Werken op een hartfunctieafdeling
Hoofdstuk 4 geestelijke gezondheidszorg
GGZ algemeen
Hoofddoel: bevorderen, instand houden en zo nodig herstellen van de geestelijke
gezondheidstoestand van de bevolking.
Geestelijke gezondheidszorg wordt als belangrijk deelgebied gedefinieerd binnen de
algemene gezondheidszorg waarin preventie, behandeling, begeleiding en verzorging wordt
geboden aan mensen met psychische problemen.
Beroepsuitoefening door medici en paramedische hulpverleners binnen de algemene en
geestelijke gezondheidszorg is vastgelegd en geborgd in de algemene
gezondheidszorgwetgeving.
De wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WBGO)
De wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (wet BIG)
De wet Bijzondere opnemingen in de psychiatrische ziekenhuizen (wet BOPZ) zal
vervangen worden de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (wet vggz)
Gedragsnormen en plichten van hulpverleners; vastgelegd in professionele statuten en
beroepsregisters.
Hulpvrager wordt geen patiënt maar cliënt genoemd. Neutralere benaming.
Definiëring
Psychologie: psyche = geest en logos = woord. het is de leer van de gedragingen van de
normale mens. Psycholoog heeft psychologie als zelfstandig onderdeel van de sociale of
menswetenschappen gestudeerd.
Psychiatrie: psyche = geest, iatreia = genezing of medische behandeling. Het is de leer
van de geestesstoornissen. Wetenschap die zich toelegt op de studie en de behandeling van
geestesstoornissen, psychische aspecten van lichamelijke ziekten en problemen van
psychische onaangepast zijn. Psychiater gespecialiseerd in geestesziekten. Er zijn een
aantal deelgebieden binnen de psychiatrie: kinderpsychiatrie,jeugdpsychiatrie,geriatrische
psychiatrie, sociale psychiatrie, forensische psychiatrie, interculturele en sociale psychiatrie
en de klinische en instellingspsychiatrie.
Historie
Psychiatrie als medische onderzoek of behandelingswetenschap bestaat feitelijk vanaf de 19e
eeuw. Door de eeuwen heen werden psychiatrische patiënten heel anders bejegend. Ze
moesten vaak onder erbarmelijke omstandigheden (over)leven. Of werden vervolgd,
gemarteld, verbannen of gedood. Pas in de loop van de 19e eeuw kreeg de psychiatrie meer
concrete vorm als een specifieke tak binnen de geneeskunde gericht op het onderzoeken,
behandelen en genezen van ziekten van de geest. Gaandeweg werd de bejegening humaner.
Laatste decennia heeft de ggz een ontwikkeling doorgemaakt van de-
institutionalisering van het aanbod en schaalvergroting. Zo ontstond de regionale
instellingen voor ambulante geestelijke gezondheidszorg (riagg) en de regionale instellingen
voor beschermd wonen (ribw)
dolhuizen werden psychiatrische inrichtingen vervolgen psychiatrische ziekenhuizen en nu
centra voor geestelijke welzijnszorg. Vroeger werd iemand verbrand etc. nu is er sprake van
een multidisciplinaire benadering van zowel de patiënt en zijn/haar directe omgeving.
Schaalverkleining: verkorting opnameduur, grote toegankelijkheid, erkenning van patiënten
recht en meer gestructureerd samenwerkingsverband.
Wederom veel ontwikkelingen doorgemaakt. Veel instellingen zijn gefuseerd en en
, kunnen mensen terecht bij een geïntegreerde ggz instelling. Binnen deze instelling is het
aanbod zeer divers en uitgebreid. Aanbod: preventie, eerstelijns-ggz, ambualnte zorg,
gespecialiseerde zorg, klinische zorg en langdurig verblijf.
Trends
Afgelopen jaren zijn er drie ontwikkelingen zichtbaar in de ggz:
Ontstaan van transmurale onfinstellingsoverschrijfende zorg zorg die niet in een
bepaalde instelling wordt verleend mar door verschillende zorgverleners uit zowel
extramurale als intramurale instellingen om zo goe dmogelijk aan te kunnen sluiten bij de
behoefte van de patient. in het verlengde hiervan ligt de ketenzorg, integrale zorg,
diseasmanagment en gestuurde zorg.
Ontstaan van zorgcircus:voorzieningen zijn opgedeeld in zorgcircuits en op deze
manier streven ze naar interne en externe samenwerking. Voorbeelden: eerstelijns-ggz,ggz-
preventie,ggz voor kinderen en jeugdigen,ggz voor volwassenen,ggz voor ouderen, ggz voor
landurige zorg en wonen (lzw), forensische psychiatrie, verslavingszorg, openbare ggz en
ggz voor volwassenen met een hoorstoornis.
Invoering basis ggz vanaf 1 januari 2014 wordt een nieuw beslui basis ggz
ingevoerd. Dit is de benaming voor een versterkte functie van de eerstelijns-ggz en beoogt
een versterking vande eerstelijnspoortwachtersfunctie van de huisarts en de opheffing van
wachtlijst en verstoppingsproblemenatiek in de tweelijns-ggz. Er worden drie zorgfuncties
onderscheiden:
1. GGZ basiszorg: triage,probleemverkenning en diagnostiek vóór een eventuele
verwijzing op grond van een ggz ziekte. Hieronder valt ook de behandeling en geindiceerde
preventie zonder dat een stoornis is vastgesteld. Dan spreek je van ggz-klachten.
2. Generalistische ggz: de (generalistische) behandeling en eventuele aanvullende
diagnostiek voor clienten met een lichte tot matige ernstige, niet complexe ggz ziekte.
3. Specialistische ggz: de (aanvullende) diagnostiek en behandeling van patienten met
een ernstige en/of complexe ggz.
grofweg vormen de functies ggz-basiszorg (1) en generalistische ggz (2) samen de functie
basis-eerstelijns-ggz. De specialistische ggz (3) vertegenwoordigd globaal gezien de tweede
en derde lijn.
Algemene indelingen in zorg
Er zijn grofweg 5 indelingen van algemene of geestelijke gezondheidszorg te maken:
1. Zorg naar functie en zwaarte van het probleem (preventie,behandeling
,begeleiding,verpleging,verzorging,bescherming,rehabilitatie,revalidatie of crisisopvang)
2. Zorg naar zorgbehoefte (tijdens elk levensmoment en rond elke levensomstandigheid
3. Zorg naar plaats van behandeling (intramuraal,extramuraal,semi-muraal,transmuraal
of wel klinische en ambulant)
4. Zorg naar behandelingsniveau (nulde lijn,eerste lijn,tweede en derde lijn)
5. Zorg naar doelgroep
indelingsterminologieen worden door elkaar gebruikt en overlappen elkaar.
De financiering van de GGZ
Financiering en regelgeving valt onder minister van volksgezondheid,welzijn en sport.
Financiering gebeurt vanuit verschillende stromen:
Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ)
Zorgverzekeringswet (ZVW)
Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO)
kortdurende eerstlijnszorg valt in de meeste gevallen onder de basisverzekering.
Voorwaarde is dat de eerstelijnspsycholgoog geregistreerd is in het BIG register.
Langdurige zorg en begeleiding via de AWBZ
Preventie en dienstverlening via de zorgverzekeringswet, maar ook via de WMO.