Ma2- Dermatologie
ZS dermatologisch onderzoek en aanvullende diagnostiek
Signalement
Jonge dieren hebben vaker infecties. Ook komt juveniele cellulitis voor bij pups.
Atopische dermatitis start meestal vanaf 6mdn tot 6 jaar leeftijd.
Ook het geslacht is belangrijk → alopecia door hyperoestrogenisme kan bijv. bij een sertoliceltumor
optreden.
Raspredisposities komen veel voor, bijv: sebaceous adenitis & pemphigus foliaceus bij de akita inu, of
allergieën & anale furunculose bij de Duitse herder.
Anamnese
Vraag altijd naar seizoensgebondenheid en moment van optreden bij huidklachten.
Vraag ook verder → zijn er MDK klachten?
Verder is informatie over de buitenlandanamnese, zwemgedrag, vachtverzorging, vlooienbescherming, en
overig medicijngebruik nuttig.
Dermatologisch (algemeen) onderzoek
• Huidgeur
• Inspectie & palpatie vacht
o Type vacht (passend bij het dier?)
o Structuur (stevig vs zacht)
o Glanzend of dof
o Loszittende of afgebroken haren
o Verkleuring van de vacht of schilfers
o Alopecia
• Inspectie & palpatie huid
o Kleur
o Dikte & elasticiteit
o Laesies (primaire of secundaire huidlaesies?)
• Inspectie & palpatie nagels, voetzolen, planum nasale
o Nagelbed
o Structuur en vorm van de nagels
o Loslaten van nagels
o Structuur en pijnlijkheid van de voetzolen
o Structuur van de neusspiegel
Primaire laesies
• Macula/patch
• Papula/plaque
• Pustel
• Vesikel/bulla
• (Erosie/ulcer)
• Wheal Papula Pustel Vesiculae
• Nodulus
• Cyste
Papels & pustels ontstaan door bacteriële oorzaken (S. pseudintermedius), dermatofytose, demodicose of
secundair aan immuungemedieerde ziekte (pemphigus folacius).
,Vesiculae / bullae (blaren) ontstaan door autoimmuundermatosen,
immuungemedieerde aandoeningen, virale oorzaken, of door contactdermatitis of
verbrandingen.
Noduli ontstaan door infectieuze ontstekingen (Staphylococcus sp., Nocardia sp.,
actinomycose, leishmaniasis), maar kunnen ook door neoplasie of
immuungemedieerde aandoeningen (eosinofiele granulomen, nodulaire panniculitis)
Nodulus >1cm
ontstaan.
Secundaire laesies
• Epidermale collarettes
• Excoriatie (erosie / ulcer)
• Crustae
• Squamae
• Alopecia
• Lichenificatie (olifantenhuid)
• Fissuren Erosie / ulceratie Lichenificatie
• Callus
Collarettes ontstaan door
bacteriële aandoeningen,
autoimmuundermatosen
(pemphigus of bulleus
pemphigoid), of door
dermatofytosen. Callus
Fissuren Collarette
Squamae, schilfers, zijn aspecifiek. Ze ontstaan o.a. bij seborroe, dermatofytose, cheyletiella, of chronische
ontsteking of irritatie.
Aanvullende diagnostiek dermatologie
Opties zijn:
• Vlooienkam → vlooienfeces, vlooien, Cheyletiella
• Plakbandpreparaat vacht → Cheyletiella
• Trichogram → fase haargroei, trauma haren, demodex
• Diep huidafkrabsel → demodex, Sarcoptes
• Cytologie → plakband- of afdrukpreparaat huid → bacteriën, Malassezia
• Mckenzie methode → PCR dermatophytose of kweek dermatophytose
• BO + ABG
• Huidbiopten / histologie → neoplasie, autoimmuunziekten
• Verschillende diagnostische opties voor allergie
Vlooienkam
Kam de staartbasis, het lumboscarale gebied en de
liezen.
Het is niet 100% diagnostisch voor Cheyletiella, maar
wel de ideale methode voor vlooien(feces).
Plakbandpreparaat vacht zonder kleuring
Gericht op het aantonen van Cheyletiella → snel,
goedkoop, maar niet 100% betrouwbaar. Het wordt
direct natief beoordeeld op x4 of x10 vergroting.
,Trichogram
Er worden ~50 vastzittende haren geplukt:
- Haren → schimmelsporen, afwijkende haarstructuur,
luizenneten, traumatische haarbreuk
- Haarwortels → groeistadium, demodex Kleurdilutie
Schimmel Luizenneten alopecia
Diep huidafkrabsel
Dir wordt gebruikt om Demodex canis/cati, Sarcoptes scabiës
en Notoedres cati aan te tonen.
