Dit is een samenvatting van het onderdeel embryologie in het blok locomotorisch stelsel in het eerste jaar geneeskunde aan de Ugent; Het vak wordt gegeven door professor Krysko.
- gametogenese
- ontwikkeling v bevruchte eicel tot geboorte
- teratogenese ---> ziekte + afwijkingen doorgeven aan baby via placenta moeder ---> niet
noodzakelijk erfelijk
---> bv. thalidomide
Timing in ontwikkeling v mens =
- zwangerschapsduur = gestational age = 40 weken ---> v 1e dag v laatste menstruatie als vrouw
regelmatig menstrueert
- ontwikkelingsleeftijd = fertilization age = 38 weken ---> datum v bevruchting = postconceptional
age
- 0-2wk = bevruchting tot bilaminaire kiemschijf = pre-organogenese
- embryonale periode =
− 3-4wk = bilaminaire kiemschijf tot primitieve
lichaamsvormen
− 3-8wk = organogenese
- foetale periode =
9-38wk = voornamelijk groei
Primitieve lichaamsvormen bij vertebraten =
---> verschil tussen ≠ embryo’s = onmogelijk zichtbaar ---> allemaal heel gelijkend in eerste stadia
Inwerken teratogene factoren =
verschillen naargelang het ogenblik wnr ze inwerken ---> 3 periodes onderscheiden in ontwikkeling =
- eerste 2 weken na bevruchting ---> embryo sterft + zwangerschap niet vaststellen = meer dan
helft v eicellen plant zich niet in
---> organogenese = 15-60 dagen na bevruchting ---> stoornissen v groei + diffrentiatie ontstaan +
geen latere correctie aanbrengen = zeer grote afwijkingen v uitzicht + functie zijn definitief (= zelf
bij kortstondige inwerking)
---> schadelijke stoffen na vorming organen = minder opvallende afwijkingen v vorm ---> wel functie
---> ontwikkeling bevruchte eicel tot geboorte = indelen in:
- embryonale periode = duurt 8 weken ---> begin v alle organen
- foetale periode = hoofdzakelijk groei plaatsvinden + sommige organen veranderen nog
grootste risico op geboorteafwijkingen = in 5e week (= in embryonale fase) ---> 1e prenataal bezoek = 81
weken
,Teratogenen =
schadelijke omgevingsfactoren ---> voorbeelden =
- pharmaca
- alcohol + nicotine ---> gevolg = baby met gespleten lip
- drugs
- virussen ---> na invoering universele rubellavaccinatie is congenitale rubella = zeer zeldzaam
- RX stralen
- hormonen
- arseen + kwik + cyanide
- tekort aan foliumzuur = aanleg v zenuwstelsel verstoren ---> gevolg = myelomenigocèle =
neurale buisdefecten ---> organen bloot liggen
Spermatogenese en oögenese
= differentiatie v primordale geslachtscellen (PGC) tot spermatozoa + rijpe oöcyten
1. man =
- PGC’s = slapend tot pubertijd ---> differentiatie tot spermatogonia =
mitose beginnen
Spermatogenese Oögenese
Veel efficiënter Niet zo efficiënt
Meiose 1 = in pubertijd Meiose 1 = in foetale periode
Blijvende mitose bij man Gelimiteerde stock
Oögenese =
- definitieve voorraad oöcyten
- verloopt zeer geleidelijk + in fases = met rust periode
- primaire oöcyten = in rust tot ovariële cyclus
- meiose 1 afwerken tijdens ovariële cylcus
- meiose 2 afwerken indien bevruchting = op moment v bevruchting
- per ovariële cyclus = 10 à 15 follikels activeren ---> uiteindelijk slechts 1 rijpe follikel --->
follikelatresie
- rijpe eicel = groot + immobiel
---> ontwikkeling v ovarium v primordiala follikels tot Graafse follikel + ovulatie + luteale fase =
3
, overzicht mitotische gebeurtenissen + follikelontwikkeling in eierstok =
- voor geboorte =
− mitose in oögonium (stamcel) ---> w primaire oöcyt
− primaire oöcyt ---> primordiale follikel
- tijdens kindertijd (met inactieve eierstokken) =
− primaire oöcyt = in profase 1 blijven + is aanwezig bij geboorte
- elke maand vanaf pubertijd =
− primaire oöcyt = in profase 1
− stimulatie v LH piek = 1 primaire oöcyt voltooid meiosis 1 ---> vormen secundair oöcyt + 1e
poollichaampje
− secundaire oöcyt = arresteren in metafase 2 + vrijgeven tijdens ovulatie
- bij bevruchting =
− fertilisatie dr spermacel = meiosis 2 voltooien ---> vorming 2e poollichaampje
− vrijgekomen secundaire oöcyt verandert in corpus luteum ---> degradeert uiteindelijk
---> ongeveer 5 – 12 primaire follikels hervatten elke maand de ontwikkeling
---> 1 follikel w dominant tov rest ---> degenereren dr folliculaire atresie
---> folliculogenese selectief stimularen in slechts enkele follikels per maand =
- hypothese 1 = follikels verder ontwikkelen = progressief gevoeliger worden voor stimulerende
effecten v FSH ---> follikels die op basis v toeval verder gevorderd zijn = scherper reageren op FSH
+ w voortgetrokken
- hypothese 2 = selectieproces ---> reguleren dr complex systeem v feedback tussen hypofyse- en
ovariumhormonen + groeifactoren
---> naar mate ouder worden vrouw = risico op non-disjunctie w groter
Spermatogenese =
- relatief snel + zonder tussenperiodes
- spermatogonia = blijven delen dr mitose
---> gaan niet als groep in geheel dr meiose
- spermatozoïde = kleine immobiele cel
---> Spermatogenese is het overkoepelende proces van spermavorming, dat start vanuit de
ongedifferentieerd spermatogoniale stamcellen en leidt tot de productie van spermatiden.
---> Spermiogenese is een specifieke fase binnen spermatogenese die de laatste transformatie
4
van spermatiden naar volledig gevormde spermacellen omvat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geneeskundesamenvattingen53. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
