Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 1 t/m 7 portaal
- Vak
- Taal
- Instelling
- Hogeschool Utrecht (HU)
Samenvatting van het boek portaal praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs druk 5
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting PortaalH1 taalonderwijs 2
H2 Taal 10
H3 Taalverwerving 18
H4 Mondelinge taalvaardigheid 25
H5 Geletterdheid: Lezen 37
H6 Geletterdheid: schrijven 45
H7 Geletterdheid: spellen 53
, H1 taalonderwijs
Via taal kunnen we onszelf uitdrukken en gaan we relaties aan met andere mensen. Ook
kunnen we door taal kennis vergaren en onszelf ontwikkelen. Taal maakt ontwikkeling
mogelijk en via taal leren we onszelf kennen en de maatschappij waarin we leven. Taal is
verbonden met onze persoonlijkheid en identiteit.
Ieder kind heeft recht op goed taalonderwijs zodat het nog beter wordt in het zichzelf
leren uitdrukken, contacten aangaan met anderen, zichzelf ontwikkelen en bovenal
zichzelf beter leren kennen. De kernfuncties van taalonderwijs kunnen in drie begrippen
worden samengevat:
- Kwalificatie: het zich eigen maken van kennis, vaardigheden en houdingen die
leerlingen kwalificeren voor het leven in onze rijke multiculturele maatschappij
en het uitoefenen van bijvoorbeeld een beroep.
- Socialisatie: het voorbereid worden op een leven als lid van een gemeenschap
met eigen tradities, gewoonten, regels en praktijken.
- Subjectivering: de vorming van een persoon.
Het handelen van een leerkracht wordt gestuurd door zijn visie op leren en zijn visie op
taalonderwijs. Soms blijven de opvattingen van een docent impliciet (strak volgen van
een methode). Maar vaak denken leerkrachten wel na over het onderwijs dat ze geven
en dan wordt de visie op onderwijs expliciet geformuleerd (op de school website of
schoolplan). Scholen richten het onderwijs in op basis over hoe hun denken dat het
onderwijs het best gegeven kan worden en hoe leerlingen leren. Dit zijn aannames
gebaseerd op leertheorieën (behavioristisch, cognitieve en constructivistische/
sociaal-culturele leertheorie). Nu is de constructivistische theorie populair.
Constructivisme stelt de interactie tussen de lerende en leeromgeving centraal. Ook
hebben maatschappelijke ontwikkelingen invloed op de visie op het onderwijs. Zo is er
veel aandacht voor technologische ontwikkelingen en zo ook digitale geletterdheid.
Hierbij gaat het om een combinatie van ICT-basisvaardigheden (kunnen omgaan met
ICT en computational thinking), informatievaardigheden en mediawijsheid.
De acht belangrijkste visies op het taalonderwijs:
1.Traditioneel taalonderwijs: taal wordt gezien als een belangrijke drager van onze
cultuur. Taal bestaat uit deelvaardigheden die apart aangeleerd worden. Nadruk op
schriftelijke vaardigheden en daarbinnen op vormaspecten. Grammatica is belangrijk
(leidt tot betere taalbeheersing). Wat leerlingen aan grammatica moeten leren is
afgeleid van oude tradities. Bij schrijven ligt er een sterk accent op de vorm van taal
(spelling). Bij lezen nadruk op technisch lezen (taalbegrip, leesbeleving en leestechniek).
Er is weinig aandacht voor het spreken en luisteren. LEERKRACHT IS OVERDRAGER.
Voordeel: overzichtelijk (deelaspecten die los van elkaar te bekijken en te analyseren
zijn). Nadeel: door verschillende domeinen niet evenwichtig (accent op makkelijk
,meetbare aspecten van taal, andere onderwerpen blijven achter). Niet veel scholen
houden zich strak aan deze visie.
2. Thematisch-cursorisch onderwijs: Leerlingen leren vooral taal door taal te gebruiken in
zinvolle gebruik situaties. Leerlingen werken zoveel mogelijk vanuit bepaalde thema’s
met taal. Leerlingen gaan actief aan de slag (presentaties over onderwerp maken).
Naast thematisch zijn er ook cursorische activiteiten waarbij leerlingen vak onderdelen
oefenen die wel belangrijk worden geacht, maar niet in een thema kunnen worden
geleerd en geoefend (spelling, technisch lezen, grammatica). Voordeel: Leerlingen zijn in
thema’s bezig met activiteiten die ze zelf als zinvol ervaren. Nadelen: In thema’s werken
kost veel tijd hierdoor is het moeilijk balans te vinden tussen thematisch en cursorisch
werken. Ook is het voor leerkrachten lastig grip te krijgen op wat de leerlingen hebben
geleerd. Deze visie ontstond in de jaren 70 tot de vorige eeuw (toen accent op
zelfontplooiing en maatschappelijke bewustwording). Zie je nog veel in taalmethoden.