Er wordt met een scherpe lepel ‘tot bloedens toe’ gekrabd,
en dit afkrabsel wordt tussen 2 objectglaasjes gebracht en
uitgesmeerd.
Demodex zit in haarzakjes. Je hebt soms meerdere afkrabsels nodig om het aan te
tonen. Het helpt om in de huidplooi te ‘knijpen’ voor het afkrabben.
Sarcoptes scabies geeft een dermatitis van de oppervlakkige epidermis. Doordat weinig mijten nodig zijn
voor klinische verschijnselen, heb je vaak veel afkrabsels nodig om het aan te tonen.
Ze zitten vooral in de oorranden, ellebogen/hakken, en schouderbladen. Huid met rode papels is het meest
geschikt.
Cytologisch onderzoek (plakband- of afdrukpreparaat)
Een afdrukpreparaat is mogelijk van een pustel of collarette → pustel met voorwerpglas afrukken.
Droge laesies en tussenteenhuid worden met plakband afgedrukt.
Het preparaat wordt met een snelkleuring (bijv. Hemacolor®) gekleurd, en met 1000x vergroting bekeken.
Diagnostiek dermatophytose
Er zijn verschillende opties:
- Woodse lamp
- Trichogram
- McKenzie methode → PCR (2-3d) of in-huis schimmelkweek (7-14d) of laboratoriumkweek +
specificatie (7-21d)
Bij de Woodse lamp licht 50-70% van M. canis op.
De in-huis schimmelkweek wordt afgeraden i.v.m. veel valspositieven.
BO / ABG
Bij een pyodermie wordt een BO + ABG uitgevoerd zodra:
- 1e keuze middelen niet werkzaam blijken
- Staven op cytologie aanwezig zijn
- Therapiefalen
- Recidiverende pyodermie
- Historie van MRSP (Methicilline resistente S. Pseudintermedius)
- Diepe pyodermie
Huidbiopten / histopathologie
Dit is geïndiceerd bij neoplasie of autoimmuunziekten.
Er worden meerdere (>3) ponsbiopten t/m de subcutis gemaakt nadat het
gebied plaatselijk is verdoofd. De biopten worden opgestuurd in formaline.
Wees bedacht op knijp-artefacten.
Maak de biopten van primaire laesies.
, Atopische dermatitis
Er zijn géén betrouwbare diagnostische laboratoriumopties bij de hond!
Er is een intradermale huidtest of serologisch IgE onderzoek → mits diagnose atopische dermatitis is
gesteld. Hiermee worden betrokken omgevingsallergenen geïnventariseerd.
Atopische dermatitis komt bij 3-15% van honden voor.
Bij 80-90% van atopische honden is de huidtest
en/of IgE onderzoek positief → allergeenspecifieke
immuuntherapie is mogelijk.
De overige 10-20% met negatieve testen kunnen
alleen symptomatisch behandeld worden.
Bij in ieder geval mijten geldt dat een hoog serum IgE ook vaak bij gezonde honden voorkomt.
Bij de kat zijn beide testen onbetrouwbaar!
Vlooienallergie
Dit wordt gediagnosticeerd op het klinisch beeld en
wanneer een dier reageert op >3 maanden lang
goed ontvlooien van het dier, contactdieren, en de
omgeving.
Voedselallergie
Hiervoor is een eliminatiedieet geïndiceerd gedurende minimaal 8 weken.
De meest voorkomende allergenen bij de hond zijn: rund, kip, melk en graan.
Voedselallergie komt bij ~1% van honden voor.
DDx Jeuk Hond
De volledige DDx van jeuk bij de hond staat in de
afb. rechts.
Atopische dermatitis is de meest voorkomende
oorzaak van jeuk bij de hond, maar is een diagnose
per exclusionem
Ectoparasieten
Ectoparasieten hebben vaak een vrij duidelijke
lokalisatie.
De jeuk bij Cheyletiella is vrij mild.
Sarcoptes jeuk is vaak vrij heftig. Dit start doorgaans caudaal op het lichaam, maar breidt zich soms uit over
het hele lichaam.
Trombicula is de herfstmijt → komt, m.n. rond de herfst, gewoon in de omgeving voor.
Demodex kan overal op het lichaam voorkomen. Berucht is interdigitale demodicose, waarbij niet per se
laesies op andere lichaamsdelen voorkomen. In eerste instantie geeft het geen jeukklachten, maar wel
alopecia. Bij secundaire infectie ontstaan wel vaak jeukklachten.
