Dit is een samenvatting voor het tentamen van het vak 'radiologie stralingsbescherming' voor studenten uit mondzorgkunde jaar 3 (MHVB21CLL3B4). In deze samenvatting heb ik alle colleges samengevat en daarbij ook de hoofdstukken uit het boek “Praktische stralingshygiëne voor de mondzorg”. Ik he...
Straling: elke overdracht van energie vanuit een bron naar de omgeving zonder dat hiervoor een
medium nodig is. Vb geen medium: vacuüm
Ioniserende straling bij medische toepassingen
- Kijken “in” de patiënt
o Radiodiagnostiek
▪ X-foto
▪ CT
o Nucleaire geneeskunde
- Doden van cellen
o Radiotherapie
o Nucleaire geneeskunde
Atoombouw
Algemeen
Kern/nuceleus
- Protonen (positief)
- Neutronen (neutraal)
Protonen (Z) en neutronen (N) worden ook wel nucleonen (A) genoemd.
Elektronenwolk
- Elektronen (negatief geladen)
Ionisatie/excitatie
Ionisatie: elektron uit de schil gestoten door een
toevoeging van energie
Excitatie: elektron verplaatst naar een hoger
gelegen schil.
Er kan een gat in de K of L schil ontstaan, dan
valt er een elektron terug uit een buiten schil. Bij
dit terug val wordt energie uitgezonden.
Soorten straling
,Kern is instabiel door: verhouding in nucleonen of er een
overschot aan energie.
Kenmerken EM-straling/fotonen
- Massaloze energiepakketjes (geen rustmassa)
- Eigenschappen van een golfbeweging (golflengte,
frequentie, snelheid)
- Lichtsnelheid
- Energie (eV of J) heeft relatie met golflengte/frequentie
- Ioniserend vermogen (12,4 eV)
o Zichtbaar licht (ongeveer 2 eV)
o Röntgenstraling (ongeveer tot 150 keV)
Deeltje versus EM-straling/fotonen
Verschillen, o.a.:
- Massa
- (elektrische) lading (fotonen niet)
- Eigenschappen (bijv. wisselwerking)
- Doordringbaarheid
- Fotonen zullen altijd voor een klein deel doordringen ongeacht van afscherming
Wisselwerking
Interactie
Bij elektromagnetische straling (fotonen)
gaan de energiepakketjes in
wisselwerking met een materiaal.
Belangrijkst:
Wat je ziet is dat hoe hoger de Z-waarde is, hoe groter de kans is dat het foto-
elektrisch effect op treedt. Bij een hogere Z-waarde heb je meer protonen, en
dus meer elektronen in de schil, waardoor er een grotere kans is dat het foton
een interactie aan gaat met een elektron en je zo het foto-elektrisch effect krijgt
(absorptie).
Op het moment dat de energie toeneemt wordt de kans groter op het
comptoneffect: het foton die de interactie aan is gegaan nog energie over heeft
om te verstrooien. Het comptoneffect zorgt ervoor dat ook de omgeving
bestraald wordt. Is nadelig bij effect. Compton effect treedt op bij lage Z-
waardes, waar elektronen niet strak in de schil zit. Compton effect zorgt voor
dosis voor omstanders. Bij comptoneffect ontstaat strooistraling.
, Een hogere Z waarde zorgt ervoor dat het op de foto meer straling absorbeert en dus duidelijker te
zien is op de foto (wit). Het weefsel daaromheen met een lager Z waarde valt dan in het
comptoneffect. Het foto-elektrisch effect zorgt voor absorptie, het comptoneffect voor verstrooiing.
Alles hiertussen in qua Z-waarde, dichtheid en dikte absorbeert meer of minder straling waardoor het
niet wit of zwart, maar grijs wordt.
Door het verschil in Z-waardes krijg je verschillen in transmissie en absorptie en dit zorgt weer voor
verschillende grijswaarden op je foto.
Bescherming/afscherming
- Met afstand (kwadratenwet bij puntbron): bij 2x zo grote afstand wordt de dosis 4x zo klein
o 2 voorwaarden: puntbron en vacuüm (meestal ook in lucht om dat lucht weinig
absorptie heeft)
- Afscherming (verschillende materialen)
o Absorptie: tegenhouden
o Transmissie (grafiek): straling die doorgelaten wordt
o De verzwakking is afhankelijk van: energie van de foton het en het soort
afschermingsmateriaal
o HVD: halveringsdikte geldt alleen voor mono-energetische straling (niet röntgen:
poly-energetisch)
- Instel parameters toestel
- Frequentie/ aantal opnames
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marijntevelde80. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
