C1 - de informatiesamenleving en de kennismaatschappij
Rolf Dobelli - Avoid news
- Wat is grofweg het probleem of zijn de problemen aan de zenderkant (dus de nieuwsproducenten)?
- Wat is grofweg het probleem of zijn de problemen aan de ontvangerskant?
- Gevolg zware nieuwsconsumptie -> veel mensen hun leesgewoonten en moeite om meer dan 4
pagina’s te lezen verloren
- Door nieuws zijn we zo goed geïnformeerd, maar toch weten we zo weinig…
Nieuws is als suiker voor het lichaam - het verzadigd onze hersenen niet en is gemakkelijk te verteren
+ oppervlakkig. In tegenstelling tot boeken en diepgang (wat nadenken vereist) slikken we onbeperkte
hoeveelheid nieuwsflitsen.
Nieuws Dieet:
> minder verstoring
> meer tijd
> minder angst
> dieper denken
> meer inzichten
#1 nieuws misleidt ons systematisch
Nieuws is geen vertegenwoordiging van de echte wereld. We willen:
- groot, schandalig, sensationeel, schokkende aanvallen van stimuli
Bedrijfsmodel: aandacht trekken > door aangrijpende verhalen te vertellen, negeren subtiele en soms
belangrijkere materialen.
- Voorbeeld: Iemand overleden door ingestorte brug. Nieuws zoomt in op leven van het
slachtoffer. Maar wat eigenlijk belangrijk is is de brug die zomaar instort, alleen dat is minder
sensationeel & goedkoper nieuws om te produceren.
- Gevolg: overschatting risico’s
> overschatting terrorisme
> onderschatting verpleegkundigen, docenten etc.
#2 Nieuws is irrelevant
Noem één nieuwsbericht die je hebt gebruikt om betere beslissingen te maken over een ernstige gebeurtenis
die gevolgen heeft gehad op je leven vergeleken wat je al wist zonder het nieuwsbericht.
> nieuws is op zijn best vermakelijk, voor de rest niet relevant
> wanneer nieuws wel relevant is (bijna nooit), vindt men het moeilijk in te zien dat het echt relevant is en
kijken we er overheen - het is gemakkelijker te herkennen wat nieuw is.
- Daarom spelen de media in op nieuw
Fundamentele strijd = relevant vs. het nieuwe
Wat is relevantie? - hetgeen wat voor jou persoonlijk belangrijk is en dus niet wat de media belangrijk
vindt (alles wat verkoopt).
We zijn bang dat we iets belangrijks missen.
Dit terwijl nieuws je eigenlijk benadeeld. > als er iets belangrijk is zal je het sowieso wel horen via vrienden etc.
Deze info zal veel relevanter zijn gezien zij wel weten wat jij belangrijk vindt.
,#3 Nieuws beperkt je begrip
Nieuws blijft op de oppervlakte en heeft geen verklarende kracht.
We willen onderliggende processen begrijpen > HOE iets gebeurt.
Waarom doen ze dit niet? Veel oorzaken liggen dieper in politieke, sociale en ecologische aspecten die vaak
onzichtbaar zijn. Ze zijn complex en moeilijk te plaatsen.
Hoe meer nieuwsfacts je verteert, hoe minder je van het grote plaatje begrijpt.
Wat wel? stop helemaal met nieuws lezen en begin met het lezen van doordachte tijdschriften en
boeken.
#4 nieuws is giftig voor je lichaam
Nieuws activeert constant het limbisch systeem.
> paniek verhalen dereguleren het immuunsysteem en remt de afgifte van groeihormonen. → chronische
stress > bijwerkingen: angst, agressie, tunnelvisie
#5 nieuws verhoogt cognitieve kennisfouten
Nieuws voedt voorkeur voor bevestiging
Wij filteren automatisch het bewijs dat tegenstrijdig is met onze vooroordelen
Gevolg: nemen domme risico’s en schatten kansen verkeerd in.
Daarnaast voedt het ook het verhaal vooroordeel
We hunkeren naar logische verhalen. Ook al komen ze niet overeen met de realiteit.
… is gebeurt door X. We vinden het fijn om een logische reden te weten, terwijl het vaak een ophoping is van
veel factoren.
#6 Nieuws remt het denken
Denken vereist concentratie. Nieuws stukken zijn ontworpen om je te onderbreken.
Je hebt minimaal 10 minuten nodig om iets in je langetermijngeheugen op te slaan. Nieuws komt en gaat met
de seconde.
#7 Nieuws verandert de structuur van je hersenen
Nieuws is verslavend > we krijgen een verhaal en willen weten hoe het afloopt
Langdurige potentiëring (LTP) = proces waarbij je steeds meer van iets wilt hebben om voldoening te
bereiken.
Dus hoe meer nieuws we consumeren, hoe meer we het brein stimuleren te multitasken in plaats van
te concentreren en diepgaand te denken.
#8 Nieuws is duur
Belast je op 3 manieren:
1. Consumptietijd
2. herfocustijd
3. Wanneer je opeens weer aan het nieuwtje denkt
#9 nieuws verdeelt de relatie tussen reputatie en prestatie
Vroeger kreeg je een goede reputatie vanuit je prestaties
Met de komst van massamedia -> Tragedie dat popbekendheid de prestaties van degenen met meer
inhoudelijke bijdragen verdringen.
,#10 nieuws wordt geproduceerd door journalisten
Goede journalistiek = tijd nemen, verifieer feiten en doordenken.
