Samenvatting Zelfregie, Empowerment
en Netwerk
Deel 1: Fundamenten van Krachtwerk
Missie Krachtwerk: Het ondersteunen van mensen in achterstandssituaties in hun
herstelproces tot een volwaardig burger van de samenleving en in het verkrijgen van een
door henzelf gewenste kwaliteit van leven.
Het gaat uit van de eigen krachten van cliënten. Ook bij tegenspoed hebben ze dan het
vermogen om te herstellen.
Krachtwerk sluit aan bij de behoefte aan alle facetten die cliënten zin en kracht geven. Dit
wordt gedaan door het versterken van participatie en zelfregie.
Het is belangrijk om te weten hoe mensen achterop zijn geraakt.
Er zijn verschillende doelgroepen te onderscheiden waarbij de fysieke of
psychische/verstandelijke beperkingen ten grondslag kunnen liggen aan de problemen.
Sociale uitsluiting ontstaat door het ontbreken van toekomstperspectief in de sociaal-
culturele dimensie en de economisch-structurele dimensie. 4 belangrijke factoren zijn hierbij:
structureel, relationeel, institutioneel en individueel.
Een achterstandssituatie zorgt op individueel niveau voor verstoringen in de zelfregulatie.
Het verlies van zelfcontrole is een oorzaak van het tekortschieten van de zelfregulatie. Een
gebrekkige zelfregulatie heeft een negatieve invloed op het welbevinden en de gezondheid.
Voor een goed begrip van de dagelijks levenskwaliteit is het model van sociale kwaliteit van
belang.
Krachtwerk helpt bij het versterken van zelfregulatie wat helpt bij het adequaat functioneren
in sociaal-maatschappelijke context. Gerichte veranderingen zijn het belangrijkst voor
herstel.
Er zijn 4 condities van participatie en zelfregie:
1. Zelfregulering;
2. Sociale inbedding;
3. Bestaansvoorwaarden;
4. Maatschappelijke inbedding.
Krachtwerk kan ingezet worden bij vrijwel iedere cliënt en is bedoeld voor individuele
cliënten en cliëntsystemen. Waarbij er verschillende actoren betrokken zijn bij de
krachtgerichte herstelondersteuning.
De cliënt maakt deel uit van sociale, informele relaties welke van grote invloed zijn op het
functioneren. Het kan zorgen voor gevoel van stress of juist steun. De omgeving is
ontzettend belangrijk.
Iedereen die betrokken is kan krachtgericht werken, de begeleider:
● Is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de taken in het traject;
, ● Zorgt dat het voldoet aan alle eisen;
● Draagt bij aan het krachtgericht werken.
Krachtgericht werken gaat uit van de basishouding van de begeleider, waarbij respect,
eerlijkheid, vertrouwen, openheid en optimisme belangrijk zijn. Gelijkwaardigheid is key.
In dit plaatje is te zien hoe het krachtgericht
begeleidingstraject cyclisch doorlopen wordt. Het
bestaat uit drie samenhangende delen.
Er worden binnen dit traject 7 basistaken uitgevoerd:
▪ Ontmoeten en aansluiten
▪ Krachten inventariseren
▪ Zelfregulering evalueren
▪ Doelen stellen en een actieplan maken
▪ Herstel ondersteunen
▪ Evalueren
▪ Afronden
Krachtwerk vertrekt vanaf de 10 leefgebieden voor de behoeften van cliënten: Wonen, geld
en inkomen, werken en leren, vrije tijd, familie, vrienden en kennissen, partner, kinderen en
opvoeding, zingeving, gezondheid en zelfzorg en veiligheid.
Er zijn ook nog 6 principes van krachtwerk:
● Cliënten hebben het vermogen te herstellen, hun leven weer op te pakken en te
veranderen;
● Focus op krachten, niet tekortkomingen;
● De cliënt heeft de regie over de begeleiding;
● De werkrelatie staat centraal en is essentieel;
● Werken in de natuurlijke omgeving;
● De samenleving als hulpbron.
