Kind en Scheiding
1.1
Rechterlijke taak in scheidingszaken:
- Uitgaande van de echtscheiding als maatschappelijk gegeven dient in het belang van beide
echtelieden en de kids een zo goed mogelijke regeling getroffen te worden voor de periode na
scheiding
- Belang ouders en kids meest gediend, indien partijen over de gevolgen van echtscheiding een
regeling treffen die niet tot stand komt onder psychische of fysieke druk van een van de
partijen, doch berust op werkelijke onderlinge overeenstemming dan wel op respectering van
elkaars belangen. Partijen moeten een zo goed mogelijk beeld hebben van alle consequenties
van de scheiding.
- Slechts indien een dergelijke regeling niet kan worden bereikt, dienen de geschilpunten naar
rechter te gaan
- De rechter beproeft in de procedure of tussen partijen over de geschillen alsnog
overeenstemming kan worden bereikt. Indien hulpverlening/bemiddeling daarbij noodzakelijk
blijkt, verwijst hij partijen naar een hulpverlenende of bemiddelende instantie
- Wanneer overleg niet meer mogelijk of zinloos is, beslist de rechter
Ouderschapsonderzoek is een vorm van verplichte bemiddeling. In dit geval benoemt de rechter een
mediator als deskundige. De mediator werkt in opdracht van de rechter. Een ouderschapsonderzoek
kan onder meer worden ingesteld wanneer er sprake is van zeer ernstige omgangsproblematiek.
1.3 t/m 1.3.5
Het is wenselijk dat beide ouders na de scheiding invulling blijven geven aan het ouderschap.
Ouderschap loopt gewoon door na scheiding. Zolang kids minderjarig zijn hebben de beide ouders
verplichting voor hen te verzorgen en op te voeden. Hun gezamenlijk gezag loopt na scheiding ook
door! De minderjarige kids hebben recht op gelijkwaardige verzorging en opvoeding door beide
ouders na ontbinding huwelijk anders dan dood of na scheiding tafel en bed(247 lid 3), na beëindigen
van de samenleving enz. Daarbij niet uit te gaan van gelijke verdeling zorg-en opvoedingstaken.
Scheiding brengt wel verandering mee nieuwe afspraken moet gemaakt worden over de invulling
daarvan na scheiding. De gezagsouder heeft daarbij de verplichting om de band van zijn minderjarig
kind met de andere ouder te bevorderen(247 lid 3). Ook verplichtingen, onderhoud en plicht tot
omgang met het kind. De afspraken over de wijze van voortzetting van het ouderschap moet
vastgelegd worden in het ouderschapsplan geldt bij echtscheiding, ontbinding geregistreerd
partnerschap en verbreking niet-huwelijkse samenleving voor echtgenoten en partners die gezamenlijk
het gezag over de minderjarige kids uitoefenen voordat ze uit elkaar gaan. Het ouderschapsplan wordt
daarmee in die situaties de toegangsdeur tot de procedure tot scheiding van gehuwde ouders,
ontbinding van het geregistreerd partnerschap of verbreking niet-huwelijkse relatie.
Formele vereisten ouderschapsplan echtscheiding: zowel een gemeenschappelijk als een eenzijdig
verzoek tot echtscheiding dient een ouderschapsplan te bevatten. Omdat partijen die echtscheiding
wensen toegang moeten kunnen krijgen tot de recht zal zo’n eenzijdig echtscheidingsverzoek wel
ontvankelijk geacht moeten worden. Veel rechtbanken blijken de zaak aan te houden als het
ouderschapsplan niet concreet genoeg is, geen daadwerkelijke controleerbare afspraken bevat of als
niet is aangegeven of en zo ja hoe de kids bij het opstellen ervan zijn betrokken. Vanaf 6 jaar dienen
kids erbij worden betrokken. Met daadwerkelijk controleerbare afspraken wordt bedoeld dat geen
genoegen genomen wordt met in onderling overleg verder uit te werken afspraken. Bij kids vanaf 14
jaar lichtere eisen: daar is het wel acceptabel dat de afspraken in onderling overleg met de
minderjarige worden gemaakt. In ouderschapsplan moet minimaal over 3 onderwerpen afspraken
worden gemaakt(verdeling zorg-en opvoedkundige taken, wijze omgang, informatieverschaffing over
en de voorziening in de kosten van verzorging en opvoeding van kids). Waar mogelijk moeten de kids
worden betrokken bij het opstellen van het ouderschapsplan en de manier waarop dit gebeurt moet
vermeld worden in het verzoekschrift. De mate waarin kids betrokken kunnen worden bij het
,ouderschapsplan is afhankelijk van leeftijd en ontwikkelingsniveau. Wat als zo’n plan niet tot stand
komt? Niet in alle gevallen is overeenstemming bijvoorbeeld geen communicatie, moeder in blijf
van mijn lijf huis of een ouder in psychiatrische inrichting. Ouder die echtscheidingsverzoek indient,
zal dan moeten aangeven waarom er geen plan is. Die ouder moet ook aangeven hoe het ouderschap
voortgezet dient te worden.
