Pagina 1 van 37
1. Je kunt de anatomie en functie van de vrouwelijke geslachtsorganen, placenta, vliezen en
navelstreng benoemen. Je kunt de menstruele cyclus en conceptie beschrijven en hierbij de
functies van de endocriene klieren en werkingsmechanismen van de hormonen benoemen.
Vrouwelijke geslachtsorganen
5 functies:
- De productie van geslachtshormonen door de geslachtsklier. De productie wordt gereguleerd
door de hypofyse die weer wordt aangestuurd door de hypothalamus en de hogere
zenuwcentra. De geslachtshormonen ontwikkelen de geslachtskenmerken, bepalen de
levensfase en essentieel voor de ontwikkeling en transport van voortplantingscellen.
- Seksuele functie
- Productie van voortplantingscellen (gamenten). Eicellen en zaadcellen die in de geslachtsklieren
(gonaden) worden geproduceerd.
- Transport van voortplantingscellen
- Ontwikkeling van het voortplantingsproduct, oogwel de zwangerschap.
Placenta = deels door moeder gevormd en deels door foetus. Bloed is totaal van elkaar
gescheiden. Foetus deel = aanhechting navelstreng en bloedvaten. Moederlijk deel = lobjes met
tussenshot.
3 vershillende functies:
- Hormoon productie
- Vind plaats in de trofoblast
- Zwangerschapshormoon HCG
- HPL; glucosewisseling
- Oestrogeen
- Progesteron
- Transportfunctie, uitwisseling van:
- Voedingssto en
- Andere sto en zoals vitamines
- Zuurstof —> foetus kan HbF halen uit moeder bloed
- Koolzuur —> van foetale bloed naar moeder
- Barrierefunctie
- Scheiding tussen moeder en foetale immuunsysteem
Vliezen
Chorionvlies = buitenste vlies, ruw, niet doorschijnend
Amnionvlies = binnenste vlies, glad, doorschijnend
Functie:
- Vruchtwater vasthouden
- Foetus beschermen tegen ziektekiemen van de cervix
- Functie bij baring door vochtbalans
Navelstreng = ongeveer 60 cm
Hechtingsplaats = insertieplaats
- Midden op de placenta: centraal
- Naast het midden: paracentraal
- Aan de zijkant: lateraal
- Aan de rand van de placenta: marginaal
- Niet op de placenta maar op de vliezen: velamenteus
Om de arteriën en vene zit een gelei van Wharton, dit bied bescherming.
Functie:
- verbind foetus met placenta
- 2 arteriën: vervoeren zuurstof arm en voedingstof arm bloed naar de navelstreng
- 1 venen: vervoerd zuurstof rijk en voedingsstof rijk bloed vanaf placenta naar foetus
  ff ff
, Pagina 2 van 37
Vruchtwater
Samenstelling veranderd in de loop van de zwangerschap. Hoeveelheid neemt toe tot 37ste
week.
Functie:
- Bescherming uitwendig trauma
- Maakt beweging mogelijk voor foetus en minder gevoelig voor moeder
- Rol bij ontwikkeling van longen, maag-darm stelsel en nier stelsel
- Rol bij baring, beschermt de foetus bij hevige contracties van baarmoeder
Menstruatie cyclus = 1ste dag van de menstruatie tot laatste dag voor de menstruatie, +- 28
dagen. 4 fases:
1. Menstruatie fase
- Bloedingen gedurende 3/5 dagen bloeding
- Niet meer functionerend gele lichaam (geeft oestrogeen/progesteron af)
- Lage oestrogeen- en progesteronspiegel
- Afstoten endometrium (secretie fase)
2. Proliferatie-, follikel- of oestrogeenfase
- Duur 14 dagen
- Hypofyse —> productie van FSH
- Ovaria —> ontwikkeling van de follikel tot graafes follikel door oestrogeen
- Endometrium (baarmoederslijmvlies) —> proliferatie-opbouw (door oestrogeen)
- Cervixslijm en slijmprop —> helder, overgevoelig en strooier
3. Ovulatiefase
- Hypothalamus —> productie van RH-releasing
- Hypofyse —> productie LH door maximale oestrogeenproductie
- Ovaria —> barsten van de graafsen follikel door hoge concentratie LH (eisprong)
- Cervixslijm en slijmprop: overgevoelig, vloeibaar en gastvrij voor zaadcellen
4. Secretie-, corpus luteum- of progesteronfase
- Duur 14 dagen
- Hypofyse —> geleidelijk dalen van FSH en LH door progesteronproductie
- Ovaria —> ontstaan van rode lichaam dat zich ontwikkeld tot het gele lichaam, met productie
van progesteron. (+ geringe hoeveelheid oestrogeen)
- Endometrium (baarmoederslijmvlies) —> toenemende secretie opbouw
- Cervix en slijmprop: lichttroetel, taai en niet doorlaatbaar voor zaadcellen
- Lichaamstemperatuur: stijgt met 0.3 graden
 
, Pagina 3 van 37
Hormonen
Oestrogeen = door FSH wordt oestrogeen geproduceerd in de eierstokken.