Journalistiek - meesten geen tijd of capaciteit voor diepgang.
Sommige journalisten kopiëren van elkaar of verwijzen naar oude stukken
#11 gemelde feiten zijn soms verkeerd, voorspellingen zijn altijd verkeerd
Fact-checking kan een bedreiging vormen in het nieuws process.
#12 Nieuws is manipulatief
We zijn uitgerust met een onzin-detector v oor face-to-face interacties.
Daarnaast kenden we alle personen waar we mee interacteerden, waardoor we allemaal meta-data bij een
bericht meekrijgen.
> nieuws zet de agenda-setting
#13 Nieuws maakt ons passief
Vroeger konden we een reactie geven op nieuws. Maar de dagelijkse herhaling van nieuws over dingen waar
we niet naar kunnen handelen maakt ons passief. Het ontneemt onze energie en maalt ons tot we een
wereldbeeld aannemen dat pessimistisch is.
> gevolg = depressie
#14 Nieuws geeft ons de illusie van zorgzaamheid (caring)
Nieuws wikkelt ons in in een warm wereldwijd gevoel - we zijn verbonden.
Maar nieuws verbindt ons niet.. het brengt ons nergens. We zijn verbonden omdat we met elkaar interacteren
en handelen.
#15 Nieuws doodt creativiteit
Dingen die we al weten beperken onze creativiteit. Zo is onze creativiteit op jonge leeftijd vaak het grootst.
- maar nieuws kan ook creativiteit doden doordat het afleidt
Goed nieuws
De maatschappij heeft nieuws nodig, maar op een andere manier.
Onderzoeksjournalistiek is relevant voor elke samenleving. We hebben meer hardcore journalisten nodig met
zinvolle verhalen. Dit hoeft enkel niet in een nieuws vorm, het kan een rapportage, dagboek, boek etc zijn.
Het beste voorbeeld is Watergate
as een Amerikaans politiek schandaal in de jaren 70 van de twintigste eeuw, waarbij bleek dat ongeoorloofde
methodes waren gebruikt tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen
, Media system dependency theory (Ball-Rokeach)
Dit artikel introduceert het argument dat het mediasysteem kan worden gezien als een informatiesysteem
waarvan de bevoegdheden tav. effecten rusten op de schaarste en exclusiviteit van hun informatiebronnen.
MSD Theorie herformuleerde de cultivatie theorie vraag in:
Onder welke maatschappelijke en individuele omstandigheden hebben media geen substantiële effecten?
Belangrijkste van MSD theorie: Hoe meer een persoon afhankelijk is van media om zijn doelen te bereiken,
hoe belangrijker media in een persoons leven wordt, en daardoor hoe meer effect media zal hebben op de
persoon.
Uitgangspunt
Media-effecten konden niet worden verantwoord in termen van de kenmerken van het publiek en / of de
kenmerken van de boodschap, maar vereist een multilevel ecologische theorie om een effect proces vast te
leggen waarin individuen en media zich bevinden in hun grotere sociale omgeving.
> Het mediaproductie-systeem werkt in een omgeving waar het afhankelijkheidsrelaties heeft met andere
sociale systemen, en deze relaties hebben niet alleen invloed op het gedrag van de media, maar geven ook
contouren aan de relaties die individuen kunnen ontwikkelen met de media.
-> Dus: jouw sociale omgeving heeft invloed op jouw relatie met media. Als je omgeving heel veel media
gebruikt, zul jij dit sneller ook doen om mee te gaan met hun ideeën en kennis.
Voorbeeld: USA media werd opgezet vanuit de politiek om mensen te informeren vanuit eigen politieke ideeën.
Vervolgens is dit veel groter geworden naar gezondheid, economie etc. zodat individuen ook deze doelen
kunnen nastreven (meer info over vanalles om eigen doel te bereiken).
Kort gezegd, hoe meer complex de sociale omgeving van mensen is, hoe waarschijnlijker het is dat het
media-informatiesysteem een belangrijke bron in de inspanningen van mensen om deze omgevingen te
begrijpen en zinvol te handelen. -> we gaan deelnemen aan de massamedia
Daarnaast: hoe actiever de persoon is in zijn sociale omgeving, hoe meer waarschijnlijk media-effecten
ondervinden, omdat het mediasysteem meestal als het beste of meest toegankelijke informatiesysteem
waarmee dubbelzinnigheid kan worden aangepakt.
Deze actieve probleemoplossers zouden dus intensievere en waarschijnlijk bredere MSD-relaties hebben.
2 specifieke voorwaarden waaronder de mediabehoeften van mensen en hierdoor de afhankelijkheid aan
media en het potentieel voor media-effecten worden vergroot:
1. De eerste voorwaarde voor verhoogde mediabehoeften doet zich voor wanneer het aantal media en
de centraliteit van mediafuncties in een samenleving hoog zijn.
In ontwikkelde landen is vaak de media centraler gesteld (van belang) dan onderontwikkelde landen.
Zo kun je soms niet zonder internet functioneren, gezien veel digitaal gaat.
2. De tweede voorwaarde voor verhoogde mediabehoeften doet zich voor wanneer een samenleving
sociale verandering en conflicten doormaakt. Wanneer er een oorlog is of grootschalige publieke
protesten of een natuurramp zoals orkaan Katrina, wenden mensen zich tot de media om deze
belangrijke gebeurtenissen te begrijpen. Bijgevolg hebben de media een grotere kans om effecten uit
te oefenen.
