Samenvatting H13 t/m H22 Inleiding in de
Kunstgeschiedenis II
(Vroege Renaissance) 1400-1500
Hoog Renaissance 1500-1525
Manierisme 1525-1600
Barok 1600-1730
Rococo 1730-1770
H13: 13de en 14de eeuw Italië
Giotto en de wedergeboorte van de kunst
De schilder Giotto (1267-1337) was een leerling van Cimabue. Hij werd een bekend schilder op jonge
leeftijd omdat hij:
1. tekende naar de natuur (denk aan het verhaal van de schapen)
2. een goede leermeester had (Cimabue)
In de 13de/14de eeuw Italie vond een wedergeboorte van de kunsten plaats, dit had een aantal
oorzaken:
Oorzaken voor de wedergeboorte
1. Werken naar de natuur: men ging de natuur observeren en kwam daardoor bij een
naturalistische vormen van figuren etc.
2. Internationale orientatie
Fransiscus van Asissi (te herkennen aan de drie knopen die staan voor de drie geloftes die hij
heeft afgelegd) San Francesco basiliek, onderin Romaanse stijl(rondbogen), bovenin is het
gotisch(spitsbogen, maar geen licht)! Heel veel decoratie. Islamitische invloeden (gotische
invloeden via de Perzen) Dit laat de internationale oriëntatie zien die de wedergeboorte
mede heeft veroorzaakt. In de basiliek, Giotto’s te zien maar wel in de tijd dat hij onder
Cimabue werkte. Scenes uit het leven van Fransiscus in het middenschip van de basiliek.
Deze laten gebouwen in perspectief zien, 3 dimensionaal in de ruimte geplaatst. Men keek ook
naar de islamitische kunst omdat het kwam uit het heilige land, dus werden er veel patronen en
dingen daarvan overgenomen.
3. Bedelordes
Zorgen voor (internationaal) netwerk, het kijken naar de natuur wordt daaar bijvoorbeeld
aangeleerddaar. Inleven in de heilige figuren en het betrekken van mensen bij de rituelen en
het geloof was in die tijd belangrijk (zoals Franciscus van Assisi dit deed) dit vertaald zich in de
beeldende kunst door de betere aandacht voor interactie tussen figuren, maar ook naar meer
, realisme om de goden te vermenselijken, ze worden van vlees en bloed zodat men zich ermee
kon identificeren.
4. Een goede meester (wedijver) , Cimabue voor Giotto
5. Kijken naar de oudheid
6. Narratief realisme ( mogelijkheid om met expressie een verhaal te vertellen)
Bijvoorbeeld bij de deuren van het baptisterium van de dom van Florence. Hierin zien we op de
linkerdeur het leven van Johannes de Doper en op de linkerdeur zijn dood. Onderin zijn de
deugden afgebeeld. Johannes de doper was de patroonheilige van Florence, en het was ook
toepasselijk op een doopkapel.
7. Stedelijke rivaliteit
Campanillismo- steden die bij hun eigen ‘campanille’/klokkentoren blijven. Siena en Florence.
de stijlontwikkeling van de Italiaanse kunst rond 1300
In het begin van de 13de eeuw werd er veel gebruik gemaakt van frontale voorstellingen van figuren,
weinig modellering waarbij er soms relief gebruikt als modellering. De stijl is nog erg byzantijns en
stijfjes.
Bij Cimabue is er nog veel van de byzantijnse traditie te zien, het is wel al gladder gemodelleerd, en er
is meer interactie. Zo tillen engelen de troon op. Onder de troon zijn er profeten te zien, dus de ruimte
is al duidelijker weergegeven dan eerst.
Bij Giotto is er een veel betere ruimtelijkheid, borsten en knieën onder de jurk te zien, dus ook betere
modellering/weergave van het lichaam. Overgang tussen kleuren geleidelijker, om de draperieen beter
weer te geven. Wel is er sprake van de overname van trucjes van zijn leermeester Cimabue, zoals de
weergave van de knieen. Ook kwam Giotto met het grisailles idee, waarbij beelden op in een
monotome kleur werden geschilderd.
Ook belangrijk voor de stijlontwikkeling was de beeldhouwkunst. Giovanni Pisano was een belangrijk
beeldhouwer uit die tijd. Hij maakte gebruik van de kunst van de oudheid, bijv de Meleager Sarcogaaf
uit de romeinse tijd, en had als voorbeeld/leermeester zijn vader Nicola Pisano. Ook Nicola keek al
naar de oudheid, bijv de etruskische sarcofagen. Wat Giovanni Pisano brengt is de emotie en
expressie! Hij is in staat visueel een verhaal te vertellen.
Kortom was het vernieuwende van kunstenaars als Giotto en Giovanni Pisano dat zij een nieuwe vorm
van natuurgetrouwheid vonden en daarnaast ook in staat waren emotie en expressie weer te geven
om een narratief realisme te bereiken in (bijbelse) verhalen.
Opzet van een beeldprogramma
Beeldprograma is nieuw, betekenis geven uit het wereldlijke!
Palazzo Publico Siena, begonnen 1296
Ligt aan een plein. Het plein is opgedeeld in 9 segmenten want de stad had 9 bestuurders.
Vergaderzaal-> grote raadszaal, fresco van Simone Martini Maesta 1315 en 1321, getoond als
koningin, christus staat als een heerser op haar schoot, heeft een stuk papier bij zich. Door het
schilderij wordt je aangespoord om rechtvaardig te handelen, om de stad goed te besturen.
