Ik slaagde in eerste zit. Heel uitgebreide samenvatting van het vak Biologische Psychologie I (met veel prenten). Dit vak wordt gegeven in het eerste jaar bachelor psychologie aan de VUB (door prof. Dhar). Laat je niet afschrikken door het aantal pagina's, dat komt door de vele foto's!
Samenvatting Biologische Psychologie
Omvat PowerPoints, handboek, extra bijlage en notities uit de lessen
1.1 Het menselijk bewustzijn: een fysiologische benadering
Wat is de kern van bewustzijn?
Het vermogen om te reflecteren en communiceren over de eigen gedachten,
waarnemingen, herinneringen en gevoelens.
→ bij de geboorte is het bewustzijn nog niet goed ontwikkelt, vanaf de leeftijd van 18
maanden treedt er bewustzijn op
Hebben dieren een bewustzijn?
Sommige dieren wel zoals apen, olifanten en dolfijnen.
Denken over bewustzijn
Animisme:
Alles heeft een geest (mind, soul, spirit). Dit dachten ze vroeger over alle niet-levende,
bewegende dingen.
→ lichaam-geest vraagstuk
Dualisme:
Het lichaam is ‘organisch’, de geest is ‘niet-organisch’.
Monisme:
De wereld bestaat enkel uit materie en energie en de geest is het resultaat van de werking
van het zenuwstelsel.
Reductionistische visie VS. Emergentie (= de geest is meer dan de som van de onderdelen)
Denken over de hersenen:
Is gedreven door technologische ontwikkelingen. Vroeger werden de hersenen gezien als
een bib, machine. Nu eerder als een computer of netwerk.
Neurologische evidentie
Blindsight:
Patiënten kunnen grijpen naar voorwerpen die ze niet bewust kunnen waarnemen.
→ patiënten met blindsight hebben letsel in evolutionair recent ontwikkelde delen van het
visuele systeem
→ de primitieve delen van het visuele systeem zijn intact
→ gedrag kan ook onbewust gestuurd worden
→ niet alle delen van de hersenen hebben toegang tot bewustzijn
1
,→ het gaat om verbindingen met talige hersendelen die verantwoordelijk zijn voor verbale
communicatie (wil niet zeggen dat je niet meer kan praten)
Split brain:
De corpus callosum (hersenbalk) wordt doorgesneden waardoor de twee hersenhelften
(hemisferen) niet meer communiceren.
→ wordt vaak gedaan bij extreme aanvallen van epilepsie
Gedachtenexperiment split brain-patiënt:
→ lateralisatie van de hemisferen: reukorgaan is niet gekruist, motorische wel
→ linkse hemisfeer: spraak
→ rechtse hemisfeer: ruimtelijke perceptie
Een patiënt is geblinddoekt en zijn linker neusgat is verstopt. Leg voorwerpen op tafel zoals
een roos, vis en een ui. Houd een echte roos bij zijn neus en vraag aan de patiënt het
voorwerp te pakken dat hij ruikt.
→ de patiënt zal het doen met het linkse hand maar zal niet weten waarom hij dit doet met
links, met rechts kan hij dit niet want linkerhemisfeer weet niet wat er geroken is
→ als de hersendelen betrokken bij de waarneming geen verbinding maken met de talige
delen, is er geen bewustzijn
→ ‘vreemde hand’ – syndroom
Unilateral neglect:
Het negeren van voorwerpen in het linker visuele veld. Dit wordt veroorzaakt door schade
aan de rechterhemisfeer: de parietale kwab.
→ waarnemen van het object impliceert niet noodzakelijk het bewustzijn ervan
→ het is een kwestie van aandacht want als je de patiënten erop wijst, zien ze linkse deel
wel
→ komt vaak door een herseninfarct, dus vaak bij ouderen
→ de functie is rechts gelateraliseerd, dus kan niet rechts voorkomen
Rubber hand illusion:
Het experiment gaat als volgt: een persoon zit aan tafel en één van zijn handen wordt
bedekt. Er wordt op de tafel een rubberen hand gelegd in het zicht van de proefpersoon.
Beide handen worden gestreeld met een penseel.
