Mensenrechten & pluraliteit
Samenvatting literatuur week 1 t/m 7
WEEK 1 _____________________________________________________________________________________________2
BIJEENKOMST A – MENSENRECHTEN: BESTAAN, INHOUD, AARD EN UNIVERSALITEIT ___________________________________________2
J. Nickel – Human Rights __________________________________________________________________________2
J. Waldron – How to argue for a universal claim________________________________________________________8
BIJEENKOMST B – MENSENRECHTEN: BESTAAN, INHOUD, AARD EN UNIVERSALITEIT __________________________________________10
J. Locke – A letter concerning toleration _____________________________________________________________10
T. Wolff – Multiculturalisme & neutraliteit ___________________________________________________________11
WEEK 2 ____________________________________________________________________________________________15
BIJEENKOMST A – WANNEER IS ER SPRAKE VAN EEN GODSDIENST OF LEVENSOVERTUIGING? ____________________________________15
T. Wolff – True believers, over belief system, manifestations and sincerity __________________________________15
A. Vleugel – Het juridisch begrip van godsdienst_______________________________________________________15
BIJEENKOMST B – WANNEER IS ER SPRAKE VAN EEN MANIFESTATIE VAN EEN GODSDIENST OF LEVENSOVERTUIGING? ____________________18
T. Wolff – True believers, over belief system, manifestations and sincerity __________________________________18
N. Chapman – Adjudicating religious sincerity ________________________________________________________19
J. Martinez-Torron – Manifestations of religion or belief in the case law of the ECHR__________________________19
WEEK 3 ____________________________________________________________________________________________24
BIJEENKOMST A – WANNEER IS ER SPRAKE VAN WAARACHTIGHEID MET BETREKKING TOT ARTIKEL 9 EVRM? _________________________24
T. Wolff – True believers: sincerity and article 9 of the ECHR _____________________________________________24
BIJEENKOMST B – BEPERKINGEN VAN MENSENRECHTEN, LEGITIEME BEPERKINGSGRONDEN, NEUTRALITEIT EN PROPORTIONALITEIT ___________36
T. Wolff- Multiculturalisme & neutraliteit ____________________________________________________________36
M. Hill & K. Barnes – Limitations on Freedom of religion and belief in the jurisprudence of the ECHR in the quarter
century since its judgement in EHRM Kokkinakis vs. Greece ______________________________________________43
WEEK 4 ____________________________________________________________________________________________49
BIJEENKOMST A – DE LAUTSI-ZAAK, STAATSNEUTRALITEIT EN ONTHEFFINGEN _____________________________________________49
T. Wolff – Multiculturalisme & neutraliteit ___________________________________________________________49
J. Martinez-Torron – Freedom of religion in the ECHR under the influence of different European traditions ________56
J. Weiler – Lautsi: crucifix in the classroom redux ______________________________________________________63
BIJEENKOMST B – VRIJHEID VAN MENINGSUITING VS. VRIJHEID VAN GODSDIENST EN LEVENSOVERTUIGING, DE SEKMADIENIS-ZAAK EN DE PREMINGER-
ZAAK ____________________________________________________________________________________________66
D. van Mill – Freedom of speech ___________________________________________________________________66
C. Macleod – John Stuart Mill (fragment) ____________________________________________________________75
WEEK 5 ____________________________________________________________________________________________76
BIJEENKOMST A – VRIJHEID VAN MENINGSUITING VS. VRIJHEID VAN GODSDIENST EN LEVENSOVERTUIGING, DE E.S. VS. AUSTRIA-ZAAK ________76
M. Milanovic – Legitimizing blasphemy laws through the backdoor: the ECHR’s judgement in E.S. vs. Austria ______76
E. Voeten – American pundits think Europe has just introduced a blasphemy law through the backdoor, they’re wrong
_____________________________________________________________________________________________79
BIJEENKOMST B – TOEPASSING VAN WALDRONS ‘THE HARM IN HATE SPEECH’ OP HET EVRM __________________________________80
P.Y. Kuhn – Reforming the approach to racial and religious hate speech under article 10 EVRM _________________80
WEEK 6 ____________________________________________________________________________________________92
BIJEENKOMST A – EMPIRISCH INTERMEZZO ___________________________________________________________________92
D. Koev – Not taking it on faith: state and religious influences on ECHR judges in freedom of religion cases________92
E. Voeten & Ø. Stiansen – Backlash and judicial restraint: evidence from the ECHR ___________________________97
BIJEENKOMST B – DISCRIMINATIE _______________________________________________________________________ 101
A. Altman – Discrimination _____________________________________________________________________ 101
S. Fredman – Emerging from the shadows: substantive equality and article 14 of the ECHR __________________ 107
1
, Week 1
Bijeenkomst A – mensenrechten: bestaan, inhoud, aard en universaliteit
J. Nickel – Human Rights
1 Het algemene concept van mensenrechten
Hierna wordt het concept van mensenrechten gedefinieerd aan de hand van vier aspecten.
1.1 Mensenrechten zijn rechten
Alle mensenrechten kunnen gezien worden als claims die plichten of verantwoordelijkheden opleggen
aan hun geadresseerden of plichtdragers. De plichten die verband houden met mensenrechten
vereisen vaak acties die betrekking hebben op respect, bescherming, facilitering en voorziening. Een
mensenrechtennorm zou kunnen bestaan als (a) een gedeelde norm van menselijke moraal, (b) een
gerechtvaardigde morele norm die wordt ondersteund door sterke redenen, (c) een wettelijk recht op
nationaal niveau (in de zin van een 'burgerlijk' of 'constitutioneel’ recht), of (d) een wettelijk recht
binnen het internationale recht.
1.2 Mensenrechten zijn meervoudig
De stelling dat er slechts één mensenrecht bestaat is onjuist, maar de stelling dat er één abstract
onderliggend recht bestaat, kan wel juist zijn. Uiteindelijk hebben mensenrechten betrekking op
verschillende aspecten, zoals het recht op een eerlijk proces, het recht op onderwijs en het verbod op
slavernij.
1.3 Mensenrechten zijn universeel
Gesteld kan worden dat mensenrechten universeel zijn, want alle mensen hebben mensenrechten.
Men hoeft dus niet tot een bepaalde groep te behoren om mensenrechten te hebben. Het idee van
universaliteit omvat het idee van het onafhankelijk bestaan van mensenrechten. Mensen hebben dus
mensenrechten, ongeacht of ze worden herleid uit de gebruiken, moraliteit of wetgeving van hun land
of cultuur.
Dit idee van universaliteit kent echter ook enige nuance. Het is ten eerste namelijk mogelijk
dat bepaalde rechten – zoals het kiesrecht – alleen toekomen aan bepaalde groepen mensen, zoals
volwassenen of inwoners van een bepaald land. Ten tweede kan het recht op bewegingsvrijheid
worden ingeperkt als iemand is veroordeeld tot een gevangenisstraf, waardoor dus niet gesteld kan
worden dat dit recht ten alle tijden aan eenieder toekomt. Ten derde focussen bepaalde verdragen
zich voornamelijk op de rechten van bepaalde kwetsbare groepen, zoals vrouwen, minderheden en
kinderen.
1.4 Mensenrechten zijn belangrijk
Gesteld kan worden dat mensenrechten een hoge prioriteit hebben binnen het maatschappelijk leven,
want als dit niet zo zou zijn dan zouden mensenrechten niet kunnen concurreren met andere
belangrijke algemene belangen, zoals nationale stabiliteit en veiligheid, individuele en nationale
zelfbeschikking en nationale en wereldwijde welvaart. Hoge prioriteit betekent echter niet dat
mensenrechten absoluut zijn, want er kan wel een afweging gemaakt worden tussen twee (of meer)
mensenrechten. Echter, ten aanzien daarvan geldt wel dat er meer waarde wordt gehecht aan het ene
mensenrecht dan aan het ander.
2