- Bevordert ontwikkeling secundaire/tertiaire geslachtskenmerken
- Stimuleert proliferatiefase (groeien van baarmoederslijmvlies)
- Maakt cervix slijm doorgankelijk voor zaadcel
- Remt FSH, stimuleert LH
Progesteron = door LH wordt progesteron geproduceerd in het gele lichaam.
- Stimuleert secretie fase
- Maakt cervix slijm ontoegankelijk voor zaadcel
- Remt productie LH
- Lichaamstemperatuur met 0.3 graden stijgen
LH-RH = releasing hormoon waardoor de hypofyse LH en FSH gaat produceren
HCG (zwangerschapshormoon) = zorgt dat gele lichaam blijft bestaan 10 weken lang
LH = zorgt voor de eisprong (ovulatie) & bevorderd afgifte oestrogeen / progesteron
FSH = follikel stimulerend
Geen bevruchting = gele lichaam (corpus luteum) produceert geen oestrogeen / progesteron
meer. Hierdoor daalt de temperatuur. Waardoor de hypothalamus-hypoyfyse werking niet meer
wordt geremd en het endometrium (baarmoederslijmvlies) wordt afgestoten.
Bevruchting = eicel en zaadcel versmelten (zygote). De klievingsdelen begint (=deling zonder
groei, 2 identieke cellen ontstaan).
- transsport naar de uterusholte (4 dagen)
- Als de morula (klompje cellen) is aangekomen vormt er:
- Rondom de morula een buitenste laag = trofoblast
- Binnenin ontstaat een holte = blastocyste. In deze holte vormt een embryonale knoop
(embryoblast)
- Fase = blastula
De blastula gaat na 8-12 dagen in het baarmoederslijmvlies zitten = innesteling (nidatie)
 
, Pagina 4 van 37
2. De student herkent eenvoudige verpleegproblemen en doet voorstellen voor interventies en
beoogde zorgresultaten op basis van kennis over de volgende aspecten van de ongecompliceerde
zwangerschap:
Prenatale screenings
Normale groei van de baby tijdens zwangerschap
Fysiologische veranderingen ten gevolge van de zwangerschap
Je kunt de functies van de endocriene klieren en werkingsmechanismen van de hormonen
verklaren bij de zwangerschap
Prenatale screenings = onderzoek naar chromosomale en structurele aangeboren afwijkingen
tijdens de zwangerschap.
Controles —> eerst om de 4 weken daarna om de 3 vervolgens om de 2 weken dan om de week
en paar dagen. Hoe langer zwanger hoe vakje je gecontroleerd wordt.
Uitwendig zwangerschapsonderzoek
Bepaling grote uterus, ligging kind, aard voorligging deel, mate van indeling in het bekken.
Controles tijdens zwangerschap
Bloeddruk, urine nakijken, buik gevoel, gewicht, bloed prikken (resus factor, hepatitis b, HB),
enkeloedeem, gewicht, harttonen, echo voor termijn bepaling, uitzonderingen uitvragen.
Echogra e
Voor zwangerschapsduur, volgen van groei van foetus, opsporen afwijkingen, placenta ontsteking.
Doptone
Maakt de hartenen van de foetus hoorbaar.
NIPT
Vanaf week 11, bloedafname, 3 syndromen (downsyndroom, edwarssyndroom, patausyndroom)
Navelstrengpunctie
Door de buikwand heen wordt de navelstreng aan geprikt om foetus bloed af te nemen voor
chromosomaal en ander genetisch onderzoek.
Vruchtwaterpunctie
Rond week 15-16, uitslag pas na 3 weken. Vruchtwater uit de uterus gezogen onder echo
bewaking. Via de buikwand wordt er een naald in gebracht. Niet geheel zonder risico’s.
Vlokkentest
Week 11-14, uitslag pas na 2 weken. Stukje placenta weefsel onderzocht.
Urine
- Albumine = eiwit, duidt aan op pre-ecwampsie of nierafwijkingen
- Glucose = gevlolg van verlaagde nierdrempel voor glucose of te hoge bleodsuiker
- Sediment = bij klachten bijvoorbeeld blaasontsteking.
Cardiotocogra e (CTG)
Gelijktijdig registratie foetale hart actie en uterusactiviteit.
Nekplooi meting
Echogra e, dikke plooi kan aanwijzen op chromosoomafwijking
Microbloedonderzoek
Via een sneetje op de schedel kan bloed worden afgenomen. Bepalen van ph, CO2, BE
7B’s door kraamverzorger
Bewustzijn/Beleving, Borsten, Buik, Bloeden, Billen, Bekken, Beken
 fi  fi fi
