NVO beroepscode
De vorige versie van de NVO beroepscode komt uit 2008 sindsdien veel veranderd(wetgeving over
onderwijs, jeugdhulp, maatschappelijke ondersteuning en langdurige zorg, nieuwe beroepsethische
vragen rondom vluchtelingenkinderen, complexe echtscheidingen, radicalisering en de omgang met
digitale communicatie). Al deze ontwikkelingen zijn aanleiding voor een herziening van de NVO-
beroepscode.
NVO staat voor kwaliteit van haar leden en wil de vakbekwaamheid van pedagogen borgen. NVO-
leden staan voor het veilig opgroeien en een optimale ontwikkeling van kids en jongeren en
doelmatige zorg als extra ondersteuning nodig is. De NVO-beroepscode is de professionele standaard
voor leden van de NVO
Functie NVO-beroepscode: het geeft richting en invulling aan het begrip goed pedagoog. Op grond
van de beroepscode kunnen pedagogen hun handelen en beslissingen beroepsethisch bepalen en
verantwoorden. De beroepscode kan een steun zijn wanneer er eisen of voorwaarden worden gesteld
die op gespannen voet staan met de kwaliteit die de pedagoog wil bieden. Ze kunnen zich dan
beroepen op de NVO-beroepscode. Het is ook de norm waaraan het College van Toezicht en eventueel
het College van Beroep het handelen van de pedagoog toets, wanneer een cliënt, beroepsgenoot of
andere belanghebbende een klacht tegen hem indient.
Beroepscode en professionele autonomie: beroepscode geeft randvoorwaarden voor goede kwaliteit
van professionele relaties tussen pedagogen en hun cliënten. Belangrijk is vooropstellen belangen
cliënt. In uitzonderlijke situaties kan dit wel anders uitpakken. Vooral wanneer de belangen en rechten
van jeugdige cliënten en hun gezaghebbende ouders kunnen botsen. Precies in dit soort situaties is het
de vraag hoeveel ruimte de pedagoog heeft, gelet op zijn professionele autonomie om van de
beroepscode af te wijken. De beroepscode geeft ruimte voor deze professionele autonomie. In een
aantal bepalingen van de code krijgt de pedagoog de mogelijkheid om tot een andere afweging te
komen. Dat gebeurt in een zogeheten tenzij-clausule(‘tenzij de pedagoog meent dat het toepassen van
deze regel in strijd is met de zorg van een goed pedagoog’). Deze clausule biedt de mogelijkheid om
af te wijken van het algemene voorschrift en anders te beslissen. Hierbij belang cliënt voorop.
Eén beroepscode voor alle NVO-leden: beroepscode met algemeen karakter. Het geeft algemene
normen die gelden voor alle NVO leden, ongeacht hun werkveld en functie.
NVO-beroepscode voor pedagogen zonder cliëntrelaties: veel bepalingen in beroepscode richten
zich op professionele relatie tussen pedagoog en individuele cliënt en cliëntsysteem. Voor pedagogen
die andere professionals ondersteunen in hun contacten met ouders en kinderen, wat betekent dat
hiervoor? Bijvoorbeeld pedagogen die in het onderwijs advies en begeleiding geven aan
docententeams. Voor deze pedagogen zijn vooral de algemene bepalingen van de beroepscode van
belang, bijvoorbeeld de bepalingen over het niet schaden van het vertrouwen in de beroepsgroep.
Belangrijkste wijzigingen in herziening:
- Op onderdelen gedetailleerder geldt voor positie van beide gezaghebbende ouders, voor
afweging bij besluit over doorbreken van beroepsgeheim, voor omgang met wettelijke
meldrechten en voor inhoudelijke eisen die aan rapportages worden gesteld.
- Komt niet perse met nieuwe aanvullende regels, maar legt de regels die in het werkveld als
norm worden aanvaard expliciet vast.
- De gedetailleerdere regels over deze onderwerpen zijn opgenomen om de NVO-leden
duidelijkheid te bieden over de kaders waarbinnen zij werken.
