100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting Klinische neuropsychologie €6,49   In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting Klinische neuropsychologie

 20 keer bekeken  0 keer verkocht

Samenvatting van de verplichte literatuur voor de samenvatting clinical neuropsychology.

Voorbeeld 4 van de 74  pagina's

  • 7 oktober 2024
  • 74
  • 2024/2025
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (24)
avatar-seller
nelebijker
‭Clinical neuropsychology samenvatting‬

,‭Week 1‬

‭Hoofdstuk 1 introductie‬
‭Wat is klinische neuropsychologie?‬
‭Neuropsychologie bestudeert de relatie tussen processen die zich in de hersenen afspelen en‬
‭gedrag. Onder ‘gedrag’ vallen zowel openlijke (‬‭overt‬‭)‬‭(actie en reactie) als verborgen (‬‭covert‬‭)‬
‭(mentale processen, emoties) gedragingen. Binnen de klinische neuropsychologie worden cognitieve‬
‭functies bestudeerd door mensen met hersenaandoeningen te examineren. Schade aan de‬
‭hersenen wordt in het Engels doorgaans‬‭lesion‬‭genoemd.‬ ‭Cognitieve beperkingen ter gevolg van‬
‭hersenschade, vertelt ons iets over waar een bepaald hersengebied verantwoordelijk voor is. Om‬
‭deze beperkingen op te sporen worden verschillende technieken gebruikt, waaronder: cognitieve‬
‭tests, observaties en vragenlijsten. De collectieve naam voor zulke technieken is‬
‭neuropsychologisch assessment‬‭.‬


‭Een stukje geschiedenis‬
‭De klinische neuropsychologie is een relatief nieuw veld binnen de psychologie. Het nadenken over‬
‭mentale functies is echter niet iets nieuws, en werd al duizenden jaren gedaan (met name binnen de‬
‭filosofie). Een belangrijk persoon in de geschiedenis van de neuropsychologie is‬‭Franz Joseph Gall‬
‭(1758-1828). Hij was ervan overtuigd dat mentale functies ‘gelezen’ kunnen worden aan de hand van‬
‭de schedel. Dit wordt ook wel‬‭frenologie‬‭genoemd.‬‭Gall kreeg veel kritiek op zijn werk omdat het de‬
‭rol van de ziel niet overwoog (wat erg belangrijk was in deze tijd). Los hiervan, wekte zijn onderzoek‬
‭interesse op in de relatie tussen cognitie en gedrag.‬


‭Een andere belangrijke naam in de geschiedenis is‬‭Paul Broca‬‭(1824-1880). Hij had een patiënt die‬
‭zijn spraakvermogen was verloren en alleen nog maar het woordje‬‭‘tan’‬‭kon herhalen. Zijn andere‬
‭cognitieve vermogens waren echter onaangetast gebleven. Door na de dood van deze patiënt zijn‬
‭brein te examineren, kwam Broca er achter dat het gebied in de linker frontale kwab was aangetast.‬
‭Dit gebied staat nu bekend als‬‭Brocas’ gebied‬‭, en‬‭is dus verantwoordelijk voor spraakproductie.‬
‭Naar aanleiding van Broca’s onderzoek, werd er meer onderzoek verricht naar het taalvermogen. Zo‬
‭ontdekte Carl Wernicke een gebied in de linker temporale kwab dat verantwoordelijk is voor‬
‭taalbegrip. Dit gebied staat tegenwoordig bekend als‬‭Wernickes’ gebied‬‭. Daarnaast heeft Wernicke‬
‭veel andere ontdekkingen gedaan die van waarde zijn voor de neuropsychologie. Zo veronderstelde‬
‭hij dat de taalgebieden in de hersenen zijn verbonden door paden, en dat schade aan deze paden‬
‭kan leiden tot specifieke syndromen. Door veel onderzoek te doen, is bevestigd dat zijn hypothese‬
‭klopt.‬

,‭Rond de 21ste eeuw, werden veel syndromen voor het eerst beschreven. Lissauer ontdekte dat‬
‭objectherkenning verloopt in twee fasen:‬
‭●‬ ‭Apperceptie: de structuur en kenmerken van een object worden opgeslagen;‬
‭○‬ ‭Schade aan dit gebied leidt tot‬‭apperceptieve agnosie‬‭:‬‭het onvermogen om‬
‭individuele kenmerken te combineren tot een geheel.‬
‭●‬ ‭Associatie: de informatie wordt gelinkt aan semantische kennis over dit object;‬
‭○‬ ‭Schade aan dit gebied leidt tot‬‭associatieve agnosie‬‭:‬‭men kan een object nog wel‬
‭tekenen, maar herkent niet meer welk object het is.‬


‭Experimentele psychologie‬
‭Wilhelm Wundt‬‭(1832-1920) wordt gezien als de vader‬‭van de experimentele psychologie. In zijn lab‬
‭in Leipzig voerde maakte hij gestandaardiseerde omschrijvingen over subjectieve ervaringen. Dit‬
‭deed hij door (gezonde) participanten bloot te stellen aan verschillende gestandaardiseerde stimuli,‬
‭waaronder visuele en auditieve signalen. Na afloop van het onderzoek vroeg hij aan hen wat hun‬
‭ervaringen waren, en hier maakte hij omschrijvingen van. Daarnaast onderzocht hij gedachten,‬
‭emoties en bewustzijn. Fransiscus Donders (1818-1889) verrichtte kwantitatief onderzoek naar‬
‭cognitieve functies, voornamelijk door reactietijd te meten. Hij veronderstelde dat verschillen in‬
‭reactietijd tussen condities ons iets vertellen over cognitieve functies. De methode waarbij‬
‭verschillende taakcondities met elkaar vergeleken worden, wordt de‬‭subtractie methode‬‭genoemd.‬


