Toetsmatrijs inleiding in de psychologie
H1
1.1 Je moet de zes belangrijkste perspectieven op de moderne psychologie kennen.
Er zijn 6 belangrijke perspectieven van psychologie:
- Biologisch perspectief = het psychologische perspectief dat de oorzaken van gedrag
zoekt in het functioneren van de genen, de hersenen, het zenuwstelsel en het
hormoonstelsel.
→ Het lichaam kan apart van de geest worden bestudeerd.
Voorbeeld: het kan erfelijke aanleg zijn om dik of dun te zijn of een medische reden
als ziekte of een verstoorde werking van het hormoonstelsel.
- Cognitief perspectief = een van de belangrijkste psychologische perspectieven,
waarbij de nadruk ligt op mentale processen, zoals leren, geheugen, perceptie en
denken als vormen van informatieverwerking.
→ De wetenschappelijke methode kan worden gebruikt om de geest te bestuderen.
Voorbeeld: mensen hebben verkeerd eetgedrag aangeleerd. Ze koppelen
bijvoorbeeld een activiteit aan eetgedrag, zoals eten tijdens het tv kijken. Er ontstaat
aangeleerd gedrag.
- Behavioristisch perspectief = een historische school die ernaar streefde om van de
psychologie een objectieve wetenschap te maken die zich alleen op gedrag richtte
(niet op mentale processen)
→ Psychologie moet de wetenschap van observeerbaar gedrag zijn, niet van mentale
processen.
Voorbeeld: zowel erfelijkheid als de omgeving speelt een rol. Er kan erfelijke aanleg
zijn om dik of dun te zijn met daarbij de invloed van eetgewoonten in het gezin.
- Ontwikkelingsperspectief = een van de zes belangrijke perspectieven van de
psychologie, dat zich onderscheidt door de nadruk op erfelijkheid en omgeving, en
op de voorspelbare veranderingen die zich voordoen tijdens de levensloop.
→ Mensen veranderen als gevolg van een interactie tussen erfelijke eigenschappen
en de omgeving.
Voorbeeld: er kunnen denkpatronen zijn die ervoor zorgen dat er veel of weinig
gegeten wordt. Zo kan iemand na het eten van drie koekjes denken dat het toch niet
meer uitmaakt en het hele pak leeg eten, of eten vanuit de overtuiging dat het troost
biedt of het gezelliger vinden om chips te eten dan komkommer.
, - Sociocultureel perspectief = een van de zes belangrijke perspectieven van de
psychologie, dat de nadruk legt op het belang van de sociale interactie, sociaal leren
en een cultureel perspectief.
→ Sociale en culturele invloeden kunnen de invloed overstemmen van alle andere
factoren die gedrag beïnvloeden.
Voorbeeld: mensen maken deel uit van een cultuur of groep waarbij het als positief
wordt gezien om overgewicht te hebben of ongezond te eten.
- Perspectieven van de gehele persoon = een aantal psychologische perspectieven die
draaien om een globaal inzicht in de persoonlijkheid, waaronder de
psychodynamische psychologie, humanistische psychologie en psychologie van
karaktertrekken en temperament.
→ Psychodynamische psychologie: persoonlijkheid en psychische stoornissen komen
voort uit processen in het onbewuste.
→ Humanistische psychologie: psychologie moet de nadruk leggen op menselijke
groei en potentieel in plaats van op psychische stoornissen.
→ Psychologie van karaktertrekken en temperament: individuen kunnen worden
begrepen in termen van hun temperament en blijvende karaktertrekken.
Voorbeeld: door karakter of temperament is er bijvoorbeeld gebrek aan
doorzettingsvermogen of lukt het door impulsiviteit niet om gezond te eten.
Wat is het verschil tussen socio-cultureel en crosscultureel onderzoek?
➔ Bij sociocultureel onderzoek ligt het accent op de invloed van de cultuur en de
interactie met de sociale omgeving.
➔ Bij crosscultureel onderzoek wordt onderzocht of de theorie voor verschillende
culturen geldt of juist verschilt.
Informed consent = een ethische richtlijn om er zeker van te zijn dat deelnemers vrijwillig
meedoen en geïnformeerd zijn over de inhoud van het onderzoek.
Significant = een statische term die betekent dat de onderzoeker heeft uitgerekend door een
statische analyse dat het waargenomen resultaat niet door toeval is ontstaan.
,1.2 Je moet weten wat de vier stappen van de wetenschappelijke methode om onderzoek te
doen zijn.
Er zijn vier stappen van de wetenschappelijke methode:
1. Hypothese ontwikkelen
2. Het toetsen van de hypothese (data verzamelen)
3. De resultaten analyseren en de hypothese accepteren of verwerpen
4. De resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren
1. Hypothese ontwikkelen
Hypothese = voorspelling van de uitkomst van een wetenschappelijk onderzoek; een
bewering over de relatie tussen variabelen in een onderzoek.
→ moet weerlegbaar zijn
Variabele = in deze context: element dat van invloed is op dat wat onderzocht wordt (zoals
geformuleerd wordt in de onderzoeksvraag of hypothese)
Operationele definitie = objectieve beschrijving van een concept dat bij een
wetenschappelijk onderzoek hoort. Operationele definities kunnen concepten die worden
bestudeerd herformuleren in gedragsmatige termen (angst kan bijvoorbeeld operationeel
worden gedefinieerd als ‘zich van een stimulus af bewegen’).
, Operationele definities zijn ook exacte omschrijvingen van de manier waarop een
experiment moet worden uitgevoerd en waarop belangrijke variabelen moeten worden
gemeten (aantrekkingskracht kan bijvoorbeeld worden gemeten door de hoeveelheid tijd
die iemand naar een ander kijkt).
2. Het toetsen van de hypothese (data verzamelen)
Data = informatie, in het bijzonder gegevens die door een onderzoeker zijn verzameld en die
worden gebruikt om een hypothese te toetsen (enkelvoud: datum)
Experimentele conditie = omstandigheden waaraan de leden van de experimentele groep
tijdens de speciale behandeling worden blootgesteld.
Experimentele groep = proefpersonen die worden blootgesteld aan de speciale behandeling
die men onderzoekt.
Controleconditie = omstandigheden waaraan de leden van de controlegroep tijdens het
experiment worden blootgesteld. Deze condities zijn op bijna elk onderdeel identiek aan de
experimentele conditie, met uitzondering van de speciale behandeling, die alleen de
experimentele groep ontvangt.
Controlegroep = proefpersonen die worden gebruikt als vergelijkingsmateriaal naast de
experimentele groep. De controlegroep krijgt niet de speciale behandeling waar men meer
over wil weten.
Onafhankelijke variabele = variabele die zo genoemd wordt omdat de onderzoeker hem
onafhankelijk van alle andere zorgvuldig gecontroleerde experimentele omstandigheden kan
manipuleren.
Afhankelijke variabele = de variabele die wordt gemeten of geobserveerd. Binnen een
experiment wordt de afhankelijke variabele door het manipuleren van de onafhankelijke
variabele beïnvloed. De eventuele variatie in de waarde van de afhankelijke variabele is het
effect waarin de onderzoeker geïnteresseerd is.
Randomisering = procedure waarbij volledig door het toeval wordt bepaald of
proefpersonen aan de experimentele groep of aan de controlegroep worden toegewezen;
kan ook betrekking hebben op een procedure binnen een experiment, waarbij de volgorde
waarin de stimulus wordt aangeboden volledig door het toeval wordt bepaald.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RomyM653. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.