Algemene begrippen
Causaal tekstverband: Dit verband laat zien hoe de ene zin of idee leidt tot het andere.
● Het regende, dus de voetbalwedstrijd werd afgelast. Het woord "dus" maakt duidelijk
dat de regen leidt tot een afgelaste wedstrijd.
Referentieel tekstverband: In dit verband verwijzen woorden naar iets anders in de tekst.
● Jan zag een hond. Hij vond het dier heel mooi. Het woord "hij" verwijst naar Jan, en
het "dier" naar de hond.
Achtergrondkennis: Dit is de informatie die je al weet voordat je een tekst leest.
Coherentie: woorden die de samenhang in een tekst duidelijk maken.
● Het was een regenachtige dag. Ondanks het slechte weer besloot Tom toch naar het
park te gaan. Daar ontmoette hij zijn vriend en ze gingen samen koffie drinken
Argumentoverlap door in de nieuwe zin het idee te herhalen dat in de vorige zin genoemd
wordt.
● Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor de natuur. Een van de belangrijkste
gevolgen is de stijging van de zeespiegel, die kustgebieden bedreigt.
Polysemie: Woorden met meerdere betekenissen.
Samenstellingen: Woorden die zijn gevormd door het combineren van twee of meer
bestaande woorden.
Laagfrequente woorden: Woorden die relatief weinig voorkomen in de gesproken of
geschreven taal.
Inferentie: informatie afleiden die relevant is voor het tekstbegrip, maar die niet expliciet in
de tekst staan.
Syntactische ambiguïteit: Een zin is syntactisch dubbelzinnig wanneer er twee syntactische
structuren aan kunnen worden toegewezen en de betekenis van de zin afhangt van welke
structuur wordt aangenomen.
● Structurele ambiguïteit: Dit type ambiguïteit ontstaat wanneer een zin op meerdere
manieren kan worden geïnterpreteerd door de grammaticale structuur.
Voorbeeld: De dief zag de man met de verrekijker.
● Linking ambiguïteit: Linking ambiguïteit verwijst naar onzekerheid over welke delen
van de zin aan elkaar worden gekoppeld of op wie of wat een woord betrekking
heeft. Voorbeeld: John vertelde Tom dat hij moest vertrekken
Fragmentatie: Zo kort mogelijke zinnen. Omdat etc eruit halen, onderlinge verbanden zijn
hierdoor minder duidelijk.
Morfeem: het kleinste onderdeel van een woord dat een betekenis heeft.
,Week 1
Basic assumptions of a new psychology of language- Peeters & Dijkstra
Vier belangrijke concepten om taal en het gebruik ervan te begrijpen:
1. Embodiedness: Het opnemen van informatie in je mentale model (wat je gebruikt om
een tekst te begrijpen, denk aan ik weet wel waar het op de pagina staat, maar niet
meer exact wat er staat etc).
2. Embeddeness: betekent dat taal altijd in een bepaalde context wordt gebruikt.
Mensen passen hun taal aan om hun sociale identiteit te beschermen of te laten zien
wie ze zijn. Die context kan fysiek, sociaal-cultureel of taalkundig zijn.
3. Mentale modellen: Mensen proberen de wereld om hen heen te begrijpen door
interne modellen te ontwikkelen op basis van hun ervaringen. Het omvat abstracte,
concrete en analoge informatie, zoals perceptuele en emotionele aspecten van
situaties. Het is multidimensioneel. Hier en nu van de fysieke wereld wordt
gecombineerd met het daar en als van de psychologische wereld.
4. Incremenality, stapsgewijze informatieverwerking. Het verwerken van taal is niet
multidimensionaal, maar een opeenvolgende lijn.Het is hiërarchisch, er zijn kleinere
delen zoals geluiden en grotere delen zoals woorden.
"Embodiment" houdt in dat taalbegrip sterk verbonden is met fysieke ervaringen en mentale
simulaties. "Emodidness" erkent deze rol van het lichaam, maar stelt dat we ook abstracte
concepten kunnen begrijpen zonder altijd terug te grijpen op fysieke simulaties.
Begrijpend lezen, het opbouwen van een coherente mentale representatie- Helder, van
den broek, van moort, van den bosch & de bruine.
Drie belangrijke factoren die begrijpend leesprocessen beïnvloeden:
1. Beperkte cognitieve capaciteit: Er is weinig werkgeheugen, dus richt je aandacht op
belangrijke informatie voor coherentie en negeer afleidingen. Als basale
leesprocessen zoals woorden decoderen geautomatiseerd zijn, heb je meer
cognitieve capaciteit voor hogere orde processen, zoals het leggen van verbanden.
2. Tekstkenmerken: De opmaak en structuur van teksten kunnen cognitieve overload
voorkomen en helpen bij het leggen van verbanden.
3. Betrokkenheid van de lezer: Hoe betrokken een lezer is, hangt af van hun standaard
voor begrip en coherentie. Als de standaard voor coherentie wel gehaald wordt gaat
de lezer door met lezen, wordt dit niet behaald dan begrijpt de lezer de tekst niet en
moeten er actieve processen uitgevoerd worden. Lezers zijn zich vaak niet bewust
van hun standaarden, maar ze beïnvloeden wel hun leeservaring.
