uit maakt met wat voor stressor je te maken hebt, bij elke stressor
gaat men door die fasen heen.
Stressoren:
- Stressor: een stimulus die een aanpassing van een individu vergt
- Ook wel ”life events” genoemd
- Er zijn veel pogingen gedaan om potentiële stressoren te identificeren en kwantificeren
- De eerste grote poging is gedaan door Holmes and Rahe (1967). Zij ontworpen de Social
Readjustment Rating Scale (SRRS)
o Life events krijgen een getal toegewezen en hoe meer nummers je hebt, hoe meer
stressoren je hebt in je leven
Daily hassles: dagelijkse irritaties zorgen in sterke mate voor de invloed op gezondheid.
• Mannen hebben over het algemeen minder stress
• Leeftijdsgroep 18-29 jaar heeft meeste stress
• Minderheidsgroepen hebben meer stres dan bijvoorbeeld blanken
, Beperkingen biomedische model:
- Individuen reageren verschillend op potentiële stressoren. Een situatie kan een stressreactie
bij de één uitlokken maar niet bij de ander
- De subjectieve waarneming van een potentiële stressor heeft een grotere invloed op gedrag
en gezondheid dan de objectieve stressor
Psychologische moderatoren in de stressor-gezondheid link.
Moderator = iets dat invloed heeft op de relatie tussen A (stressor) en B (gezondheid).
1. Stress appraisal
2. Coping
3. Waargenomen sociale steun
4. Waargenomen controle
5. Persoonlijkheid?
1. Stress appraisal (= stress inschatting).
- Stress appraisal: een evaluatief proces waarbij een persoon inschat of en in welke mate een
situatie stressvol is
- Primaire appraisal à inschatting relevantie en ernst van de situatie
- Secondaire appraisal à inschatting coping mogelijkheden
Factoren van invloed op stress-appraisal:
- Objectieve kenmerken van de situatie
- Gemoedstoestand van de persoon
- Ervaringen in het verleden met huidige en soortgelijke
situaties
- Beschikbaarheid van hulpbronnen (intern en extern)
2. Coping
- Coping: constantly changing cognitive and behavioural
efforts to manage specific external and/or internal demands
that are appraised as taxing or exceeding the resources of the person (Lazarus, 1984).
- Soorten coping:
o Probleemgerichte versus emotiegerichte coping
§ Probleem aanpakken versus omgaan met emoties
o Actieve versus passieve coping
§ Er iets aan doen of de situatie negeren
- Is een bepaalde strategie effectiever dan een andere? Hangt af van de situatie!
3. Waargenomen sociale steun:
- The perceived belonging to a social network of communication and mutual obligation
- The perceived comfort, caring, esteem or help one individual received from others
Onderzoek sociale steun en gezondheid:
- Simpele maten van sociaal netwerk bleken gezondheid te voorspellen. Bijv. getrouwde
mensen overlijden minder vaak aan hartziekten dan weduwnaars, gescheiden en single
mensen (Lynch, 1977)
- Meer gespecificeerde meetinstrumenten voor sociale steun zijn later ontwikkeld, bijv. de
Social Support Questionnaire (SSQ; Norbeck, 1981)
Samenhang sociale steun en gezondheid:
Verschillende mechanismen waarop sociale steun iemands gezondheid beïnvloedt:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinemadern. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.