Informatie gegeven door kennis over taal (bv linguistic cues)
De ervaringen van de lezer (bv achtergrondinformatie)
De samenspeling tussen deze twee componenten resulteert in een mental model
van de situatie.
Discourse genres
De drie meest bekende discourse genres:
1. Narratives. Het gaat hier meestal over een serie gebeurtenissen waarin de
hoofdpersoon obstakels overwint en zo een doel bereikt. Bij narratieven heeft
de lezer vaak ook een bepaald verwachtingspatroon. Bijvoorbeeld bij horror
narratieven kun je spanning verwachten. Deze strategieen helpen mee met de
comprehension.
Communicatie, cognitie en begrijpelijkheid 1
, 2. Expository: Teksten met als doel uitleggen of overtuigen (schoolboeken,
krantenartikelen, magazines). Ook hier kunnen verwachtingspatronen een rol
spelen. Als je een onderzoek leest verwacht je eerst een kopje abstract, en
daarna introduction, gevolgd door method etc.
3. Procedural discourse: Handleidingen, met stap-voor-stap uitleg. Deze zijn
meestal erg uitgebreid en bevat soms ook uitleg over wat je niet moet doen.
Linguistic cues zorgen ook voor het activeren van verwachtingspatronen. Zoals
het verschil in gebruik van ‘ik zag een student binnenkomen’, en ‘ik zag de student
binnenkomen’. Bij de tweede zin wordt de lezer geactiveerd in zijn geheugen te
graven naar wie ‘de’ student is, omdat deze eerder benoemd zou moeten zijn.
Lexical cues zijn signaalwoorden. Deze geven aanwijzingen over hoe informatie
met elkaar verbonden moet worden. (maar, hoewel, ookal).
Achtergrondinformatie
AI maakt gebruik van connectionist models om meer kennisstructuren te bevatten.
Met dit model leert de AI door de feedback van de gebruiker, en koppelt dit aan
informatie wat al in het systeem zat.
Nieuwe informatie koppel je vrijwel direct aan informatie wat je al had
(achtergrondkennis). Onder achtergrondkennis valt ook bv de regel die je ervoor
hebt gelezen. Het koppelen wordt automatisch geactiveerd. Dit noem je
inferences. Je hebt hier verschillende soorten van.
Connective inferences: Twee zinnen koppelen. Bv: ‘Jan gooide water over het
vuur’, en ‘Het vuur ging uit’. De kennis dat water vuur blust functioneert als een
connective inference.
Elaborative inference: Hierin wordt kennis geactiveerd van een ‘script’, een
situatiesoort die vaker voorkomt. Bv: ‘Kees liet de soep afkoelen’, en ‘Toen at
hij de soep’. Door de achtergrondkennis van soep-eet-scripten neem je aan
dat Kees de soep met een lepel eet en niet met een hooivork.
Achtergrondkennis van het langertermijngeheugen krijgt van ons voorrang op de
nieuwe vergaarde kennis, ongeacht de validiteit van de informatie. Dit kan leiden
tot misconcepties.
Communicatie, cognitie en begrijpelijkheid 2
, Situation models
Een invloedrijke theorie stelt dat discourse comprehension bestaat uit 3 levels van
mentale representaties.
1. Surface representation: Deze verdwijnt snel uit je geheugen. Het is een
representatie van de exacte tekst die je gelezen hebt. Letterlijk de woorden.
2. Textbase / propositional representation: Bevat stukjes ideeen die expliciet in
de tekst beschreven zijn, samen met wat connective inferences. De lezer ziet
nu de representaties van acties beschreven in de tekst, maar niet elk los
woord.
3. Situation model: Het hoogste level van representatie. Kennis wordt geactiveerd
wat nog niet expliciet benoemd was. Ook mentale modellen worden
herroepen.
The immersed experiencer
Mirror-system theory: Het onderzoek naar situation models is ook consistent met
het idee dat de lezer (’de begrijper’) de informatie uit de tekst meemaakt alsof hij
meedoet met de activiteit. De acties worden gesimuleerd door de begrijper.
The main prediction from the mirror-system theory with regard
to language comprehension is that we understand action-
related language by covertly activating the motor processes we
use to produce these actions
Aanvullende literatuur: Didactiek Nederlands.
Begrijpend lezen vanuit een cognitief perspectief (niet
voor examen)
Het product van begrijpend lezen is een mentale representatie van de tekst. Dus
een bewerking (representatie) van de betekenis van de tekst die lezers opbouwen
Communicatie, cognitie en begrijpelijkheid 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laura43. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,46. Je zit daarna nergens aan vast.
