Deze samenvatting is gemaakt voor de studenten aan de pabo Inholland voor de toets: taal in de onderbouw. De juiste bladzijdes die je moet kennen voor deze toets zijn samengevat. Deze samenvatting is goedkoper wanneer je de hele bundel koopt. Dan heb je meteen alle vier de boeken bij elkaar!
Aanvankelijk en technisch lezen
- H2.1/2.4 - het leesproces
- H3 – geletterdheid bij peuters en kleuters
- H4.1.1/4.2 – doelstellingen en leerstofordening
Hoofdstuk 2 – het leesproces
2.1 lezen als informatieverwerking
2.2 leesstrategieën
2.3 flexibel gebruik van leesstrategieën
2.4 deelvaardigheden bij het lezen
2.1 lezen als informatieverwerking
Wanneer je een tekst aan het lezen bent maak je gebruik van verschillende soorten
informatie. Bijvoorbeeld de volghorde van de letters (visuele informatie) kennis van
de opbouw in woorden en wat de woorden betekenen. Er zijn verschillende niveaus
van informatieverwerking. Deze worden hieronder verder uitgelegd
kmelsgrif is een niet bestaand woord daardoor je het woord letter voor letter moeten
lezen om te kijken wat er staat. Bij het woord lasagne is er ook sprake van een rare
combinatie in letters maar omdat je het woord al vaker hebt gezien kun je het wel zo
oplezen. Bij hoge bomen vangen kun je in een opslag lezen omdat je hebt gezien.
Het rare hieraan is dat het een onvolledige zin is die je automatisch zult aanvullen
om het spreekwoord in dit geval, af te maken. Het laatste woord is dijkramp. Dit
woord kun je lezen als dijk-ramp of als dij-kramp. Nederlanders zijn geneigd om de
eerste drie letters als woord te lezen. Maar als de zin is. In 1986 as er spraken van
een dijkramp zul je wel dijk-ramp lezen. Deze woorden heb je gelezen op
verschillende niveaus.
Het visuele niveau is het belangrijkste niveau dat er is. Daarbij gaat het om de
eigenschap van letters en woorden. letters worden herkent op basis van de
kenmerken hoe ze eruit zien. Wat het voor kinderen lastig maakt is dat er veel
verschillende lettertype zijn waardoor het kind dit niet goed kan lezen. Ook de
combinatie van letters is van belang om te kennen. Een woord met twee de zelfde
letters (lol) is makkelijker te lezen als een woord met allemaal verschillende letters.
Wanneer kinderen beginnen met lezen maken ze eerst gebruik van alle losse letters,
na meer leeservaring worden de letters geclusterd. Bij het technisch lezen gaat het
voornamelijk om het visuele niveau. Bij voortgezet technisch lezen spelen andere
informatie verwerkingen ook een rol.
In Nederland hebben wij een alfabetisch schrift wat inhoud dat elke spraakklank
wordt weergegeven in een letter. Toch levert het alfabetisch schrift problemen op.
Het eerste probleem heeft te maken met het herkennen van de uitspraakklanken. Zo
kun je roos verdelen in r-oo-s maar voor de spelling van woorden is soms geen apart
teken. Neem het woord deur. Je hoort de u maar je schrijft de eu. Hierdoor ontstaan
vaak verwarring.
De tweede verwarring ontstaat bij het aantal letters in ons alfabet, namelijk 26. Maar
de leerlingen leren 36 verschillende fonemen en grafemen aan. Een foneem is de
klank en een grafeem is het teken. In ons alfabet worden combinaties gemaakt om
, nieuwe grafemen en fonemen te ontwikkelen. Zo is er de aa, eu, oo, ie , au enz. de
tweetekenklanken voornamelijk.
Een derde moeilijkheid is dat de koppeling tussen de grafemen en de fonemen niet
eenduidig is. Zo is er bijvoorbeeld de d die in het woord den klinkt als een d maar in
het woord bad klinkt als een t. hierdoor ontstaan verwarring bij het lezen. In groep
drie leren de leerlingen daarom alleen nog maar klankzuivere woorden. dit zijn
woorden die je zo kunt lezen wanneer je de juiste foneem-grafeem koppeling onder
de knie hebt.
Het morfologisch niveau dit heeft te maken met hoe een woord is opgebouwd. Bij het
lezen maak je hier namelijk ook gebruik van. Neem het woord vertrouwelijk. Dit
woord kun je snel lezen omdat je het woordje trouw goed kunt lezen waardoor het
gehele woord makkelijk wordt. Voornamelijk voor en achtervoegsels als be- ver- ge- -
tje en -lijk maken het lezen waarom makkelijker.
Het semantisch niveau is het derde niveau van informatieverwerking. Het heeft te
maken met de betekenis van een woord. Om een tekst te begrijpen moet je weten
wat de woorden betekenen. Voornamelijk bij begrijpend lezen is dit aan de orde.
Soms zijn er tekst waarbij de woorden zijn weggelaten waarbij je op basis van je
kennis het woord in moet vullen. Gevorderde lezers zullen niet eens door hebben dat
er een woord mist maar het zelf al in vullen.
Het syntactisch niveau bij dit niveau gaat het om de relatie tussen woorden,
woordgroepen en zinnen. De volghorde van de woorden kan betekenisvol zijn van de
zin. Bijvoorbeeld: zo is het fijn/ het is zo fijn. Twee zinnen met de zelfde woorden
maar die iets anders betekenen door de volghorde.
2.1.2. modellen over lezen
de manier waarop de verschillende niveaus van informatieverwerking bij het lezen
een rol spelen, bestaan opvattingen en modellen. Hieronder staan een aantal
modellen over het verloop van het leesproces.
Bottum-upmodel
Dit model wordt ook wel het opbouwmodel genoemd. De lezer begint op het visuele
niveau. Herkent eerst de letters daarna de opbouw van de woorden en de
woordgroepen en als laatste komt de betekenis van de woorden erbij. Hoe meer
ervaring je hebt met lezen hoe sneller dit proces gaat.
Top-downmodel
Dit proces begint bij een hoog informatieniveau. De waarnemingen en verwachtingen
beïnvloeden het leesgedrag van de lezer. Door de letters te skimmen en te kijken
naar de rest van de zin kan een woord worden achterhaalt zonder het echt te hoeven
lezen. Het is dus voorspellend lezen
Interactiemodel
Tegenwoordig is er afwisseling tussen de bovenste modellen. Voorspellend lezen en
woord voor woord lezen. Wanneer je veel weet over een tekst zul je meer
voorspellend lezen als een andere tekst waar je niets van weet, deze lees je woord
voor woord. Hoe dit daadwerkelijk te werk gaat is onduidelijk voor iedereen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisannevduyn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