Pedagogen hebben ook meer behoefte aan meer informatie over juridische aspecten ouderschap, gezag
en scheiding. Daarom bijlage toegevoegd met juridische informatie over de positie van de
gezaghebbende ouder, ouder zonder gezag en het toestemmingsvereiste voor hulp aan een kind als de
gezaghebbende ouders van mening verschillen.
,Algemene bepalingen
Artikel 1 Werkingssfeer
1. Deze beroepscode treedt in werking op 1 januari 2017 en vervangt de beroepscode van 2008.
2. Overal waar in deze beroepscode gesproken wordt van ’de pedagoog’ wordt gedoeld op ieder
(aspirant-)lid van de NVO.
3. De beroepscode is van toepassing op het handelen en nalaten van de pedagoog, ongeacht of
hier een financiële vergoeding tegenover staat. En in alle rollen die de pedagoog kan hebben,
zoals: adviseur, begeleider, behandelaar, beleidsmedewerker, bestuurder, diagnosticus, docent,
(getuige)-deskundige, mediator, supervisor, (onderwijs)adviseur, onderzoeker of therapeut.
4. De beroepscode is niet alleen van toepassing op het handelen en nalaten van de pedagoog in
professionele relaties. Maar ook op ieder ander handelen en nalaten van de pedagoog dat zijn
weerslag kan hebben op professionele relaties, zoals uitingen in de (sociale) media en
handelen in de privésfeer, voor zover de pedagoog zich uitdrukkelijk als pedagoog
manifesteert.
Artikel 2 Handelen naar inhoud en geest van de beroepscode
1. De pedagoog handelt in de uitoefening van zijn beroep naar de inhoud en de geest van de
beroepscode.
2. De pedagoog laat zich in zijn handelen leiden door de belangen van de jeugdige, zoals
uitgewerkt in deze beroepscode. In alle gevallen waarin de pedagoog op grond van deze
beroepscode tot een afweging van belangen, tot een keuze of tot een beslissing dient te komen,
vormen de belangen van de jeugdige zijn eerste overweging.
3. De bepaling van lid 2 geldt eveneens voor meerderjarige cliënten die, vanwege hun beperking,
in een afhankelijkheidsrelatie verkeren.
4. De beroepscode is eveneens leidend indien de pedagoog geen directe contacten heeft met
cliënten maar advies, begeleiding, ondersteuning, training of opleiding biedt aan (aanstaande)
collega’s, bijvoorbeeld in de vorm van werkbegeleiding, onderwijs of supervisie.
Artikel 3 Klachtrecht
Iedere belanghebbende heeft het recht een klacht in te dienen over het handelen of nalaten van een lid
van de NVO op grond van het niet naleven van de beroepscode. De klacht kan worden ingediend bij
het College van Toezicht zoals bedoeld in artikel 45.
Artikel 4 Begripsomschrijvingen
Ongeacht de juridische vorm van de dienstverlening van de pedagoog wordt in deze beroepscode
verstaan onder:
- beroepsmatig handelen: ieder handelen of nalaten verricht in de hoedanigheid van pedagoog;
- blokkeringsrecht: het recht van de cliënt om te weigeren dat een rapportage die op hem
betrekking heeft, en die de pedagoog op verzoek van een externe opdrachtgever heeft
opgesteld, aan deze opdrachtgever wordt toegezonden;
- cliënt: de (rechts)persoon op wie het handelen in een professionele relatie rechtstreeks is
gericht;
- cliëntsysteem: de personen met wie de cliënt in gezinsverband leeft of heeft geleefd, en andere
personen met wie hij in een nauwe persoonlijke betrekking staat, voor zover deze personen
relevant zijn voor de professionele relatie;
- dossier: de papieren en/of elektronische verzameling van gegevens, vastgelegd door de
pedagoog in verband met de kwaliteit en/of de continuïteit van de professionele relatie,
waaronder ook beeld- en geluidsopnamen, ruwe testgegevens en uitslagen van
(neuro)biologische metingen;
- externe opdrachtgever: de (rechts)persoon, niet zijnde de cliënt of het cliëntsysteem, die
opdracht geeft tot enig beroepsmatig handelen;
, - jeugdige: de minderjarige persoon op wie het handelen in een professionele relatie
rechtstreeks is gericht of op wie het handelen in een professionele relatie indirect is gericht
omdat een ouder of opvoeder cliënt is van de pedagoog;
- opdracht: de doelstelling, de vraagstelling, de indicatie van werkzaamheden, de
bevoegdheden, de rechten en verplichtingen en de financiële afwikkeling, in verband met enig
beroepsmatig handelen;
- opdrachtgever: de (rechts)persoon die opdracht geeft tot enig beroepsmatig handelen;
- overige betrokkenen: personen die noch opdrachtgever noch cliënt zijn van de pedagoog, maar
wel een betrekking hebben met de cliënt die relevant is voor de professionele relatie;
- pedagoog: (aspirant-)lid van de NVO; persoonlijke werkaantekeningen: gegevens die de
pedagoog in het kader van de professionele relatie vastlegt als persoonlijke geheugensteun ten
behoeve van de voorlopige gedachtevorming en die niet tot het dossier behoren, tenzij de
pedagoog deze aantekeningen deelt met een ander;
- professionele relatie: een relatie die beroepshalve is aangegaan met een cliënt naar aanleiding
van een (hulp)vraag gericht op advisering, consultatie, diagnostiek, begeleiding, mediation,
behandeling of wetenschappelijk onderzoek;
- wettelijk vertegenwoordiger: degene die het gezag uitoefent over een minderjarige, dan wel
degene die door de rechter is benoemd als wettelijk vertegenwoordiger van een meerderjarige;
- wilsonbekwaam: de toestand van een cliënt waarin hij naar het oordeel van een deskundige
niet in staat is tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake. Op grond van de wet3
zijn in ieder geval wilsonbekwaam alle cliënten tot twaalf jaar.
Positie cliënt en wettelijke vertegenwoordigers
Artikel 5 Positie van de cliënt en zijn wettelijk vertegenwoordiger(s)
1. Tenzij lid 2 of artikel 7 anders bepaalt, komt de pedagoog de verplichtingen uit de
beroepscode na jegens de cliënt, ongeacht zijn leeftijd, en jegens de vertegenwoordiger van de
cliënt zoals genoemd in lid 2.
2. De pedagoog komt de verplichtingen uit de beroepscode na, voor zover het gaat om het geven
van toestemming en/of het uitoefenen van rechten t.a.v. het dossier of (de blokkering van) de
rapportage, jegens:
a. de wettelijk vertegenwoordiger(s) indien de cliënt nog geen 12 jaar oud is;
b. de cliënt en de wettelijk vertegenwoordiger(s) indien de cliënt al wel 12 maar nog
geen 16 jaar oud is;
c. de cliënt indien hij 16 jaar of ouder is
Artikel 6 Gelijkwaardigheid van twee wettelijk vertegenwoordigers
Indien een cliënt tot 16 jaar twee wettelijk vertegenwoordigers heeft, komt de pedagoog de
verplichtingen uit deze beroepscode op gelijke wijze na jegens beide wettelijk vertegenwoordigers. Dit
wil zeggen dat de pedagoog:
- aan beide wettelijk vertegenwoordigers toestemming vraagt voordat hij zijn opdracht aangaat;
- de opdracht niet aangaat als een van de wettelijk vertegenwoordigers zijn toestemming
weigert;
- beide wettelijk vertegenwoordigers actief en op gelijke wijze informeert over de uitvoering
van de opdracht;
- beide wettelijk vertegenwoordigers desgevraagd ondersteunt in hun rechten ten aanzien van
het dossier en van rapportages zoals beschreven in de artikelen 35, 36, 39 en 40.
Artikel 7 Wilsonbekwaamheid van de cliënt
1. Indien door een deskundige is vastgesteld dat een minderjarige cliënt van 12 jaar of ouder
wilsonbekwaam terzake is, komt de pedagoog de verplichtingen - voor zover het gaat om het
geven van toestemming en/ of het uitoefenen van rechten t.a.v. het dossier of (de blokkering
van) de rapportage - na jegens de wettelijk vertegenwoordiger(s).