3. Taal bij alle vakken: Er wordt vanuit gegaan dat taal meer is dan materie die geleerd
moet worden en dat je door middel van taal kunt leren. Taal gebruik je voor het leren
van nieuwe inhouden en voor het verkrijgen van nieuwe inzichten. Leerkracht is sterk
gericht op de interactie in de groep. Bedoeling is dat leerlingen in de gelegenheid
worden gesteld om te leren in klassikaal verband of in kleinere groepen. Leerkracht
probeert door uitgekiende instructies en goed omschreven taaltaken het denkproces bij
leerlingen te ontwikkelen. Voordeel: leerlingen gebruiken taal in situaties die voor hen
betekenisvol is (transferproblemen voorkomen). Nadeel: het kan zijn dat bepaalde
taalonderdelen niet goed naar voren komen, omdat ze beter systematisch aangeleerd
kunnen worden. Vanaf de jaren 80 groeiende aandacht visie. Nog steeds populair
basisscholen. Op het v.o. veel terrein gewonnen. Drie peilers: contextrijk leren, leren in
interactie en leren met taalsteun.
4. Communicatief taalonderwijs: leerlingen leren om goed mondeling en schriftelijk te
communiceren. Aandacht gaat minder uit naar correctheid, maar meer naar het tot
stand komen van de communicatie en het overbrengen van de bedoeling van tekst.
Leerkrachten creëren reële communicatieve situaties zoals die zich ook buiten school
kunnen voordoen. Voordeel: leerlingen kunnen gemotiveerd raken door de situaties.
Nadelen: leerkracht moet situaties creëren en er kunnen niet altijd reële situaties
gecreëerd worden. Ontwikkeld begin jaren 80.
5. Whole-languagebenadering: Het is voor leerlingen onnatuurlijk om taal op te delen in
te kleine eenheden die apart aangeleerd worden. Ipv hapklare abstracte stukjes.
Amerikaanse visie. Stichting voor taalvorming pikte deze op. De stichting heeft krachtige
werkvormen bedacht (taalronde, waarin vertellen en lezen in samenhang ervaren).
Waarde aan wat leerlingen kunnen vertellen en hoe ze dat zowel mondeling als
schriftelijk het beste kunnen doen. Tegemoet komen met kinderen is een uitgangspunt.
Ze willen kinderen taal laten leren door gebruiken. Lesstof staat niet centraal maar de
gebruiker. De leerkracht laat leerlingen dingen vertellen in de kring of tweetallen
, (taalrondes). Op basis van die gesprekken wordt er een tekst geschreven, die weer in
kleine groepjes besproken worden (tekstbespreking). Binnen de taalrondes en
tekstbesprekingen worden alle taalvaardigheden; praten, luisteren, schrijven en lezen
toegepast.
6. Strategisch taalonderwijs: Leerlingen moeten voor het uitvoeren van communicatieve
taken strategieën leren beheersen. De belangrijkste strategieën worden uitgelegd,
gedefinieerd en aangeleerd. Voor begrijpend lezen betekent dit dat leerlingen leren om
hoofdgedachte uit een tekst te halen. Leerlingen krijgen procedures aangereikt
(stappenplan). Voordeel: leerlingen krijgen de beschikking over een middel om grip op
taal te krijgen. Nadeel: leerkracht kan te strak op de procedures gaan zitten of gebruikt
iets te vaak waardoor leerlingen het snel vervelend gaan vinden. Het is midden in de
jaren 80 populair geworden.
7. Taakgericht taalonderwijs: Visie gaat uit van het idee dat leerlingen niet alleen een taal
leren om er taken mee te kunnen uitvoeren, maar dat ze taal leren juist ook door zulke
taken uit te voeren. Onderwijs vindt plaats vanuit taken die leerlingen zelf inhoudelijk
interessant vinden. Vertrekpunt is de inhoud, maar in de taak die leerlingen krijgen, is
een zodanige kloof ingebouwd dat er taal nodig is om de taak tot een goed eind te
brengen. Leerlingen moeten geconfronteerd worden met dingen die ze nog niet kunnen
zodat ze tot leren komen. Dus de uitdaging opzoeken. Er is motivatie nodig om de kloof
te kunnen overbruggen. Voordeel: leerlingen kunnen gemotiveerd raken door de
situaties. Nadelen: leerkracht moet situaties creëren en er kunnen niet altijd reële
situaties gecreëerd worden. Ontwikkeld in de jaren 90.
8. Interactief taalonderwijs: Gaat ervan uit dat leerlingen taal het beste leren in een
krachtige leeromgeving waarbij rekening wordt gehouden met hun individuele
verschillen en behoefte. Staat in het teken van betrokkenheid en activiteit. Bestaat uit
drie manieren van leren:
- Betekenisvol leren: kinderen leren het beste in contexten die voor hen belangrijk
zijn. Contexten zijn rijk, uitdagend, motiveren, herkenbaar en functioneel. Het
idee is dat leren een actief proces is, waarin kinderen hun kennis van de taal en
de wereld voortdurend opnieuw gebruiken. Gaat vooral om experimenteren.
- Sociaal leren: leerlingen leren in samenspraak en samenwerking met anderen.
Ouderen zijn rolmodellen. Het gaat vooral om samenwerkend leren.
- Strategisch leren: leerlingen gebruiken concrete strategieen om bepaalde
taalproblemen op een slimme wijze op te lossen. Verwerven veel strategieen
door samen te werken en door volwassenen. Ook instructie is belangrijk.
Aanhangers hechten veel waarde aan open leersituaties waarin leerlingen de kans
krijgen om de dingen die ze geleerd hebben toe te passen. Ze geven ook toe dan
gerichte instructie ook belangrijk is. Er moet een goede balans zijn. Hierbinnen komen
ook andere visies terug.
Vaak worden er meerdere visies gecombineerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Pabogirlzz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,76. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53920 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen