In dit document lees je een samenvatting van de samenlevingsvormen. Dit is een erg goede basis voor de voorbereiding op het tentamen. Het vak maatschappijwetenschappen is onderdeel van HAVO 4/5.
Je leest meer over:
- Pesten
- Veiligheid als probleem
- Onveiligheid als maatschappelijk en po...
Maatschappijwetenschappen context: Veiligheid
1.1.1 Pesten
Pesten is net als fysiek en verbaal geweld een vorm van agressie. Een enkel persoon of
groep probeert moedwillig een ander persoon schade toe te brengen. Een kenmerk van
pesten is dat het stelselmatig gebeurt; niet één keer, maar elke week, elke maand of elke
dag. Een ander kenmerk van pesten is dat er duidelijk een verschil in macht is tussen de
gepeste en pester.
Door de negatieve ervaringen met andere mensen wordt het voor de gepesten vaak
moeilijk om sociale contacten aan te gaan, wat er weer voor zorgt dat mensen zich
eenzaam voelen en isoleren.
De overheid heeft verplicht gesteld voor basisscholen en middelbare scholen om een
zogeheten ’veiligheidsplan’ te hebben. In dit veiligheidsplan moet zijn beschreven hoe
binnen school de veiligheid voor leerling (en docent) gewaarborgd wordt.
1.1.2 Veiligheid
Pesten is een voorbeeld van een maatschappelijke verschijnsel dat met veiligheid te
maken heeft. Het komende domein zal de context veiligheid centraal staan.
1.1.3 Hoofdconcept en kernconcepten
Binding beschrijft welke relaties er tussen mensen en groepen van mensen bestaan en
wel op 3 niveaus:
1. Binnen het gezin en de familie en tussen gezinnen en families.
2. Binnen een bepaalde groep mensen en tussen andere groepen.
3. Binnen een maatschappij en een staat en tussen maatschappelijke organisaties en
tussen staten.
1.2 Veiligheid als probleem
1.2.1 Wat is veiligheid?
2 Soorten bedreigingen:
1. Bedreiging van natuurlijke aard, de bedreiging wordt dan gevormd door natuurlijke
oorzaken waarbij mensen een risico lopen. (overstromingen, aardbeving)
2. Een bedreiging dat wordt gevormd door (het omgaan met) technologie.
Verkeersongevallen zijn een belangrijke categorie hierbinnen maar je kan ook denken
aan asbest of het uitvallen van systemen die water-, energie-, of
communicatievoorzieningen regelen.
3. Bedreiging van sociale aard. Hier gaat het om terreur, criminaliteit, en oorlog.
Bij deze 3 categorieën is het goed om duidelijk te maken dat het menselijk handelen een
rol speelt bij zowel de bedreigingen van natuurlijke alsook technologische aard.
1.2.2 Onveiligheid als maatschappelijk en politiek vraagstuk
Van een maatschappelijk probleem is sprake wanneer een onderwerp volgens een groot
deel van de samenleving als ongewenst beschouwd wordt.
Politiek probleem, als de politiek zich bezig houdt en het op de politieke agenda komt te
staan en de politiek zich daar ook daadwerkelijk mee bezig houdt.
Safety: maatregelen die mensen beschermen tegen onopzettelijk veroorzaakt gevaar.
(lijken minder ingrijpend maar spelen een grotere rol in het dagelijks leven)
, Security: maatregelen die mensen beschermen tegen opzettelijk veroorzaakt gevaar. (de
invloed van inbreuken op security is groot omdat het daarbij gaat om zaken die de
samenleving ontwrichten).
Uitgangspunten van de rechtsstaat:
- De overheid moet optreden tegen gedrag dat we strafbaar hebben gesteld maar dat
optreden moet wel aan regels gebonden zijn, een aantal daarvan staan in de grondwet.
- De overheid krijgt niet teveel macht. Op die manier zijn wij als burgers ook beschermd
tegen de macht van de overheid.
Artikel 15:
De overheid mag niet zo maar iemand van zijn of haar vrijheid beroven. ‚’Buiten de
gevallen bij of krachtens de wet’. Dit betekent dat er andere wetgeving kan zijn die bepaalt
wanneer je iemand wel mag vastzetten. Daarnaast is het belangrijk dat de berechting van
iemand binnen een redelijke termijn plaats vindt.
Artikel 16:
Wanneer je je aan de wet houdt, kun je ervan uit gaan dat de overheid geen maatregelen
tegen je neemt. De overheid kan niet achteraf bepalen dat bepaald gedrag, met
terugwerkende kracht, strafbaar is. Als er dus geen wetten zijn die jouw gedrag verbieden,
kun je ervoor niet gearresteerd worden. (legaliteitsbeginsel)
Artikel 18:
Gaat over het recht op verdediging. Wanneer je beschuldigd wordt van een delict dan heb
je recht op een verdediging.
Artikel 17:
Niemand mag verhinderd worden om zijn recht te halen bij de rechter.
Machtenscheiding
In Nederland is de rechter onafhankelijk van de andere twee machten.
Wanneer degenen die wetten maken (het parlement) ook aangesproken kunnen worden
op (de gevolgen van) die wetten zullen ze er nog beter voor zorgen dat de wetten
eenduidig zijn en ook voor de gewenste resultaten zorgen.
De uitvoerders (justitie) van wetten zullen beter in het achterhoofd houden dat zij
aangesproken kunnen worden op machtsmisbruik.
Op het moment dat een rechter een uitspraak moet doen, zal hij rekening houden met de
uitspraken die eerder zijn gedaan, anders worden verdachten misschien niet gelijk
behandeld.
Je kunt stellen dat de rechter naast het wetboek van strafrecht ook jurisprudentie gebruikt
als bron om uitspraken op te baseren.
Rechtsstaat: een staat waarin je als burger beschermd wordt tegen de willekeur van de
overheid.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie behoort tot uitvoerende macht en heeft daarom
een andere taak te verrichten. Zij is verantwoordelijk voor het werk van het Openbaar
Ministerie.
De uitvoerende macht is ook verantwoordelijk voor het ten uitvoer brengen van de straf
maar mag niet zelf bepalen of de dader nog wat langer moet zitten dan de rechter bepaald
heeft.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merelvanzijl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,86. Je zit daarna nergens aan vast.
