Dit is een samenvatting voor module 5 (Speltheorie) van de methode Praktisch economie voor het vwo. Deze module kan worden gebruikt in klas 4, 5 en 6. Goede samenvatting om te leren.
Bron 1 maakt de beweging van de economie inzichtelijk.
De blauwe lijn is de reële economische groei: de jaar-op-jaargroei van het bbp,
gecorrigeerd voor de inflatie.
Dit komt overeen met de jaarlijkse volumegroei: de jaar-op-jaargroei van het aantal
geproduceerde stuks.
De blauwe lijn in bron 1 heeft een speciale naam: de conjunctuurlijn.
Als de conjunctuurlijn boven de x-as ligt, groeit de economie; als de lijn onder de x-as
komt, krimpt de economie.
Bron 1 laat zien dat de economie onregelmatig groeit; de conjunctuurlijn vertoont een
onregelmatige slingerbeweging.
Deze beweging is de economische conjunctuurbeweging.
Als een economie twee kartalen achter elkaar krimpt, spreek je van een economische
recessie (achteruitgang).
Als de economie drie kwartalen of meer achter elkaar krimpt, spreek je van een
economische depressie.
Economische groei ontstaat door de gestage groei van het arbeidsaanbod, de ingezette
hoeveelheid kapitaal en de totale factorproductiviteit.
Deze gestage groei geeft het langetermijngroeipad van de economie.
In de praktijk wordt het langetermijngroeipad bij benadering berekend als de
gemiddelde reële economische groei over een lange periode.
In bron 1 geeft de rode lijn deze benadering van het langetermijngroeipad.
De economische groei van het langetermijngroeipad heet de trendmatige groei.
De economische conjunctuurlijn vertoont een grillig patroon en is daarom moeilijk te
voorspellen.
Hierdoor kan het economisch beleid niet inspelen op toekomstige economische
ontwikkeling.
Op korte termijn speelt dit minder, want een jaar vooruit de conjunctuur voorspellen
lukt economen wel.
o Daarvoor is geavanceerde wiskunde en statistiek beschikbaar.
, o Het onderdeel van de economie dat zich hiermee bezig houdt is de
econometrie.
In Nederland worden de conjunctuurvoorspellingen onder meer gedaan door het Centraal
Planbureau (CPB).
Dit bureau geeft vier keer per jaar een voorspelling van de ontwikkeling van de
Nederlandse economie in de nabije toekomst.
Om de conjunctuur op de korte termijn te voorspellen, kan ook gebruikgemaakt worden van
voorlopende conjunctuurindicatoren: macro-economische variabelen waarvan de
waardeontwikkeling vooruitloopt op de waardeontwikkeling van het bbp.
Ze geven een indicatie van de omvang van het toekomstige bbp.
Tegenover voorlopende conjunctuurindicatoren staan achterlopende
conjunctuurindicatoren: macro-economische variabelen waarvan de waardeontwikkeling
volgt op de waardeontwikkeling van het bbp.
Met de economische conjunctuur beweegt ook het vertrouwen dat consumenten en
producenten hebben in de economie: het consumentenvertrouwen en
producentenvertrouwen.
Het vertrouwen dat vragers en aanbieders hebben in de economie heeft ook weer
invloed op de economische conjunctuur.
Deze wisselwerking tussen het vertrouwen in de economie en de feitelijke
economische ontwikkeling is onderdeel van het macro-economische
conjunctuurmodel.
Het consumentenvertrouwen wordt iedere maand gemeten door het CBS.
Bron 5 geeft de index van het consumentenvertrouwen en de reële economische
groei.
De bron laat zien dat door de tijd heen economische groei en
consumentenvertrouwen gelijk optrekken: hoe groter het consumentenvertrouwen,
hoe hoger de economische groei.
Hoe kleiner het consumentenvertrouwen, hoe lager de economische groei.
Bij de bestudering van het patroon van een variabele door de tijd kun je kijken naar de
tekenomslag: een omslag van de richting waarin een variabele verandert.