De methode kan in elke setting gebruikt worden, zelfs vanuit een crisisopvang om in te
zetten op de toekomst. De begeleiding bestaat uit individuele gesprekken, gezamenlijke
activiteiten en systeemgesprekken.
Er is sprake van herstel ondersteunende en niet-herstel ondersteunende praktijken. Echter
is dit niet zwart-wit.
Krachtwerk biedt een kwaliteitskader dat zorgt dat de begeleiding van cliënten krachtwerk is
en blijft. Reflectie is continu. Eisen worden onder anderen gesteld aan:
● De wijze waarop de KI regelmatig ingevuld wordt;
● Wijze stellen van doelen en vastleggen actieplannen;
● Teamkracht besprekingen.
Er moet regelmatig een modelgetrouwheidstoetsing plaatsvinden.
Wat zijn de pijlers en principes van Krachtwerk?
Er zijn 3 pijlers essentieel bij Krachtwerk:
Hoop is een beschermende en helende factor die cliënten ondanks tegenslag blijven
hebben. Krachtwerk ondersteunt zowel bij Hope agency als Hope Pathway. Het is belangrijk
, voor veerkracht Mensen ondersteunen bij het benutten van hun potenties is de opdracht van
de begeleider.
Zelfregulering verwijst naar de persoon als actieve factor die zijn eigen gedrag en daarmee
zijn bestaan en bestemming vormgeeft. Dit draait om doelen. Zelf managen van
veranderingsprocessen. Is afhankelijk van het functioneren van de executieve functies.
Zelfdeterminatie is het vervullen van 3 aangeboren psychische behoeften: autonoom zijn,
zichzelf ervaren als competent en verbondenheid met anderen. Het bepaalt het welbevinden
en de gezondheid van de mensen. De sleutel is intrinsieke motivatie.
Burgerschap geeft toegang tot sociale grondrechten zoals inkomen, onderdak en
onderwijs en is daarom belangrijk. Wederkerigheid in relaties is ook belangrijk.
● Normatief burgerschap: vraag wat van burgers verwacht mag worden;
● Formeel burgerschap: rechten en plichten behorend tot staatsburgerschap.
Burgers beschikken over: autonomie, afhankelijkheid, rechten en plichten op Macro, meso
en micro niveau.
Begeleiders helpen dus bij het toegang krijgen tot sociale grondrechten en maatschappelijke
hulpbronnen. Het is alle cliënten accepteren, maar ook ter verantwoording roepen.
Welke factoren hangen samen met de kwaliteit van leven van cliënten?
bestaansvoorwaarden
sociale inbedding
maatschappelijke inbedding
zelfregulering
Wat is de betekenis van herstel en wat zijn de vormen en fasen van herstel?
Herstel is een voorwaarde voor een betere kwaliteit van het dagelijks leven. Herstel
betekent volgens Anthony: Het ontstaan van een nieuwe betekenis en zin in het leven en om
tegelijkertijd te accepteren en verwerken van de (psychische) aandoening. De focus van
krachtwerk ligt op de verbetering van zelfregulering, sociale inbedding,
bestaansvoorwaarden en maatschappelijke inbedding.
Het ‘zelf’ dat centraal staat is te begrijpen door 3 fenomenen:
1. Reflectief bewust zijn;
2. Verbondenheid met anderen, als basisbehoefte en basismotivatie van mensen;
3. Actorschap (agency)
Het zelf is een geheel aan ‘zelven’ en is dynamisch en verandert door invloeden en
ervaringen. Herstel van identiteiten is belangrijk, zeker gezien de bevestiging leidt tot
positieve emoties en vergroot de zelfwaardering en het gevoel van competent zijn.
Autonomie en zelfrealisatie enerzijds en de basale behoefte van mensen aan
verbondenheid anderzijds worden in een krachtgericht traject (h)erkend, versterkt en
gehonoreerd en zijn onderdeel van persoonlijk herstel Daarnaast zijn er nog sociaal,
functioneel en maatschappelijk herstel. Bij mensen met beperkingen is er nog klinisch
herstel, waarbij het gaat om revalidatie, coaching, begeleiding en behandeling. Alle vormen
zijn belangrijk, hoewel persoonlijk de aanjager is.