Samenvatting van het vak nutrition blok 1.2, van de opleiding voeding en diëtetiek aan de Hogeschool van Amsterdam. De samenvatting omvat zowel het vak voeding als fysiologie. De samenvatting bevat kennis vanuit de hoorcolleges en opgegeven literatuur. De opgegeven leerdoelen komen ook terug in de...
Hoorcolleges Fysiologie
Hoorcollege 1 Vertering en functie van vetten
Leerdoelen
• Je benoemt de verschillende soorten en structuur van lipiden in ons lichaam.
Lipiden is een verzamelnaam voor vetten en vetachtige stoffen.
Soorten:
- lipiden (triglyceriden: de vorm waarin vetten in onze voeding komen).
- Structuur triglyceriden: Bestaan uit glycerol en drie vetzuren. De vetten zijn hydrofoob
(waterafstotend).
- Vetachtige stoffen: fosfolipiden en sterolen
- Structuur fosfolipiden: fosfaatgroep, glycerolgroep en een stikstof bevattende alcoholgroep en
een vetzuurgroep. Bevat een hydrofobe staart en een hydrofiele kop.
-Structuur sterolen: verbindingen die een vier-rings koolstofstructuur bevatten waaraan
zijketens zijn bevestigd.
• Je legt uit hoe de vertering en opname van vetten verloopt aan de hand van de functie en plaats
van de betrokken organen en enzymen.
1. Vertering
- De mond:
Door de warmte smelten de vetten en worden deze vloeibaarder. Lingual lipase is een
verteringsenzym in de mondholte. Heeft bij volwassenen weinig invloed, maar bij de baby wel door
de korte ketens vetzuren in moedermelk.
- De maag:
Mixen: kleine hoeveelheid lipase wordt losgelaten maar heeft geen invloed op de vetvertering. Het
kneden zorgt er wel voor dat vetten niet gaan samen klonteren en uit kleine stukjes gaan bestaan.
Het hormoon gastrine zorgt voor deze bewegingen.
- Dunne darm:
CCK: Dit is een hormoon wat afgifte van elkaar gal en alvleesklier sap stimuleert. CCK wordt
geproduceerd door het duodenum wanneer het in contact komt met de zure voedselbrij. De functies
van gal is om het vet te emulgeren: het uit vallen van vet in kleine vetdruppels. Lipase zit in het
alvleesklier sap en is een vetverteringsenzym. Het kan alleen in het oppervlakte van een vetdruppel
werken.
Hydrolyse = het loskoppelen van triglyceriden. Hierdoor ontstaan drie vetzuren en glycerol.
Verteringsenzymen zorgen ervoor dat vetten goed mixen.
Een probleem:
- vetten zijn hydrofoob (waterafstotend/zeer slecht met water te mengen, fobie/bang voor water)
- verteringsenzymen zijn hydrofiel (worden aangetrokken tot watermoleculen).
Oplossing:
Vetten goed mixen met verteringssappen met behulp van verteringsenzymen.
Opname/absorptie
In de dunne darm begint de opname. In het jejunum en het ileum. Gal wordt opnieuw opgenomen.
Het kan namelijk opnieuw gebruikt worden. Het gaat via het bloed weer naar de lever.
De meeste sterolen kunnen meteen worden opgenomen, tenzij er nog een vetzuur aan gekoppeld
zit.
Er zijn twee routes:
,- Via het bloed: de korte keten vetzuren en glycerol kunnen door de darmcel opgenomen worden en
afgegeven aan het bloed.
- Via het lymfe: Bij grotere verteringsproducten worden micellen gevormd. Zij geven hun producten
af aan de darmcel. De darmcel verpakt de vetverteringsproducten in grote transportmoleculen. Ze
zijn te groot om zomaar aan het bloed afgegeven te worden. Daarom worden ze eerst aan het lymfe
afgegeven.
Micellen
Micellen ontstaan tijdens de vertering in de dunne darm. Micellen zijn geemulgeerde vetdruppeltjes.
De binnenkant bevat verteringsproducten en de buitenkant galmoleculen/fosfolipiden.
Ze zijn oplosbaar in water → diffusie met celmembraan → enterocyten (darmcel)
Doordat de vetstaarten oplosbaar zijn in vet en de koppen oplosbaar in water kunnen ze makkelijk de
darmcel binnen komen.
,Hier zie je:
Het grootste gedeelte van de vetvertering vindt dus plaats in het duodenum. De korte keten vetzuren
en glycerol kunnen door de darmcel worden opgenomen en afgegeven aan het bloed. Bij de grotere
vetverteringsproducten moeten er eerst micellen gevormd worden. Zij geven hun producten af aan
de darmcel, de darmcel verpakt de vetverteringsproducten in grote transport moleculen
(chylomicronen). Ze zijn te groot om zomaar aan het bloed af gegeven te worden. Daarom worden ze
aan het lymfe afgegeven.
, Je ziet een:
Vetdruppeltje met lipase (enzym die vetten splitst in vetzuren en glycerol). De galzouten van het
enzym gaan aan de buitenkant van het vetdruppeltje zitten waardoor het wateroplosbaar gemaakt
wordt. Lipase kan op de buitenkant inwerken om de vetten af te breken. Er wordt dan een micel
gevormd. Als zo’n micel dan samensmelt met het celmembraan dan worden de producten aan de
binnenkant van de darmcel/enterocyt afgegeven. De galzuren en de galzouten kunnen later opnieuw
in de darm opgenomen/geabsorbeerd worden. In de darmcel worden opnieuw triglyceriden
gevormd en in grote transportmoleculen waar ook eiwitten bij zitten verpakt. Te groot om aan het
bloed af te geven dus worden eerst aan het lymfe afgegeven.
• Je benoemt de verschillende functies van vetten in het lichaam.
Triglyceriden:
(glycerol en drie vetzuren)
- energiebron: de vetzuren kan je afbreken en er energie uit halen.
- energie reserve: vetdepots/wanneer ze in ons vetweefsel opgeslagen liggen
- isolatie en bescherming: voor de organen
- vervoerder: van bijvoorbeeld vitamines
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nien-nina. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,48. Je zit daarna nergens aan vast.
