3.3 Probleem 2: Emotional influences on pain
Leerdoelen:
1. Hoe hebben mood/stress/arousal invloed op je pijngevoel?
2. Wat is het effect van aandacht op je pijngevoel?
3. Welke breinnetwerken horen bij aandacht & emotie bij pijn?
- Hoe verschillen deze?
4. Watvoor effect (en nut) hebben gezichtsuitdrukkingen van anderen en jezelf op je pijn?
5. Welke gezichtsuitdrukkingen hebben meer/minder effect?
Bushnell, M. C., Čeko, M., Low, L. A.,. (2013). Cognitive and emotional control of pain and its
disruption in chronic pain. Nature Reviews Neuroscience, 14(7), 502–511. doi:10.1038/nrn3516
Pijn in verband met emoties en cognitie
Pijn kan een negatief effect hebben op emoties en cognitieve functies. Omgedraaid, kan een
negatieve emotionele staat kan leiden tot toegenomen pijn en kan een positieve staat leiden tot
verminderde pijn.
Dit werkt op dezelfde manier voor cognitieve functies zoals aandacht en herinnering ( attention &
memory). Emoties en cognities kunnen ook wederkerig interacteren, zie figuur (- = negatief effect, +
= positief effect).
Er bestaan wederkerige interacties tussen emotie,
cognitive en pijn. Er zijn ook directe en indirecte
invloeden aanwezig. Emotie kan pijn direct
beïnvloeden door het te laten toe- of afnemen,
maar emotie kan pijn ook indirect beïnvloeden via
cognitieve processen. Pijn heeft ook invloed, het geeft feedback over onze emoties en cognitie.
Brein regio’s betrokken bij de pijnervaring
Het affectieve component is gewoonlijk wat
pijn ‘pijnlijk’ maakt. De onprettigheid van
pijn motiveert een individu om bepaald
gedrag te ondernemen.
S1 en S2: Informatie over sensorische
kenmerken (locatie, duur, sensatie).
ACC en IC (insula): emotionele en
motivationele aspecten van pijn (affect).
Brein regio’s kunnen worden geactiveerd
zonder dreigende (noxious) stimulatie;
bijvoorbeeld door iemand anders met pijn
zien (empathie), jezelf in pijn voorstellen of
je voorbereiden op een pijnlijke ervaring.
, Aandacht en emotie beïnvloeden pijn verschillend
De basis/mechanismen van aandacht- en emotionele modulatie van pijnperceptie verschillen:
- Effect van afleiding/aandacht: wanneer je focust op pijn, is de door pijn veroorzaakte activiteit in
S1 en insula (IC) sterker dan wanneer je afgeleid bent van pijn. Focussen op pijn zorgt dus voor
het voelen van een hogere pijnintensiteit (sensorisch).
- Effect van emotionele staat: negatieve emotionele staten versterken activatie in de ACC. Een
negatieve emotionele staat zorgt dus voor het voelen van een sterkere onprettigheid
(emotioneel).
Verschillende modulerende systemen betrokken bij aandacht/emotionele controle pijn
De bevinding dat aandacht en emotie verschillende effecten hebben op pijnperceptie en de activatie
in verschillende corticale gebieden als reactie op pijn kan veranderen suggereert dat er twee aparte
systemen onderliggend zijn aan aandacht en emotie invloed op pijn.
De meest voorkomende pijn modulerende pathways betreffen projecties van het midbrein (PAG)
naar de brainstem nuclei, geïncludeerd de rostroventral medulla (RVM) en locus coeruleus, naar de
dorsale horn van het spinal cord.
Deze pathways betrekken endogenous opioids, noradrenaline en serotonine, en hebben beiden
remmende (inhibitory) en stimulerende (excitatory) acties op de spinal cord afferent projection
neuronen.
Opiods zijn in het bijzonder sterke analgesics (verdovende middelen), en hun verdovende actie werkt
op meerdere gebieden binnen deze descending pathways, inclusief de ACC, PAG, RVM en dorsale
horn van het spinal cord.
Output van forebrain regio’s, inclusief de ACC, PFC en amygdala bereiken de PAG, dit suggereert dat
deze descending systemen geactiveerd kunnen worden door psychologische factoren (zoals
humeur).
Toegenomen negatieve en positieve emotie wordt geassocieerd met activatie van deze ACC-
fronto-PAG pathway.
Verder correleerde deze activatie met
negatieve stemming-gerelateerde toenamen in
door pijn veroorzaakte activiteit in de ACC (fig.
3).
Wanneer subjecten expres hun aandacht van
of naar een pijnlijke stimulus verplaatsten,
vonden er aandacht-gerelateerde
veranderingen plaats in pijn-activiteit in de
insula gecorreleerd met activiteit in de
superior parietal cortex (SPL).
Delen van de SPL projecteren naar de S1, S2 en
insula, dit zorgt voor een direct corticocortical
pathway voor aandacht-modulatie van pijn.
Een descending pathway van de insula naar de
amygdala vormt mogelijk een descending component voor de aandacht-modulatie (fig. 3).
Groen = emoties ACC, PFC, PAG
Blauw = aandacht SPL, S2, Insula, Amygdala