→ de persoon krijgt langzaam het gevoel dat de rubberen hand van hem is
→ onze hersenen nemen niet passief info op uit de omgeving, ze zijn continu bezig met
voorspellingen maken over wat tot het eigen lichaam behoort
→ de hersenen gaat het eigen hand verwerpen van het lichaam (het wordt kouder)
→ premotore cortex is verantwoordelijk voor het gevoel van “body ownership”
Body integrity identity disorder:
Het lichaamsbeeld komt niet overeen met het werkelijke lichaam. Het wekt een gevoel op
van verlamd/geamputeerd te willen zijn.
→ FMRI-onderzoek: verminderde volume van de premotore cortex
2
,→ omgekeerd: fantoompijn
Besluit
→ de moderne wetenschap hangt een monistische visie aan
→ bewustzijn vloeit voort uit de werking van de hersenen
→ bewijs hiervoor wordt geleverd uit patiënten met hersenletsel waarbij het bewustzijn is
verstoord
→ belangrijk voor zelfbewustzijn is verbinding met talige hersendelen
→ het gevoel van “body ownership” of “embodiment” is een functie van de hersenen
→ wij denken veel bewust te doen, maar is dat wel zo? Bestaat de vrije wil?
1.2 Geschiedenis van de biologische psychologie
De oudheid
→ oude beschavingen (Egypte, India en China)
- Hart is de zetel van de ziel
- Hart gaat sneller kloppen van emotie
→ Hippocrates (460-370 VC): het brein als zetel van gedachten en emoties
→ Aristoteles: het brein moet de passie van het hart bekoelen
→ Galen: bestudeerde het brein van verschillende dieren en vond dat Aristoteles fout was,
want anders zou Moeder Natuur nooit het hart zo ver plaatsen van het brein
17e eeuw
→ Descartes:
- Vader moderne filosofie
- Dualisme
- Reflex: automatische, stereotiepe beweging, directe resultaat van een prikkel
- Pijnappelklier (klein orgaan bovenop het brein)
→ Luigi Galvani:
- Elektrische stimulatie zenuw in been kikker zorgt voor spieractiviteit
19e eeuw
→ Johannes Müller:
- Doctrine of specific nerve energies (alle zenuwen bevatten dezelfde boodschap
(elektrische impuls) toch ontvangen we de boodschap van verschillende zenuwen
op een verschillende manier)
→ Pierre Flourens:
- Experimentele ablatie (bij dieren een stuk uit de hersenen weghalen en zien wat
het dier niet meer kan doen om zo de functie van het stuk brein te achterhalen)
→ Paul Broca:
- Concept van ablatie toegepast bij mensen (mensen die een beroerte gehad
hadden)
- Het gebied van Broca (schade aan een deel van de linkse zijde van het brein zorgt
ervoor dat de persoon niet meer kan spreken)
3
, → Gustav Fritsch & Eduard Hitzig:
- Gebruikten elektrische stimulatie van het brein om functies te begrijpen
→ Hermann von Helmholtz
- Wet van behoud van energie
- Geleidingssnelheid zenuwbanen trager dan elektrische geleiding
- Kleurblindheid/zien
- Oftalmoscoop (oogspiegel te onderzoeken)
Besluit
→ deze onderzoekers legden een basis voor de biologische psychologie
→ ze maakten gebruik van wetenschappelijke methoden om hun hypothesen te toetsen
→ ze legden met hun experimenten een verband tussen hersenen en gedrag
1.3 Natuurlijke selectie en evolutie
Belangrijke begrippen in de evolutieleer
Functionalisme:
Alle eigenschappen van een organisme hebben een functionele betekenis
Natuurlijke selectie:
Het proces waarbij overgeërfde eigenschappen (een grotere kans hebben om te overleven
en zich voort te planten) gangbaarder worden in een populatie
Mutatie:
Verandering in de genetische informatie bevat in de chromosomen van eicellen of
zaadcellen die worden doorgegeven aan nakomelingen; zorgt voor genetische variabiliteit.
De meeste mutaties zijn schadelijk voor een organisme.
Selectief voordeel:
Eigenschap van een organisme die toelaat een groter aantal nakomelingen te produceren
binnen zijn soort
Evolutie:
Een geleidelijke verandering in structuur en fysiologie als resultaat van natuurlijke selectie.
Over het algemeen resulterend in steeds complexere organismen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laurevanbogaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
