Samenvatting psychologie
Hoofdstuk 2
We ervaren de wereld niet direct, maar via een reeks ‘filters’ die we onze zintuigen noemen.
Sensatie: Eerste gewaarwording van de stimulus. (Stimulus: een reactie of gedrag oproept)
- Het proces waarbij gestimuleerde receptoren (zoals in de ogen of de oren) een patroon van
neurale impulsen creëren dat waargenomen stimuli representeert in de hersenen, waardoor
een initiële ervaring van de stimuli ontstaat.
- Het begrip ‘sensatie’ verwijst naar de eerste stappen in het proces waarin een stimulus wordt
verwerkt.
Perceptie: Het proces waarin een sensatie bewerkt en geïnterpreteerd wordt.
- De hersenen ontvangen stimuli vanuit de buitenwereld, dus nooit rechtstreeks.
3 kenmerken die alle zintuigen met elkaar gemeen hebben:
1. Transductie
2. Sensorische adaptie
3. Drempels
Deze kenmerken bepalen welke stimuli in sensaties worden omgezet, wat de kwaliteit en het effect
van die sensaties zullen zijn en of ze tot ons bewustzijn zullen doordringen.
Transductie: Stimulatie in sensatie veranderen.
Transductie (omvorming): Het proces waarbij fysische energie, in de vorm van bijvoorbeeld
lichtgolven, wordt omgezet in neurale impulsen.
- Transductie begint op het moment dat een sensorisch neuron een fysische stimulus (zoals
geluidsgolf van een trillende snaar) opvangt. Als de stimulus het bijpassende zintuig bereikt
(in dit geval het oor), activeert het de gespecialiseerde neuronen in dat zintuig, die
receptoren worden genoemd.
- De receptoren zetten hun prikkeling vervolgens om in een zenuwimpuls.
Bij sensatie wordt een stimulus (bijvoorbeeld een speldenprik, een geluid of een lichtflits)
omgezet in een vorm die de hersenen kunne begrijpen (neurale signalen), te vergelijken met
de wijze waarop een mobiele telefoon een elektrisch signaal omzet in geluidgolven die je
kunt horen.
, Sensatie wordt beïnvloed door veranderingen
Sensorische adaptie: Zintuigen worden steeds minder gevoelig naarmate een stimulus langer
aanhoudt. (Schrikken van koud water maar hierna gewend raken aan de tempratuur.)
- Stimuli die niet veranderen hebben de neiging om naar de achtergrond van ons bewustzijn te
gaan. Elke verandering of signalen die je ontvangt zal daarentegen je aandacht trekken. (Als
je langzaam gewend bent geraakt aan de verkeersgeluiden die je hoort vanuit je slaapkamer
en erbuiten plotseling een sirene van een ambulance klinkt).
Absolute drempelwaarde: De minimumhoeveelheid fysische energie die nodig is om tot een
sensorische ervaring te leiden. (Je wilt een ster aanwijzen maar de andere persoon kan hem niet zien.
De lichtsterkte van de ster is boven jouw absolute drempel (jij kan hem zien) en onder die van de
ander (hij kan hem niet zien)).
- Bij iedereen varieert de absolute drempelwaarde voortdurend, door wisselingen in onze
geestelijke alertheid en lichamelijke conditie.
Psychofysica: Het experiment naar de drempelwaarde van onze zintuigen.
Verschildrempel/Juist waarneembaar verschil (jvwv): Het kleinste waarneembare verschil tussen
twee stimuli dat iemand betrouwbaar, in de helft van het aantal keren, als verschil kan opmerken.
Wet van Weber: De groote van JVW proportioneel samenhangt met de intensiteit van de simulus.
(Als je het geluid erg hard hebt staan moet je het volume behoorlijk wat zachter zetten om het
verschil te kunnen opmerken. Als het volume toch niet zo hard stond merk je sneller een verschil).
(Een gewichtsheffer merkt eerder verschil als er kleine hoeveelheden aan een lichte halter worden
toegevoegd als aan een zwaardere halter).
Signaaldetectietheorie: Geeft meer inzicht in absolute drempels en verschildrempels en geldt zowel
voor biologische als voor elektronische sensoren.
- Dat wil zeggen dat we de elektronische waarneming van stimuli door apparaten als onze
televisie met behulp van dezelfde concepten kunnen verklaren als de waarneming via de
menselijke zintuigen als het gezicht en gehoor.
Volgens de signaaldetectietheorie is sensatie afhankelijk van de kenmerken van de stimulus, de
achtergrondstimuli en detector.
- (Je hoort in een park iemand eerder schreeuwen dan dat dezelfde persoon schreeuwt in een
drukke stad) (Je hebt een horrorfilm gekeken, ligt later in bed en hoort iets kraken)
Wat is de relatie tussen perceptie en sensatie?
- Externe stimuli wordt door de zintuigen omgevormd tot zenuwimpulsen, die vervolgens naar
de specifieke gebieden in de hersenen wordt getransporteerd voor verdere verwerking.
- Je begrijpt pas wat sensorische informatie voor jou betekent als die informatie is verwerkt
door verschillende processen in je hersenen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ragnevanderlinden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,66. Je zit daarna nergens aan vast.