Inhoud ouderschapsplan:
- Wijze waarop echtgenoten de zorg-en opvoedingstaken verdelen dan wel het recht op en de
verplichting tot omgang van de niet gezagsouder vormgeven. Te denken valt aan: dagelijkse
zorg, school, sport, medische zorg, vakantie, verjaardagen, halen en brengen kids.
- Wijze waarop echtgenoten elkaar info verschaffen en raadplegen omtrent gewichtige
aangelegenheden m.b.t. de persoon, bijv. over school, spaarrekeningen
- De kosten van de verzorging en opvoeding van de minderjarige kids. Kan iedere ouder
bijdragen in die kosten en zo ja met welk bedrag, wie betaalt de kosten van kinderopvang, wat
gebeurt er met de kosten van omgang?
Ouderschapsplan en beschikking: rechter kan zaken uit plan geheel of gedeeltelijk opnemen in
rechterlijke beschikkingen.
Ouderschapsplan bij einde geregistreerd partnerschap: een partnerschap waarbij partners
gezamenlijk gezag hebben over minderjarige kids kan niet langer beëindigd worden met wederzijds
goedvinden. Als de partners hun partnerschap willen beëindigen, zal ontbinding daarvan aan de
rechter moeten worden verzocht. Ook dan verzoekschrift heeft een ouderschapsplan nodig. Formele
vereisten en inhoud zelfde als bij echtscheiding.
Ouderschapsplan bij verbreking niet-huwelijkse relatie: 247a bepaald dat ook ouders die niet met
elkaar zijn gehuwd noch met elkaar gehuwd zijn geweest en gezamenlijk het gezag over hun
minderjarige kids hebben een ouderschapsplan moeten opmaken. Als zij dat niet doen hoeft dat nog
niet direct consequenties te hebben. Zij kunnen namelijk vormvrij hun niet-huwelijkse samenleving
beëindigen. Dit wordt anders als zij in het kader van de beëindiging van de samenleving geschillen
over die gezamenlijke uitoefening van het gezag ter beslechting willen voorleggen aan de rechter.
Volgens 235a beslist de rechter totdat is voldaan aan verplichting een plan op de stellen. Formele
vereisten en inhoud zelfde als bij echtscheiding. De rechtbank kan een regeling vaststellen voor
ouderlijk gezag:
- Toedeling aan ieder der ouders van de zorg-en opvoedingstaken(voor belang kind tijdelijk
verbod eventueel)
- Hoofdverblijfplaats
- Wijze waarop info omtrent gewichtige aangelegenheden m.b.t. de persoon en het vermogen
van het kind wordt verschaft aan de ouder bij wie het kind niet zijn hoofdverblijfplaats heeft
dan wel de wijze waarop deze ouder wordt geraadpleegd
- De wijze waarop info door derden wordt verschaft
Eerste evaluatie ouderschapsplan: positieve resultaten. Voordeel ouderschapsplan: stimuleert ouders
afspraken te maken en ouders moeten stil staan bij gevolgen scheiding.
Vechtscheidingen: Van een vechtscheiding wordt gesproken als een scheiding gepaard gaat met
hevige spanningen en conflicten tussen de ouders, waardoor zij niet meer in staat zijn om het belang
van hun kids voorop te stellen.
3.1.1 t/m 3.3.4.2
Gehuwde ouders gezamenlijk gezag over minderjarige kids tot 1 januari 1998 betekende
huwelijksontbinding ook einde gezamenlijke gezagsuitoefening vaak kreeg moeder gezag. Sinds 1
januari 1998 na ontbinding huwelijk loopt gezamenlijk ouderlijk gezag door.
Homohuwelijk: tot 1 april 2014 geen afstammingsrechtelijke gevolgen aan het huwelijk van hetzelfde
geslacht verbonden. Op 1 april 2014: wet lesbisch ouderschap de duomoeder kan juridisch ouder
, worden buiten de rechter om. De duomoeder wordt van rechtswege juridisch ouder als zij bij de
geboorte van het kind met de moeder gehuwd is en er sprake is van een onbekende donor! Ook op 1
april 2014: rijkswet op Nederlanderschap. Deze regelt dat de duomoeder die het ouderschap van
rechtswege door erkenning of door gerechtelijke vaststelling krijg het Nederlanderschap kan
doorgeven aan haar kind.
