Inhoud
- Inleiding 3.1, blz. 2
- Arbeidsverdeling en coördinatie 3.2, blz. 3
- Horizontale taakverdeling 3.3.1, blz. 3
- Verticale taakverdeling 3.3.2, blz. 4
- De raad van commissarissen 3.3.3, blz. 4
- Werkstructuur 3.4, blz. 4
- Autonome groepen 3.4.4, blz. 5
- Spanwijdte, omspanningsvermogen en spandiepte 3.5, blz. 5
- Vergroting omspanningsvermogen 3.5.1, blz. 5
- De basisconfiguraties 3.6, blz. 6
- Communicatie 3.7.1, blz. 7
- Afhankelijkheden (interdependenties) en de daarbij benodigde
coördinatievoorzieningen 3.7.1, blz. 8
- Organisatiestelsels 3.8, blz. 8
- Lijnorganisatie 3.8.1, blz. 8
- Lijn-staforganisatie 3.8.2, blz. 9
- De Matrixorganisatie 3.8.3, blz. 9
- De divisiestructuur 3.8.4, blz. 9
- Soorten systemen 4.2.1, blz. 10
- Hiërarchie van systemen 4.2.2, blz. 10
- Inventarisatie en analyse van systemen 4.2.3, blz. 11
- Systeemverbetering 4.2.4, blz. 11
- Processen 4.3, blz. 11
- Soorten processen 4.3.1, blz. 11
- Hiërarchie van processen 4.3.2, blz.
- Inventarisatie (bestaande situatie) 4.3.3, blz. 12
- Procesverbeteringen 4.3.4, blz. 15
- Business process re-engineering (BRP) 4.4.1, blz. 15
- Sociotechniek (ST) 4.4.2, blz. 16
- Lean 4.4.3, blz. 16
Inleiding (3.1, 87)
Organisatiestructuur
1
,Laat zien hoe binnen de organisatie de functies zijn verdeeld, wie welke bevoegdheden en
verantwoordelijkheden heeft en hoe de coördinatie plaats vindt.
Bij het vormgeven van de organisatiestructuur spelen 3 elementen een rol:
> De manier waarop functies worden verdeeld. (Een functieomschrijving bestaat uit taken,
bevoegdheden en verantwoordelijkheden)
> De manier waarop de beslissingsbevoegdheden worden verdeeld. Het gaat daarbij om
het vraagstuk van centralisatie en decentralisatie.
> De manier waarop de coördinatie gestalte krijgt en er dus gecommuniceerd wordt.
Externe > Structuur < Interne
invloeden invloeden
Alternatieve aanwendbaarheid
Doelgerichte samenwerking waarbinnen mensen en middelen op verschillende manieren in
combinatie met elkaar kunnen worden ingezet, om zo doelgericht mogelijk bezig te zijn.
Economisch principe
Met zo weinig mogelijk inspanning een zo groot mogelijk resultaat bereiken.
Organisatieschema (Organogram)
Een vereenvoudigde weergave van de formele functie- of taakverdeling.
Formele organisatiestructuur
Dit bestaat uit de officiële, door de leiding vastgestelde functie- en taakverdeling, de
bijbehorende bevoegdheden, verantwoordelijkheden en de manieren waarop de
communicatie plaats vindt.
Informele organisatiestructuur
Er zijn aanvullende gedragsregels nodig die – niet officieel vastgelegd – het de
medewerkers mogelijk maken hun rollen beter te spelen.
Organieke structuur
Her worden de verschillende organen weergegeven.
Personele structuur
Hier worden ook de namen van chefs van de afdeling en de aantallen werknemers in
vermeld.
Arbeidsverdeling en coördinatie (3.2, 90)
2
, Wanneer de arbeidsverdeling toeneemt, neemt ook de noodzaak tot coördinatie toe.
Coördinatie is nodig om gelijkgerichtheid in de organisatie tot stand te brengen.
Bestuursmotief
Gelijkgerichtheid duidt op eenheid van leiding en zorgt dat de organisatie bestuurbaar
wordt/blijft.
Kostenmotief
De medewerkers kunnen zich volledig richten op een deeltaak, waardoor als gevolg van
routinevorming sneller en dus goedkoper gewerkt kan worden, Bovendien worden de
mogelijkheden van automatisering groter.
Sociale motief
Dit stelt dat functies een zekere aantrekkelijkheid moeten bezitten.
Maatschappelijke motief
Duidt op de eisen die de maatschappij stelt aan de wijze waarop functies vervuld worden.
De eisen kunnen ‘hard’ zijn, omdat ze gebaseerd zijn op regelgeving, of ‘zacht’, omdat ze
afkomstig zijn van vakbonden en andere belangengroepen.
(Kan ook gezien worden als een aanvulling op het sociale motief)
Horizontale taakverdeling (3.3.1, 92)
Horizontale taakverdeling is de verdeling van functies op een bepaald niveau, en binnen
zo’n niveau over verschillende functionarissen.
Dit is op basis van gelijksoortigheid of van samenhang van de werkzaamheden.
Indeling naar gelijksoortigheid
Werkzaamheden worden samengevoegd die naar hun aard bij elkaar of bij een deelproces
binnen het totale bedrijfsgebeuren horen.
(Voordeel: medewerkers kunnen efficiënter worden ingezet, dankzij de toename van de
kennis en vaardigheden door specialisatie.
Indeling naar samenhang
Medewerkers van verschillende disciplines worden bij elkaar gezet en verzorgen samen de
marktbewerking van een product of productgroep.
Meestal worden de medewerkers ook in fysieke zin bij elkaar geplaatst, bijv. op dezelfde
etage.
F-indeling
- Inkoop, marketing, personeel, financiën, productie
P-indeling
- Marketeers, productiemedewerkers, inkopers
G-indeling
- Een bepaald gebied
M-indeling
- Een bepaalde markt
Er kunnen zich allerlei combinaties van f-, p-, m- en g-indelingen voordoen.
Verticale taakverdeling (3.3.2, 93)
3