‭Individuele verschillen‬
‭Francis Galton (1822-1911) introduceerde het onderzoek naar individuele verschillen, een tak binnen‬
‭de psychologie die tegenwoordig bekend staat als‬‭psychometrie‬‭.‬‭Galton verzamelde zijn data door‬
‭cognitieve testen af te nemen onder verschillende groepen. Op deze manier ontwikkelde hij een‬
‭maatstaf die de algemene populatie (de norm) weerspiegelde. Vervolgens konden individuele‬
‭prestaties worden vergeleken met deze norm. Hiermee legde hij de basis voor onderzoek naar‬
‭individuele verschillen.‬


‭Klinische neuropsychologie zoals we het nu kennen‬
‭Iemand die van grote invloed is geweest op de hedendaagse klinische neuropsychologie, is Alexandr‬
‭Luria (1902-1977). Hij is de ontwerper van‬‭Luria’s‬‭model‬‭, dat holistische en lokalisatietheorieën‬
‭integreert tot een geheel. Volgens dit model kunnen alle hersengebieden worden toegewezen aan‬
‭drie globale units, die met elkaar interacteren:‬
‭1.‬ ‭Subcorticale gebieden: reguleren van opwinding en aandacht;‬
‭2.‬ ‭Posterieure gebieden: informatieverwerking;‬
‭3.‬ ‭Anterieure gebieden: plannen en organiseren.‬

, ‭Binnen elke unit wordt informatie verwerkt door drie hiërarchisch georganiseerde zones: primair,‬
‭secundair en tertiair. Om een voorbeeld te geven van het posterieure hersengebied:‬
‭●‬ ‭Primair: visuele informatie komt de ogen binnen en bereikt de primaire visuele cortex;‬
‭●‬ ‭Secundair: deze informatie wordt verwerkt en geanalyseerd;‬
‭●‬ ‭Tertiair: visuele informatie wordt geïntegreerd met informatie van andere zintuigen, zodat er‬
‭op kan worden ingespeeld.‬


‭Aansluitend stelde Luria dat gedrag kan worden beïnvloed door taalkundige processen in de‬
‭linkerhersenhelft of door niet-taalkundige processen in de rechterhersenhelft. Kortom,‬
‭informatieverwerking vindt plaats in een specifieke unit binnen een van de twee hersenhelften,‬
‭georganiseerd in een hiërarchische zone. Los van het feit dat er geen empirisch bewijs is gevonden‬
‭voor Luria’s model hebben zijn ideeën veel invloed gehad op de klinische neuropsychologie zoals we‬
‭het nu kennen.‬


‭Een ander individu dat een grote bijdrage heeft geleverd aan deze richting binnen de psychologie, is‬
‭Norman Geschwind‬‭(1926-1984). Volgens hem bestaan‬‭er functionele centra in het brein die met‬
‭elkaar verbonden zijn. Wanneer deze verbindingen worden onderbroken, kan dit leiden tot‬
‭verschillende beperkingen. Zo ontdekte Geschwind dat schade in gebied Y leidt tot beperkingen in‬
‭het uitvoeren van taak A, maar niet taak B. Deze observatie noemde hij‬‭dissociatie‬‭. Wanneer‬
‭schade in een ander gebied, laten we zeggen gebied X, leidt tot beperkingen in het uitvoeren van‬
‭taak B, maar niet taak A, wordt dat‬‭dubbele dissociatie‬‭genoemd. Deze bevinding vormt een‬
‭argument voor functionele differentiatie, waar later verder op zal worden ingegaan.‬


‭Neuropsychologische testen‬
‭Verschillende personen hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van neuropsychologische tests die‬
‭diverse cognitieve functies meten. Hieronder volgt een overzicht.‬
‭●‬ ‭Stoornissen van de hersenen: Luria bedacht verschillende testen om deze stoornissen te‬
‭onderzoeken, waaronder de sequentie taak en de‬‭alternating‬‭figures‬‭taak;‬
‭●‬ ‭Psychiatrische en neurologische ziektes: Benton ontwikkelde verschillende‬
‭gestandaardiseerde methoden om motorische, sensorische, visueel-ruimtelijke, geheugen‬
‭en taal beperkingen te meten in patiënten met hersenschade. De prestatie van deze‬
‭patiënten werd vergeleken met een gezonde controlegroep, waardoor uitspraken gedaan‬
‭konden worden over de ernst van de beperking;‬
‭●‬ ‭Geheugen en het functioneren van de frontale kwab: Milner deed onderzoek naar het‬
‭geheugen door patiënt Henry Molaison (H.M.) te examineren. Deze man had ernstige‬
‭geheugenschade opgelopen na een bilaterale temporale lobectomie (hierbij wordt een deel‬
‭van een hersenkwab verwijderd). Ook heeft Milner veel bijgedragen aan de kennis over de‬
‭rol van de frontale kwab in geheugen;‬
‭●‬ ‭Taalstoornissen: Kaplan en Goodglass hebben verschillende testen ontworpen om‬
‭taalstoornissen te kunnen meten. Een bekende is de‬‭Boston naming test‬‭;‬

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nelebijker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 81989 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€6,49
  • (0)
  Kopen