Bij een verandering van een positieve veranderingsrichting naar een negatieve
veranderingsrichting spreek je van een negatieve tekenomslag.
Een dalende lijn werd een stijgende lijn de tekenomslag is positief.
Tekenomslagen zijn behulpzaam bij het bepalen of een indicator voor- of achterloopt
de economische conjunctuur.
, §1.2 PRIJSRIGIDITEIT EN LOONSTARHEID
Het onderscheid tussen korte termijn en lange termijn wordt bepaald door de snelheid
waarmee prijzen kunnen worden aangepast aan veranderde economische omstandigheden.
Het marktmechanisme is het samenspel van krachten waardoor prijzen zich aanpassen, zodat
vraag en aanbod aan elkaar gelijk zijn.
Maar op de meeste markten kost het tijd voordat prijzen zich hebben aangepast aan
veranderingen in vraag en aanbod.
Op korte termijn is er sprake van prijsstarheid of prijsrigiditeit.
Op lange termijn speelt de starheid niet: dan passen prijzen zich altijd aan.
Er zijn vier redenen waarom prijzen op de korte termijn star zijn.
1. Ten eerste zijn aanbieders sneller geneigd hun prijzen aan te passen als ze dat goed
kunnen onderbouwen.
Maar aanbieders zijn minder snel geneigd hun prijzen aan te passen in reactie op
veranderingen van de vraag, met name bij vraagtoename.
De prijsstijging die daar op zou moeten volgen, kan gezien worden als een poging
om woekerwinsten te behalen.
2. De tweede rede is de moeilijkheid om te bepalen welke prijs de winst maximaliseert.
Misschien is er een prijs waarbij er meer winst gemaakt wordt, maar om geen
klanten kwijt te raken, zullen ze niet snel experimenteren met de prijs.
3. De derde verklaring is dat de productiekosten niet snel aangepast kunnen worden.
Prijzen kunnen daarom maar beperkt naar beneden worden bijgesteld.
De grootste starre kostenpost zijn de personeelskosten. Lonen kunnen niet
zomaar dalen of stijgen als de vraag naar arbeid verandert. Er is sprake van
loonstarheid.
4. Geldillusie is het verschijnsel dat mensen denken in nominale waarden en niet in reële
waarden.
Door de geldillusie kunnen aanbieders minder gemakkelijk hun prijzen verhogen.
Andersom geldt hetzelfde.
In tijden van deflatie zijn aanbieders niet gedwongen hun prijzen te verlagen om
klanten te behouden.
Het gevolg van de geldillusie is dat prijzen minder snel naar boven of naar
beneden worden bijgesteld.
Prijsrigiditeit is een belangrijke verklaring waarom de conjunctuurlijn afwijkt van het
langetermijngroeipad.
Als de economische omstandigheden niet veranderen, als het aanbod van kapitaal en arbeid
ieder jaar met hetzelfde percentage groeit en als de factorproductiviteit van jaar op jaar met
hetzelfde percentage toeneemt, dan groeit de economie ieder jaar met hetzelfde percentage;
de conjunctuurlijn valt dan samen met het langetermijngroeipad.
Maar economische omstandigheden veranderen wel de hele tijd, de groei in het
aanbod van productiefactoren verandert van jaar op jaar en de ontwikkeling van de
factorproductiviteit vertoont een grillig patroon.
Op tal van markten veranderen hierdoor vraag en aanbod en moet het
marktmechanisme weer nieuwe marktevenwichten vinden.
Door prijsrigiditeit sluiten vraag en aanbod op korte termijn niet overal goed op elkaar
aan.
De economie wijkt af van het langetermijngroeipad, waardoor de economische groei
afwijkt van de trendmatige groei.
Tegelijkertijd zorgen de krachten van vraag en aanbod er via het marktmechanisme
voor dat de economie telkens wil terugkeren naar het langetermijngroeipad.
Zo ontstaat er een conjunctuurlijn die rondom het langetermijngroeipad slingert.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper J111. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
