Samenvatting van hoofdstuk 6,7,8,9 van Seneca maatschappijwetenschappen VWO 5. MAW VWO lesboek deel 2. Ook de paradigma's (rationele actor paradigma, functionalisme paradigma, conflict paradigma en sociaalconstructivisme paradigma) staan in de samenvatting en leggen uit hoe per paradigma naar thema...
Paradigma’s over verschillende concepten
Rationele actor paradigma:
Conflict
o Nadruk op het gedrag van actoren, hoe gaan zij om met tegengestelde doelen of
belangen?
o Kiezen actoren die verschillende belangen nastreven voor een conflict of werken ze
samen?
o Actoren zullen afwegen of een conflict mogelijke voordelen heeft t.o.v. samenwerken.
o Als het gaat om samenwerking moet sociale cohesie in stand gehouden worden. Niet
alleen het eigenbelang staat centraal, ook kan er een gezamenlijk doel zijn.
o Tit-for-tat strategie: als actoren samenwerken waarbij ze geven en nemen, zullen ze
op den duur meer voordelen hebben van samenwerken dan van conflict.
Voor deze samenwerking is geen autoriteit of gezag nodig omdat beide
partijen baat hebben bij de strategie en zo rationeel handelen.
Macht
o Mensen strijden met elkaar om te kunnen overleven, omdat er schaarste van
bestaansvoorwaarden in samenlevingen is. Zij denken vanuit hun eigenbelang
(iemand die geen eten heeft zal in conflict komen met anderen).
o Thomas Hobbes: de oplossing van zo’n samenleving is iets creëren dat sterker is dan
iedereen en iedereen tot orde dwingt: een staat, een overheid.
o Mensen denken rationeel en zien daarom in dat het logischer is om een deel van hun
eigen vrijheid op te offeren voor een staat met macht. Deze staat kan daardoor
mensen in de samenleving dwingen zich aan bepaalde regels te houden.
Sociale cohesie
o Het gedrag en de houding van actoren is belangrijk.
o Mensen willen voordelen hebben van de relatie/binding en kiezen dus voor zichzelf.
Dit hoeft niet per se tot conflict tot conflict te leiden, er kunnen ook
ruiltransacties ontstaan waarin beide actoren voordelen hebben.
o Mancur Olson: een rationele keuze is een passende verklaring voor samenwerking en
groepsvorming.
Dilemma van collectieve actie is op te lossen door een positieve prikkel als
binding, sociale cohesie te hebben. Op deze manier kiezen mensen niet voor
het individu maar voor het collectief. Een rationele keuze die mensen maken
omdat zij sociale cohesie willen is dus een verklaring voor
samenwerking/groepsvorming.
Gezag
o Waarom kiezen mensen ervoor anderen macht te geven en de macht van anderen te
erkennen?
o Principal-agent-theory: gaat over de relatie tussen werkgever en werknemer. Er is
sprake van een gezagsverhouding omdat de werkgever macht heeft over de
werknemer en deze dit als legitiem beschouwt.
In de praktijk is hier vaak sprake van een informatievoorsprong bij de
werknemer (informatieasymmetrie).
Deze weet hoe lang hij over een taak doet en kan dit achterhouden
voor zijn baas zodat hij minder hard hoeft te werken.
, Hij kan dus steeds voor zij eigen belang kiezen en als hij hier mee wegkomt
zal hij het gezag van zijn werkgever steeds minder accepteren.
Hij maakt een afweging wat voor hem het minst kost en het meest oplevert.
Conflict paradigma:
Conflict
o Conflicten horen bij samenlevingen.
o Er is voortdurend strijd tussen mensen en groepen om hun eigenbelangen in de
samenleving te maximaliseren ten koste van anderen.
o Conflicten zijn niet altijd negatief, ze kunnen juist zorgen voor maatschappelijke
veranderingen.
Macht
o De strijd tussen machthebbers en minder machtigen staat centraal.
o Charles Wright Mills: ongelijkheid in macht: de VS wordt niet geregeerd door burgers
(verkiezingen), maar door een machtselite bestaande uit de top van politiek,
economie en leger. Deze mensen vormen de toplaag met veel mogelijkheden en
hulpbronnen. Zij vergroten of beperken de handelingsmogelijkheden van anderen.
