Sociale Zekerheidsrecht Minor Juridisch Advies JHS (opdrachten werkcollege week 1 t/m 7 extra uitleg sheets extra aantekeningen literatuur en arresten)
1. Tegenprestatie naar vermogen (reader 6 t/m 13)
2. Wet verdringingstoets (reader 14 t/m 27)
3. Aanscherping en uniformering van sancties (reader 28 t/m 34)
4. Wet taaleis (reader 35 t/m 44)
5. Verzorgingsregeling in de Participatiewet (reader 151 t/m 158)
1. Tegenprestatie naar vermogen
Opgenomen in § 2.1 Arbeidsinschakeling en tegenprestatie
Artikel 9 lid 1 aanhef en sub c Participatiewet
De belanghebbende van 18 jaar of ouder doch jonger dan de pensioengerechtigde
leeftijd is (…) verplicht naar vermogen door het college opgedragen onbeloonde
maatschappelijk nuttige werkzaamheden te verrichten die worden verricht naast of in
aanvulling op reguliere arbeid en die niet leiden tot verdringing op de arbeidsmarkt.
Je kunt van mensen met een bijstandsuitkering vragen of zij een tegenprestatie willen
uitvoeren (Jij krijgt geld van de samenleving, jij moet daarvoor iets doen voor de
samenleving)
Onbeloond = onbetaalde arbeid, gratis en voor niets
Maatschappelijk nuttig = bijv. stoepen sneeuwvrij maken, afval opruimen, koffie/thee
schenken, bospaden schoonmaken, onderhouden van speeltuinen, taalmaatje van
nieuwkopers
MAAR: Het mag niet leiden tot verdringing van de arbeidsmarkt (ARREST: ORIONIS
WALCHEREN) Dus je moet goed afwegen of het betaald werk kan zijn en of dit niet leidt
tot verdringing van de arbeidsmarkt
Maatwerk, niet iedereen hoeft hetzelfde, het is naar vermogen
Kenmerken tegenprestatie
• Onbeloonde werkzaamheden (“verplicht vrijwilligerswerk”)
• Maatschappelijk nuttige werkzaamheden
• Tegenprestatie naar vermogen: maatwerk (moet van jou gevergd kunnen worden, als
jij een pollenallergie hebt of slechtziend dan moet je dus kijken of het ‘naar vermogen’
is) Je moet rekening houden met de kenmerken van de persoon
• Tegenprestatie mag niet tot verdringing van betaald werk leiden
• Tegenprestatie is géén re-integratie-instrument (niet van belang of je er weer nieuw
werk door kunt vinden, dit is niet het doel, het is geen proefplaatsing of scholing, de
werkzaamheden die je moet verrichten hoeven dus niet samen te hangen met je
opleiding of een baan waarin je werkzaam zou willen zijn)
• Tegenprestatie is ook niet bedoeld als sociale activering.
• Niet voldaan aan verplichting? Sanctie (verlaging) op grond van artikel 18 lid 2
Het is in die zin verplicht, je kan het niet zomaar weigeren, als je niet verschijnt kan
hier dus een sanctie voor worden gegeven
• Participatiewet. Hoogte kan per gemeente verschillen (bij de gemeentelijke regeling =
dus de Pwet = hierbij zijn verschillen bij de gemeenten)
,Tegenprestatie in de Participatiewet
• Stond ook al in de WWB, maar was daar facultatief
• Oorspronkelijk wetsvoorstel: gemeenten moeten iedereen verplichten om een
tegenprestatie te verrichten Keuze werd niet meer overgelaten aan de gemeenten,
iedereen moest het doen
• Afgezwakt bij parlementaire behandeling
– Verplicht om beleid te ontwikkelen over de tegenprestatie (art. 7 lid 1 sub c
Pwet)
– Verplichte verordening over duur, omvang en inhoud van tegenprestatie
(artikel 8a lid 1 onderdeel b Pwet) ‘Stelt biji verordening regels’
– Niet mogelijk om in de verordening te bepalen dat van niemand een
tegenprestatie wordt verlangd
DUS: niet verplicht voor iedereen
MAAR: wat is wel een wettelijke verplichting? Wel verplicht om een verordening te maken
waarin je opneemt wie wel en wie niet een tegenprestatie hoeven te verrichten (hierin staan
regels opgenomen over de tegenprestatie naar vermogen)
DUS: Er moet beleid gemaakt worden en dit moet voor iedereen zichtbaar zijn
MAAR: Er zijn veel gemeentes die hier niets mee doen! BIjv. in Tilburg hoeven mensen
geen tegenprestatie te leveren.. Is er hier sprake van verdringing? Gedachte: mensen
kunnen het zelf wel doen? Gemeentes moeten tóch wel verordeningen gaan opmaken
In sommige verordeningen wordt opgenomen dat áls je al vrijwilligerswerk doet (wat nuttig
is voor de samenleving), dat je dan geen tegenprestatie meer hoeft te verrichten
,Één keer voorgelegd aan de rechter
DUS: weinig jurisprudentie hiervoor
Orionis Walcheren: casuspositie
• Orionis: regionale sociale dienst voor een aantal gemeenten op Walcheren
• Klant van Orionis heeft een aanbod gehad om een werkstage-overeenkomst
(algemene dienst, 32 uur per week) te sluiten.
• Aanbod afgewezen. Herhaald aanbod ook.
• Gevolg: sanctie → één maand geen uitkering.
• Daartegen bezwaar (ongegrond verklaard) en beroep aangetekend.