Geregistreerd partnerschap: zelfde gevolgen als huwelijk, met uitzondering van de
familierechtelijke betrekkingen met de kids. Als in de geregistreerde relatie een kind wordt geboren,
had dit op zich geen gevolgen voor de rechtsverhouding tussen de partner van de moeder en het kind.
Op 1 april 2014 veranderd. Kids die binnen een geregistreerd partnerschap worden geboren, krijgen nu
ook een familierechtelijke band met de mannelijke partner van de moeder.
Ongehuwd samenwonen: als er kids geboren worden, heeft die geboorte geen gevolgen voor de
rechtsverhouding tussen kind en de partner van de moeder.
Gezamenlijk ouderlijk gezag
HOOFDREGEL: gezamenlijk ouderlijk gezag loopt van rechtswege door: na dood of scheiding tafel
en bed of ontbinding huwelijk. Daarbij blijven ook de verantwoordelijkheden. Aan deze wettelijke
regeling ligt de wens ten grondslag om de inmenging bij scheiding in het recht op eerbiediging van het
familie-en gezinsleven zo beperkt mogelijk te houden. Ouders kunnen of 1 van hen kan de rechter
verzoeken in het belang van het kind te bepalen dat het gezag over een kind/kids aan een van hen
toekomt. De bezwaren van ouder moeten van zodanige aard zijn dat het in het belang van het kind is
om het gezamenlijk gezag niet te laten voortduren na de scheiding maar te vervangen door gezag van
1 van beide ouders. Voor voortduren ouderlijk gezag moeten ouders moeten dan wel tijdens huwelijk
gezamenlijk gezag hebben gehad. Als beide ouders onbevoegd zijn, benoem de rechter een voogd.
Vanaf 1998 is het niet meer langer zo dat de gezagsvoorziening een vast onderdeel vormt van de
scheidingsprocedure. Ouders hoeven in die scheidingsprocedure ook geen verzoek in te dienen om het
gezamenlijk gezag na scheiding te laten voortduren. Wel zullen zij onderling afspraken moeten maken
over de wijze waarop zij samen dat collectieve ouderlijk gezag tijdens en na scheiding gaan
vormgeven. Meest vergaande vorm gezamenlijk gezag is co-ouderschap waarbij ieder der ouders een
deel van de week de kids verzorgt en opvoedt. Gezamenlijk gezag ook mogelijk als een der ouders de
kids dagelijks verzorgt en opvoedt en de kids bijv. een weekend per 2 weken en een deel van de
vakanties bij de andere ouder verblijven. Er is niet altijd perse sprake van gelijke verdeling, bijv. door
gebrekkige communicatie en reisafstand.
Van voortzetting van het gezamenlijk ouderlijk gezag is geen plaats als de ouders zodanig met elkaar
omgaan dat continuering van het gezamenlijk gezag voor de kids een onaanvaardbaar risico inhoudt
dat zij klem raken tussen beide ouders en verbetering van die situatie binnen afzienbare tijd niet te
verwachten valt. Gezamenlijk gezag DUS niet altijd automatisch.
Woonplaats kind: minderjarige kids volgen woonplaats ouder met gezag. Als er een verandering
komt in gezag, dan duurt de afgeleide woonplaats van de minderjarige voort totdat een nieuwe
woonplaats is verkregen. Wanneer kind meerderjarig wordt, eindigt de afgeleide woonplaats en krijgt
hij een zelfstandige woonplaats, daar waar hij dagelijks woont of als hij nergens woont ter plaatse van
zijn werkelijk verblijf. In gevallen waarin gezamenlijk gezag doorloopt, maar de kids toch hun
dagelijkse verblijfplaats bij een der ouders hebben, kan in de beschikking op verzoek van de ouders als
nevenvoorziening worden opgenomen dat de hoofdverblijfplaats of dagelijkse verblijfplaats van de
kids gelegen is bij 1 van de ouders. Het is wel van belang om bij de scheiding vast te leggen bij welke
ouder het kind de gewone verblijfplaats zal hebben zodat hierover geen onduidelijkheid kan ontstaan.
Geschil kunnen dit voorleggen aan rechter.
Geschillenregeling: beide ouders of een van hen kan het geschil over gezamenlijke uitoefening gezag
voorleggen aan rechtbank. Deze probeert ouders tot een vergelijk te brengen. Lukt dat niet, dan neemt
de rechtbank zelf een beslissing die haar in het belang van het kind wenselijk voorkomt. Rechtbank
kan op 4 kwesties regelingen vaststellen:
