In deze samenvatting voor het vak Grondslagen van het Recht aan de UvA zijn alle college-aantekeningen, aantekeningen van de kennisclips en een uitwerking van de voorgeschreven literatuur in de leerdoelen.
Grondslagen van het recht
Week 1. Grondslagen van het recht
Hoorcollege 1.
Belangrijke data:
- Inleveren conceptversie paper vrijdag 11 oktober 17:00
- Inleveren eindversie vrijdag 25 oktober 17:00
- Tentamen donderdag 24 oktober
Wat is recht? Drie aanvliegroutes:
1) Kernbegrippen van het Nederlandse Positieve recht
2) Casuïstiek
3) Theorie en reflectie
Aanvliegroute 1: kernbegrippen van het Nederlandse recht
Transouderbeschikking -> juridisch vaderschap -> privaatrecht
Privaatrecht
- Regelt relaties tussen burgers onderling
- Maakt relaties tussen mensen mogelijk
- Partijen zijn gelijkwaardig
- Partijen mogen zelfstandig hun relatie regelen binnen de grenzen van het recht
- Uitgangspunt is de individuele vrijheid
- Partijen gebruiken het recht om hun eigen belang te behartigen
Voorbeeld Artikel 1:199 BW
Vader van een kind is de man:
a. die op het tijdstip van de geboorte van het kind met de vrouw uit wie het kind is geboren, is
gehuwd of een geregistreerd partnerschap is aangegaan Privaatrecht
b. [....]
c. die het kind heeft erkend
Aanvliegroute 2: Casuïstiek
Vader van een kind is de man:
a. die op het tijdstip van de geboorte van het kind met de vrouw uit wie het kind is geboren, is
gehuwd of een geregistreerd partnerschap is aangegaan
b. [....]
c. die het kind heeft erkend
Art. 1: 207 BW (oud)
“Het vaderschap van een man kan ... op de grond dat deze de verwekker is van het kind of op de
grond dat de man als levensgezel van de moeder heeft ingestemd met een daad die de verwekking
van het kind tot gevolg kan hebben gehad, door de rechtbank worden vastgesteld.”
,Kan een transvrouw, die met behulp van ingevroren sperma na haar geslachtveranderende
operatie een kind heeft verwekt bij een andere vrouw, als vader van het kind worden aangemerkt?
Artikel 1:28 BW (oud)
Sterilisatie-eis: juridische geslachtsverandering vereist dat de persoon niet meer in staat zou zijn om
kinderen te verwekken.
Bovendien!
Wetgever ‘heeft kennelijk niet stilgestaan bij de mogelijkheid (van invriezen zaad & IVF) waarvan
appellanten gebruik hebben gemaakt.’
Hoe oordeelt het Hof?
- Volgens de letter van de wet kan een transvrouw geen vader zijn
- Bedoeling van de wetgever was te voorkomen dat kinderen een ouder hebben met een
juridisch geslacht dat tegengesteld is aan biologisch geslacht
- Er is sprake van medische ontwikkelingen die de wetgever niet kon voorzien
- In de samenleving wordt gelijke behandeling van verschillende samenlevingsvormen steeds
belangrijker
Uitspraak:
De transvrouw is niet de vader maar wel de ouder van het kind. Hiermee wordt de biologische band
tussen de transvrouw en het kind geëerbiedigd.
Recht doen is niet hetzelfde als recht toepassen & de rechter introduceert m.b.v. een
mensenrechtenvriendelijke interpretatie een nieuwe categorie (‘ouder’) in het Nederlandse recht.
Aanvliegroute 3: Theorie en Reflectie
1) Wat is de verhouding tussen recht en rechtvaardigheid?
2) Wat is de verhouding tussen recht en politiek?
3) Wat is de verhouding tussen recht en samenleving?
Dit zijn vragen die niet door het positieve recht beantwoord kunnen worden en waarvoor we
vraag stellen: recht, wat is dat eigenlijk?
Hoe vindt de rechter recht?
Publiekrecht
- Regelt relatie tussen burger en overheidsorganen en tussen overheidsorganen onderling
- Hiërarchische relatie waarbij de burger ondergeschikt is aan de overheid
- Staat treedt op als behartiger van algemeen belang
- Uitgangspunt is de rechtsstatelijkheid
Bestaat uit:
- Staatsrecht
- Bestuursrecht
- Strafrecht
,Ordening van rechtsregels
“Tenzij anders overeengekomen”
Art. 1:94 lid 1 BW
“Van het ogenblijkblik der voltrekking van het huwelijk bestaat tussen de echtgenoten van
rechtswege een gemeenschap van goederen”
Regel: als je geen afspraken maakt worden bezittingen en schulden automatisch
gemeenschappelijk bezit.
Tenzij je andere afspraken maakt
Bestuursrecht
Parlementaire ondervragingscommissie
“De commissie constateert dat bij de uitvoering van de kinderopvangtoeslag grondbeginselen van de
rechtsstaat zijn geschonden. Dit verwijt treft niet alleen de uitvoering - specifiek de
Belastingdienst/Toeslagen - maar ook de wetgever en de rechtspraak.”
‘[D]e commissie constateert dat ook de bestuursrechtspraak jarenlang een wezenlijke bijdrage heeft
geleverd aan het in stand houden van de niet dwingend uit de wet volgende, spijkerharde uitvoering
van de regelgeving van de kinderopvangtoeslag. Daarmee heeft de bestuursrechtspraak zijn
belangrijke functie van (rechts)bescherming van individuele burgers veronachtzaamd.
Voorbeeld
, - €15.769 kosten kinderopvang
- € 12.653 ontvangen toeslag door de belastingdienst
- €15.760 - €12.653 = €3.134
- €3.134 eigen bijdrage ouders
- €2.591 aangetoond betaald door de ouders
- €3.134 - €2.591 = 543 niet aantoonbaar
betaald door de ouders
Terugvordering door de belastingdienst op verdenking van fraude: €12.653 oftewel het gehele
bedrag
Art. 26, lid 1 Algemene Wet Inkomensafhankelijke regelingen
Indien een herziening van een tegemoetkoming of een herziening van een voorschot leidt tot een
terug te vorderen bedrag dan wel een verrekening van een voorschot met een tegemoetkoming
daartoe leidt, is de belanghebbende het bedrag van de terugvordering in zijn geheel verschuldigd.”
Hoe vindt de rechter recht?
Bart Jan van Ettekoven
“Het is belangrijk na te gaan hoe die ‘alles-of-niets’-lijn is ontstaan. In de gereedschapskist van de
rechter is het belangrijkste stuk gereedschap de wet. De rechter moet de wet toepassen in een
concreet geval. Als de wet duidelijk is, is de toepassing eenvoudig.... De terugvordering van toeslagen
is geregeld in artikel 26 Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir). Deze bepaling is wel
duidelijk. Als er ten onrechte voorschot op toeslag is uitbetaald, dan moet het ten onrechte betaalde
bedrag worden teruggevorderd. En wel in zijn geheel.”
(Nederlands Juristenblad, 15-1-2021, p. 99)
Art. 26, lid 1 Algemene Wet Inkomensafhankelijke regelingen
Indien een herziening van een tegemoetkoming of een herziening van een voorschot leidt tot een
terug te vorderen bedrag dan wel een verrekening van een voorschot met een tegemoetkoming
daartoe leidt, is de belanghebbende het bedrag van de terugvordering in zijn geheel verschuldigd.”
Het bedrag van terugvordering is in zijn geheel verschuldigd.
Niet: het geheel voorschot moet worden terugbetaald. Dus de 3000 euro ipv een ton.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studerenmet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,44. Je zit daarna nergens aan vast.