Belangrijkste beroepsgronden
Vervolg op bovenstaand arrest
• Strijd met artikel 4 EVRM (verbod slavernij en dwangarbeid) en Artikel 2 ILO nr. 29
(forced labour convention).
• Aangeboden overeenkomst is in strijd met de voorlichting van het Ministerie van
Sociale zaken en Werkgelegenheid.
• Sanctie is disproportioneel (een maand geen bijstandsuitkering, is veel te zwaar!)
• De voorziening draagt niet bij aan de arbeidsinschakeling (de tegenprestatie is GEEN
reorganisatie-middel, voort wat hoort wat)
• Het gaat om regulier werk.
Is de overeenkomst te zien als een tegenprestatie naar vermogen?
Een aanbod om 32 uur per week als algemeen medewerker te worden aangesteld kan
niet als een tegenprestatie naar vermogen worden aangemerkt.
• Uit de overeenkomst moet duidelijk blijken om welke tegenprestatie het gaat.
• Gelet op de bedoeling van de wetgever is met een aanbod van werkzaamheden voor
32 uur per week de grens van een tegenprestatie overschreden.
• Bij het aanbod moet rekening worden gehouden met de individuele omstandigheden
van een uitkeringsgerechtigde.
32 uur is veel te veel (moet gaan om bescheiden omvang)
Tegenprestatie:
Veel gemeenten doen er volgens CBS enquête niets mee….
• CBS-enquête in 2018 gehouden over tegenprestatie
• Slechts 6 procent van de bijstandsgerechtigden voerde in maart 2018 een
tegenprestatie uit of kreeg die toen opgelegd.
• 40 procent van de gemeenten voert de tegenprestatie helemaal niet uit .
• Er worden nauwelijks bijstandsuitkeringen verlaagd als mensen de tegenprestatie
niet willen leveren. (er worden geen sancties uitgedeeld omdat er geen
tegenprestaties worden verricht)
• Dat vindt staatssecretaris Van Ark „zorgelijk”, blijkens haar brief aan de Tweede
Kamer. Ze gaat eerst met wethouders „in gesprek”. Daarna beslist ze of ze
weigerachtige gemeenten wil gaan straffen.
Druk wordt meer opgevoerd om hier als gemeenten toch meer te gaan doen
2. Wet verdringingstoets
• Verbod op verdringing wettelijk vastgelegd in artikel 9 lid 1 sub c Pw (over de
tegenprestatie) en in artikel 10a lid 2 Pw (over participatieplaatsen vrijwilligerswerk
als opstapje naar betaald werk = hier wel bedoeld als re-integratie)
, • In de praktijk wordt er echter niet of nauwelijks getoetst of er verdringing optreedt (in
de gemeente wordt snel gedacht: werk is werk, er wordt minder gekeken naar het
verlies van werk voor anderen)
• Dat is de aanleiding geweest voor indienen initiatiefwet Verdringingstoets door mw.
Karabulut van de SP.
• Wetsvoorstel is aangenomen door de Tweede Kamer, maar (nog?) niet door de
Eerste Kamer.
Wanneer is er sprake van verdringing?
• Oneerlijke concurrentie op basis van salaris en/of arbeidsvoorwaarden
– Bijv.: Werknemers die werken met behoud van uitkering
– Bijv.: Werkgever krijgt vergoeding voor begeleiding van persoon die werkt met
behoud van uitkering of met loonkostensubsidie, maar die begeleiding is
minimaal.
– Oneerlijke concurrentie moet tegengegaan worden
• De een verliest zijn baan ten gunste van een ander / verschuiving van betaalde naar
onbetaalde arbeid
– Bijv.: Het werk van een ontslagen medewerker wordt voortaan verricht door
een vrijwilliger
• Arbeidsvoorwaarden of arbeidsomstandigheden van de één gaan achteruit ten
gunste van de ander
– Bijv.: Bij vertrek van de ene medewerker wordt de nieuwe medewerker die de
vacature opvult tegen een lager salaris aangenomen
– Werknemers worden hierdoor goedkoper
Verdringing: een gevolg van economische wetten van vraag en aanbod?
WO – HBO – MBO – VMBO en lager – Flexwerk – Onbetaalde arbeid
WO’ers solliciteren voor HBO-functies, HBO’ers voor MBO-functies
Verdringing: betaald werk omzetten naar onbetaald werk
Voorbeeld: Leraar wordt ontslagen (betaald) en vervolgens bellen ze een vrijwilliger op
(gratis en voor niets)
Doelen Wet Verdringing
• Voorkomen dat mensen moeten werken zonder loon
• Verdringing van betaalde arbeid door onderbetaalde of onbetaalde arbeid tegengaan
• Uitzondering gemaakt voor “geoorloofde verdringing” voor mensen die werken met
loonkostensubsidie of “beschut werk” verrichten.
• Heldere definitie van het begrip “verdringing van betaalde arbeid”.
• Wettelijke basis creëren voor verdringingstoets (nieuw artikel 8 e in Pw, dat verplicht
om een verordening op verdringing te maken)
• Voorkomen dat aanbestedingen met daarin afspraken over “social return on
investment” leiden tot verlies aan reguliere arbeidsplaatsen
Het gaat vooral om verdringing van betaald werk door onbetaald werk!!
3. Aanscherping en uniformering van sancties in de sociale zekerheid
Vooraf: Begrip sancties, twee soorten sancties
(naast terugvordering van te veel betaalde uitkering)
Sancties zijn aangescherpt en geüniformeerd (voor iedereen hetzelfde, dit was voorheen
anders: toen waren er verschillende sancties per gemeenten)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisjorna1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.
