Hoorcolleges communicatie, organisatie en crisis (2022-2023)
Hoorcollege 1/ 25 april 2023
Structuur, cultuur, management, doelen (bijvoorbeeld reputatiebescherming bij een crisis; crises voorkomen)
van een organisatie. Alles wat te beschrijven is over organisatie in verband met communicatie.
Drie centrale vragen:
- Hoe werkt organisationele communicatie precies?
- Hoe is organisationele communicatie te onderzoeken?
- Hoe is organisationele communicatie te verbeteren?
Functie van communicatie
- Smeermiddel in organisaties is nodig binnen organisaties
- Verbindt organisaties met hun omgeving/ de buitenwereld
Let op: communicatie is zowel een gevolg van de structuur en de cultuur als een determinant van de structuur
en cultuur. Communicatie ontstaat doordat de organisatie een bepaalde structuur en cultuur heeft (bv heel
hiërarchisch daardoor krijg je een bepaalde manier van communiceren) en door zo te communiceren houd je
die vorm in stand.
Twee perspectieven op communicatie:
Transmissie (overbrengen van informatie) vs. constitutief (communicatie als iets dat vormgeeft aan de
organisatie. Vormgeven terwijl er gecommuniceerd wordt, staat nog niet vast, maar draagt eraan bij
the yellow brick road).
Twee aspecten van organisaties
1. Expliciete organisatie:
- Organisatie zoals bedacht
- Formele organisatie
2. Impliciete organisatie
- Organisatie zoals ie werkt (ze functioneren niet altijd zoals ze beschreven zijn)
- Informele organisatie
Historische ontwikkeling van organisatie en gevolgen voor communicatie (19 e eeuw tot nu)
- Aanbod- naar vraageconomie
- Emancipatie werknemer (werknemers hebben rechten, veel meer)
- Democratisering (ook in organisaties heeft gevolgen voor hoe alle communicatielijnen lopen en wie
wat mag zeggen)
- Economische groei toegenomen welvaart (andere typen organisaties vraag naar bepaalde nieuwe
diensten of die eerder luxe waren)
- Connectiviteit/ medialiteit
- Globalisering (niet alleen veel meer connecties tussen organisaties, maar deze connecties gaan over
veel grotere afstanden)
Conclusie: organisaties worden complexer, communicatie ook.
De wereld vraagt veel meer van organisaties en dus communicatie en hebben we complexere theorieën nodig.
Karl Weick: succesvolle organisatie(communicatie) moet zo complex zijn als de problemen waar ze mee te
maken heeft. Requisite variety precies inspelen op de veranderende wereld (en de complexiteit), het moet
passen bij de veranderende wereld. Zowel iets wat binnen als buiten de organisatie kan veranderen.
Wat verandert er in organisaties?
- Ander type organisaties (service vs. productie)
- Werkprocessen worden complexer: instructies en afstemming nodig
- Grotere onderlinge afhankelijkheid: overleg nodig (ook tussen organisaties)
- Schaalvergroting: media (vaak ook nieuwe media) nodig
- Multi- en interculturaliteit, grotere mobiliteit: vergroot complexiteit van communicatie.
, - Individuen worden belangrijker: werk niet alleen primaire levensbehoefte. Motivatie (en plezier) van
werknemers! Werkgevers moeten werknemers ook motiveren
Historische ontwikkeling
- Industrialisatie (1870- 1918)
Schaalvergroting (grotere fabrieken etc)
Ingewikkeldere productieprocessen
Direct toezicht noodzakelijk (hogere lagen in de organisatie)
Medewerkers als lijfeigenen (objecten die de productie op gang hielpen, geen stem, minder te zeggen)
Communicatie vooral via mondelinge instructie en rapportages
- Rationalisatie (1918-1945)
Doel: efficiëntie werd belangrijker
Verticale arbeidsverdeling (hogere en lagere functies)
Horizontale arbeidsverdeling (lopende band)
Prestaties tellen (Taylor’s scientific management)
Weber’s bureaucratische ideaal
Communicatie: veel instructies, rapportages, direct toezicht
- Economische opleving en groei (1945-1975)
Mens komt centraal te staan (Human relations)
Veel aandacht voor arbeidsverhouding en motivatie van werknemers
Streven naar grote betrokkenheid gehele organisatie (cultuur, structuur)
Communicatie: overleg, bottom-up communicatie (mondeling..)
- Stagnatie (1975-1990)
Mens wordt nog belangrijker
Human resource management (Likert)
Werknemer als belangrijkste productiefactor; personeelsbeleid onderdeel van strategische
management
Decentrale verantwoordelijkheden
Flexibelere organisaties
Communicatie: meer en vooral meer bottom-up en horizontaal (medewerkers onderling bijvoorbeeld)
- Digitalisering (vanaf 1990)
Ontwikkeling internet en intranet
Direct toegang tot mensen en informatie (in- en extern)
Toename van de snelheid van communicatie
Toename van beschikbaarheid van media
Schrift in combinatie met beeld en geluid wordt belangrijker
Gevolgen voor communicatie-afdelingen? (toepassingsvraag)
Klassieke benaderingen van organisatiecommunicatie (industrialisatie en rationalisatie vooral)
‘Communicatie als machine’
Specialisatie (onderdelen hebben elk hun eigen functie)
Standaardisatie (mensen worden goed op één stukje op één bepaalde manier)
Voorspelbaarheid
Drie voorbeelden van dit (kern moet je kennen, hoe ontstaat, wat zegt het over hoe organisaties in elkaar zitten
en hoe communicatie verloopt etc):
1. Fayol’s Theory of Classical management
- Prescriptieve theorie = hoe het zou moeten zijn/hoe de wereld het beste zou zijn (optimale vorm van
machtsverhoudingen in organisaties)
- Elementen en principes
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentciw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,83. Je zit daarna nergens aan vast.