1.1
o Herstelgericht werken is het faciliteren van het herstelproces van het individu met
het doel dat iemand binnen zijn mogelijkheden zo goed mogelijk kan functioneren
en participeren met zo min mogelijk professionele hulp.
- De vier aspecten van herstel;
1. Klinisch herstel
betreft het op de remissie van symptomen en zo mogelijk op genezing
gerichte werk van hulpverleners en behandelaren.
2. Functioneel herstel
het herstel van psychische functies die als gevolg van de aandoening zijn
verminderd of aangetast, of niet goed zijn ontwikkeld. Hier onder vallen de
hogere, executieve functies zoals zelfbeheersing, kunnen maken van
plannen, zichzelf kunnen motiveren, de zelfspraak etc.
Functioneel herstel kan plaatsvinden als er van klinisch herstel geen of
slechts partieel sprake is.
Een voorbeeld buiten de psychiatrie betreft logopedie, fysiotherapie en
ergotherapie ten behoeve van het herstel van (psycho)motorische functies
na een beroerte
3. Maatschappelijk herstel
betreft de verbetering van de positie van het individu op het vlak van
wonen, werk, inkomen en sociale relaties
Het gaat hierbij om het benutten of vergroten van de kansen die de
samenleving biedt om de autonomie te vergroten.
4. Persoonlijk herstel
betreft het zélf betekenis kunnen verlenen aan datgene wat in het
verleden is gebeurd en het stap voor stap meer greep krijgen op het eigen
leven, in verleden, heden en toekomst.
Persoonlijk herstel bereiken mensen uiteindelijk zelf, al kan ondersteuning
door ervaringsdeskundigen, familie en vrienden of hulpverleners van grote
betekenis zijn.
Het valt niet in stappenplannen te vangen. Slechts achteraf kunnen
individuele ‘herstelpaden’ worden getekend
1
,- De vijf fases in het herstelproces
1. De vroege fase
je ervaart klachten die je misschien niet meteen kunt
thuisbrengen. Ze kunnen vanzelf weer weggaan, lang hetzelfde
blijven, maar ook verergeren
2. Overweldigd worden door de aandoening.
De ontreddering en verwarring van de cliënt staan op de
voorgrond.
3. Worstelen met de aandoening.
De cliënt kent nog steeds angst om overspoeld te worden door
de aandoening, maar vraagt zich nu ook af hoe hij ermee verder
kan leven.
4. Leven met de aandoening.
In deze fase beseft de cliënt meer en meer dat hij in staat is om
met de aandoening om te gaan.
5. Leven voorbij de aandoening.
De aandoening raakt steeds meer op de achtergrond
o Persoonsgerichte zorg is zorg die de persoon van de patiënt centraal zet, niet zijn
medische toestand. Hierin is aandacht voor het dagelijks leven, de sociale
omstandigheden en emoties, waarden en behoeftes van de patiënt.
o Zelfmanagement wordt gedefinieerd als acties en vaardigheden gericht op: Het
zelf omgaan met de aandoening, symptomen en psychosociale gevolgen van de
aandoening. Het zelf omgaan met factoren die de symptomen kunnen verergeren
o Door steeds meer naar jezelf te kijken en je medische toestand vergroot je steeds
meer je zelfmanagement doordat je beter naar jezelf gaat kijken en jezelf beter
gaat kennen
Werkrelatie wat de patiënt in staat stelt de behandeling te accepteren en getrouw te
volgen, met wederkerigheid
- De drie componenten van de werkrelatie;
o De affectieve band
De vertrouwensband, door goede communicatie en begrip
o Overeenstemming over het doel van de hulp
Weten wat het nut is van…
o Overeenstemming over de werkwijze
Het eens zijn met wat uitgevoerd word en de manier waarop dit
gedaan word
2
,- Adviezen voor een goede werkrelatie;
o Zorg dat je als professional meebeweegt
Meebewegen, afhankelijk van de rol en fase van de behandeling
aansluiten bij de verwachtingen van de patiënt. Je communicatie
voortdurend aanpassen aan de psychopathologie
o Wees je ervan bewust dat de bescheidenheid past bij de basisvorm van de zorg
Schuif niet alle tegenslagen af op de patiënt, alles gaat met vallen en
opstaan
Jij bent tenslotte passant in het leven van de zorgvrager
o Wees je bewust van je kennis en vooroordelen
Wees niet allen gefocust op de stoornis, maar juist op de persoon
o Wees je bewust van de professionele nabijheid
Geen alleen waarvan je weet dat passend is binnen te relatie
o Besef de kracht van humor
Humor kan bevrijdend, ontspannend, relativerend en verruimend
werken, maar het moet ten alle tijden wel gepast zijn, dus let op
wanneer je dit gebruikt
o Besef dat communicatie zich veelal op non-verbaal niveau afspeelt
Let op hoe je iets zegt, welke toon je gebruikt, welke timing je hebt en
welke houding je aanneemt.
o Biopsychosociale visie
Het is een ingewikkeld samenspel van factoren op lichamelijk, psychisch
en sociaal gebied.
Verklaring van een depressie of dergelijks aan de hand van biologische,
psychologische en sociale factoren.
Biologische factoren: aanleg, erfelijkheid, stress bij moeder tijdens
zwangerschap, lichamelijke ziekten, voeding, algehele conditie
Psychologische factoren: perfectionisme, onzekerheid, behoefte
aan bevestiging van buitenaf, kortom iemands persoonlijkheid
Sociale factoren; moeilijkheden op het werk, emotionele
verwaarlozing tijdens de jeugd, conflicten met anderen,
eenzaamheid enzovoorts.
3
, o KOP-model
Het KOP-model is een werkmodel waarmee je inzicht krijgt in de oorzaken
van de klachten, wat er aan gedaan kan worden en vooral wat je er zelf
aan kunt doen. Het gaat er vanuit dat de klachten die je ervaart altijd te
maken hebben met de omstandigheden en dingen die je hebt
meegemaakt.
K Klachten, bv. moe of buikklachten
O Omstandigheden, bv. overlijden moeder of onderbezetting
op werk
P Persoonlijke stijl (gewoontes/ coping), bv. hoge eisen aan
zichzelf of overactief geweten
o SSKK model
Het steun, stress, kracht en
kwetsbaarheid model, is een uitwerking
van de draaglast-draagkrachtmodel.
Er wordt niet alleen gekeken naar het
disfunctioneren, maar juist naar de
sterkte kanten
Faciliterend ondersteunend
Inhiberend verhinderend
4