Sociale cohesie
o De afwezigheid van sociale cohesie staat centraal.
o Gaat er vanuit dat sommige groepen de dominante cultuur niet aanhangen. Het
bestaan van subculturen en tegenculturen wordt o.a. verklaard uit de tegengestelde
belangen tussen de dominante en subcultuur. Er is geen 1 dominante cultuur die
iedereen aanhangt dus kan er ook geen sociale cohesie zijn.
o Theodor Adorno: cultuurindustrie (Hollywood) is een middel om mensen onderdanig
en gelijkvormig te houden, een middel van de dominante cultuur. De
cultuurindustrie creëert valse behoeften die kapitalistische bedrijven met hun
aanbod kunnen vervullen. Subculturen denken dat ze zich onderscheiden van de
dominante cultuur maar de hele samenleving staat ten dienste van de dominante
cultuur.
Gezag
o Er is meer aandacht voor macht dan voor gezag omdat de strijd tussen machtigen en
minder machtiger wordt bestudeerd.
o Ralph Dahrendorf: zocht in de structuur van de samenleving naar verschillen tussen
mensen. Hij maakte een indeling:
Natuurlijke soortverschillen
Verschillen in (natuurlijke) eigenschappen zoals geslacht, lengte en
gewicht
Natuurlijke rangverschillen
Verschillen in capaciteiten zoals loop- en gezichtsvermogen
Sociale differentiatie
Verschillen in positie (vader of kind) of gender
Sociale stratificatie
Verschil in taken en verantwoordelijkheden, zoals dokter en
vakkenvuller
, Sociaalconstructivisme-paradigma:
Conflict
o De betekenis die actoren geven aan handelingen van henzelf en van anderen, bijv. in
situaties van conflict en samenwerking.
o Het gaat om het gedrag van individuele actoren.
o De rol die mensen hebben zorgt voor een verwachting bij anderen. Als mensen deze
verwachting niet bevestigen of waarmaken, kan er een rolconflict ontstaan.
Macht
o De betekenis die mensen aan macht en machtsverhoudingen geven.
o Vinden actoren anderen machtig en respecteren ze dat of is er alleen sprake van
macht?
o Hoe interpreteren mensen macht en aanzien.
o William Thomas: Thomas-theorema: je gaat je gedragen naar wat je denkt dat waar
is. Als je denkt dat iemand zijn vermogen om hulpbronnen in te zetten zal gebruiken
om jou te beperken in je handelingsmogelijkheden, zul je je daarnaar gaan gedragen.
Sociale cohesie
o Objectieve indicatoren en subjectieve gegevens zijn belangrijk: de gevoelens van
actoren en hoe mensen naar hun eigen identiteit kijken (persoonlijke identiteit).
o Hoe wordt de onderlinge samenhang in de samenleving waargenomen, ervaren en
gewaardeerd?
o Meervoudige identiteit: een dynamische, meervoudige en wisselende identificatie
met verschillende groepen of personen.
Als de groepscultuur op school anders is dan die op de sportclub zullen
mensen een meervoudige identiteit ontwikkelen.
o Meervoudige identiteit gaat over hoe iemand tegen zichzelf aankijkt (construct) en
zich op zo’n manier gaat gedragen om binding te krijgen met een groep (sociale
cohesie)
o Sociale identiteit vs persoonlijke identiteit
Gezag
o De betekenissen die actoren geven aan macht en gezag. De manier waarop mensen
machtsverhoudingen waarderen (waarde geven) bepaalt of het gaat om macht of
een gezagsverhouding.
o Max Weber: maakt onderscheid tussen drie typen gezag:
1. Traditioneel gezag
Gezag wordt geaccepteerd op basis van traditie of religie zoals
koningen en religieuze leiders die gezag hebben
2. Charismatisch gezag
Gezag wordt geaccepteerd omdat mensen bijzondere eigenschappen
hebben zoals Adolf Hitler die mensen leek te betoveren met zijn
speeches
3. Rationeel-legaal gezag
Gezag wordt geaccepteerd omdat er wetten zijn die bepaalde
actoren macht toekennen, zoals een politieagent die een bekeuring
mag uitdelen.
o Mensen construeren zelf gezag op een bepaalde manier, ze kijken er op een
bepaalde manier tegenaan, en dit past bij het sociaalconstructivisme.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyschmidt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