,Week 2
Using Kintsch's Computational Model to Improve Instructional Text- Britton & Gülgöz
Emprisch/experimenteel odnerzoek. Het artikel onderzoekt hoe Kintsch's computermodel
voor leesbegrip kan worden gebruikt om instructieteksten te verbeteren. Meet coherentie
van ee tekst. Het simuleert hoe lezers een mentale representatie van een tekst opbouwen.
Wanneer lezers tijdens het lezen een "inference call" tegenkomen, waarbij een zin niet direct
aansluit op de vorige, moeten ze zelf een verband leggen om de tekst coherent te maken.
Teksten met minder "inference calls" zijn gemakkelijker te begrijpen en te onthouden zijn.
Argument Overlap helpt hierbij.
Soorten teksten:
● Originele tekst
● Principled revision: ontbrekende verbanden expliciet maken
● Heuristisch revision: tekst verbeterd door experts. Verwachting dat deze superieur
zou zijn.
● Readability formula: dezelfde readability formula score had als de heuristische
revisie. Dit was nodig omdat de readability formula scores van de heuristische revisie
en het origineel te veel van elkaar afweken en dus geen goede vergelijking meer
konden vormen. Op basis van de originele versie geschreven.
Drie belangrijke principes beschreven die werden gebruikt om de tekst te verbeteren.
1. Principe 1: Herhaal belangrijke woorden in de volgende zin. Gebruik voor het idee
altijd hetzelfde woord (principe van Humboldt).
Principe 2: Plaats oude informatie eerst: Het idee achter de leading-edge strategy om
te zorgen dat oude informatie eerst komt, wordt het gemakkelijker is om nieuwe
informatie in de juiste context te plaatsen. Deze strategie minimaliseert de belasting
op het werkgeheugen en maakt inferenties eenvoudiger.
2. Principe 3: Maak impliciete verwijzingen expliciet
Experiment 1: Is een tekst makkelijker te begrijpen wanneer je geen inferenties hoeft te
maken?
De proefpersonen lazen in hun eigen tempo. Iedereen deed achteraf een voorkennisstest.
Deelnemers deden of een vrije herinneringstest, of de meerkeuze tekst (inferentie en
feitelijke meerkeuze. De deelnemers deden dit of direct, of 24 uur later.
Verwachtingen:
Alle vergelijkingen werden gemaakt met de originele tekst, behalve één: de heuristische
revisie werd vergeleken met de principiële revisie op de free recall-test. We verwachtten dat
de heuristische revisie beter zou presteren dan de principiële revisie.
Free recall test
1. Heuristic (omdat de informatie door de expertise beter gecodeerd zou worden)
2. Principled
3. Origineel en readability formula
, Multiple-choice factual test
1. Heuristic
2. Principled, origineel, readability formula
Multiple-choice inferentie test
1. Principled
2. Origineel
Leestijd
1. Principled
2. Origineel
Bij de heuristic version werd verwacht dat het leervoordeel zou blijven bestaan, ook als we
rekening hielden met extra leestijd. We hebben dit getest door het aantal herinnerde ideeën
te delen door de leestijd, wat we "leerefficiëntie" noemden.
We verwachtten geen verschillen tussen de leesbaarheidsformule-revisie en de originele
versie, omdat eerdere studies lieten zien dat eenvoudigere woorden en zinnen weinig
invloed hebben op leren.
Resultaten
● ✅Free Recall: De principled revision en heuristic revision leidden tot significant
○ ❌De vrije herinnering van de heuristische revisie was niet hoger dan de vrije
betere resultaten in het herinneren van de tekst dan de originele versie.
herinnering van de principiële revisie.
○ Inferenties in Free Recall: De principiële en heuristische revisies bevatten
meer inferentie-items in free recall dan de originele versie en de
✅
leesbaarheidsformule revisie, maar te laat voor statistische analyse.
✅
● Multiple choice:
✅
○ Inference Test: De principled revision scoorde beter.
❌
○ Multiple choice: Factual Test: Geen significante effecten van versie.
● Leestijd: De principled revision was niet significant sneller dan de originele tekst.
✅De principled revision zorgde voor een hogere leerefficiëntie, wat betekent dat studenten
meer informatie onthielden per tijdseenheid die ze aan de tekst besteedden. ✅Efficiency of
Learning: De heuristische revisie was efficiënter dan de originele versie.
Het tweede experiment onderzocht hoe goed de mentale representatie van de tekst bij de
lezers overeenkwam met de bedoeling van de auteur. Dit werd gedaan door experts en de
auteur van de originele tekst te vergelijken met luchtmachtrekruten die verschillende versies
van de tekst hadden gelezen. Er werden 12 belangrijke termen uit de tekst geselecteerd, en
alle mogelijke paren van deze termen werden beoordeeld op hun onderlinge gerelateerdheid
op een 7-puntsschaal door de proefpersonen. De resultaten lieten zien dat zowel de
"principled" als de "heuristic revision" beter overeenkwamen met de bedoelingen van de
auteur dan de originele versie.
