Overzicht hoorcolleges aansprakelijkheid en schade
2024
Hoorcollege 1
“Functies en grondslagen van het (buitencontractuele) aansprakelijkheidsrecht”
• Functies van het aansprakelijkheidsrecht —> essay vraag
• Bonusopdracht week 2, 4 en 6
• Open boek tentamen: je mag alles meenemen, ook je samenvattingen (+ aantekeningen)
• Werkgeversaansprakelijkheid is uit de tentamenstof gehaald, dus kan je tegenkomen in oude
tentamens, maar wordt niet meer getoetst
Functies contractenrecht
1. Regels stellen die erop zijn gericht het aangaan en uitvoeren van overeenkomsten in goede
banen te leiden. Dit is van belang voor rechtsverkeer en (partij)autonomie
2. Burgers helpen hun autonomie te verwezenlijken en die autonomie tegelijkertijd begrenzen;
denk aan strijd met dwingend recht of bescherming van zwakkere partijen zoals huurders,
werknemers en consumenten
Contractvrijheid: is uitgangspunt binnen het contractenrecht; het individu kan zelf beslissen over
zijn rechten, bevoegdheden en verplichtingen. Als zij hier toe beslissen geldt pacta sunt
servanda: als partijen zich binden dan zijn ze gehouden dit na te komen
Vrijwillige gebondenheid binnen het contractenrecht is een belangrijk verschil met de
onrechtmatige daad, waar het gaat om de gevolgen die het recht verbindt aan het feitelijk
handelen van betrokkenen
Aansprakelijkheidsrecht
“Hoewel het Nederlandse civiele aansprakelijkheidsrecht ook grondslagen biedt voor verbods- en
gebodsvorderingen, is het niet primair gericht op preventie, maar vooral op afwenteling van de
consequenties van onrechtmatig handelen (schadevergoeding).”
Het aansprakelijkheidsrecht (AR) wordt niet getriggerd door schade alleen
• Afwentelen = verhalen
• AR is rationeel: schade moet door een ander zijn toegebracht. AR strekt tot verwezenlijking van
aanspraken jegens een ander (Nuninga)
• Niet alle ervaren ‘schade’ is rechtens relevant, bijvoorbeeld gevoelens van frustratie of andere
emoties
• Schadevergoeding is niet de enige remedie, zoals een rechterlijk verbod, gebod of verbod
• Niet alle schadeveroorzakende gedragingen leiden tot schadevergoedingsplicht
Primaire functie AR (van Dam)
Vaststellen:
1. Welke rechten en belangen voor bescherming zijn aanmerking komen?
2. In hoeverre deze rechten en belangen behoren te worden beschermd = relativiteit
3. Hoe geschonden rechten en belangen hersteld (schadeafwenteling) moeten worden?
Verschillende benaderingen:
A. AR strekt tot voorkoming en vergoeding van schade, rechtshandhaving
B. Nuninga legt de nadruk op correctieve rechtvaardigheid: niet zozeer schade wegnemen als
rechtsinbreuk herstellen
Materieelrechtelijke norm geldt als uitgangspunt: welk gedrag mag gerechtigde van verplichte
verwachten?
Secundaire functies
1. Preventie
2. Schadespreiding
3. Bestra ng
1
 ffi
, Grondslagen van het buitencontractuele aansprakelijkheid
1. De onrechtmatige daad 6:162 BW
2. De kwalitatieve aansprakelijkheid art 6:170-171 jo
art 6:174BW
Onderscheid tussen schuld en risico-aansprakelijkheid. Bij risicoaansprakelijkheid ben je
aansprakelijk zonder dat er sprake is van schuld. Er is gewoonweg bepaald dat iemand een risico
draagt voor mogelijke schade. Onderscheid tussen persoonlijke verantwoordelijkheid voor eigen
gedragingen en kwalitatieve verantwoordelijkheid:
• Beheerder van goederen (opstal)
• Gezagsdrager (bijvoorbeeld een werkgever)
2

, De onrechtmatige daad artikel 6:162 BW
1. Onrechtmatig: kan onder alle drie categorieën vallen
A. Inbreuk op een recht: subjectieve rechten. Subjectieve rechten vallen uiteen in
persoonlijkheidsrechten (recht op lichamelijke integriteit, recht op persoonlijke levenssfeer)
en absolute vermogensrechten (eigendom, beperkte rechten, auteursrecht). Met een
inbreuk open een subjectief recht wordt gedoeld op gedragingen die de rechthebbende
(a) in de uitoefening van zijn recht belemmeren, of (b) die zijn exclusieve bevoegdheid
aantasten
Zodra het van de omstandigheden van het geval afhangt of er sprake is van onrechtmatig
handelen, valt het handelen niet meer onder de categorie A, maar onder categorie B of C.
• Niet alle hinder toegebracht aan een grondeigenaar is onrechtmatige hinder.
• Niet elke inbreuk op de eer en goede naam gaat vóór op de uitingsvrijheid.
• En niet elke bouwactiviteit die schade veroorzaakt voor het pand van de buren is zonder
meer onrechtmatig.
B. Doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht. Ziet toe op het objectieve recht. In
beginsel is handelen in strijd met wettelijke plicht onrechtmatig: formele wet, materiële
wet, verdragen, verplichtingen uit vergunning en speci eke voorschriften. Of hinder in strijd
is met de wet moet worden beoordeelt aan de hand van artikel 5:37 BW en HR
stankoverlast pluimveebedrijf
C. Doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk
verkeer betaamt —> Lindenbaum/Cohen-arrest: (a) een ander blootstellen aan een gevaar
waarop deze niet bedacht hoefde te zijn = gevaarzetting, (b) andermans
vermogensbelangen in ernstige mate veronachtzamen
Gevaarzetting —> kelderluik-arrest
1. Waarschijnlijkheid niet-inachtneming oplettendheid?
2. Hoe groot is de kans?
3. Aard en omvang gevreesde schade
4. Bezwaarlijkheid van het nemen van voorzorgsmaatregelen
Verhuizende zusjes-arrest
“...dat niet reeds de enkele mogelijkheid van een ongeval, als verwezenlijking van een gevaar dat
aan een bepaald gedrag inherent is, dat gedrag onrechtmatig doet zijn, maar dat zodanig
gevaarscheppend gedrag slechts onrechtmatig is indien de mate van waarschijnlijkheid van een
ongeval (het oplopen van letsel door een ander) als gevolg van dat gedrag zo groot is, dat de
dader zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten onthouden.”
Aparte zorgvuldigheidsnormen
• Verlaagde zorgvuldigheidsnormen, denk aan sport en spelsituaties
• Verhoogde zorgvuldigheidsnormen deskundigen of professionele, denk aan artsen, banken en
advocaten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarabandt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.