Uitgebreide samenvatting van De Samenleving Kennismaking met de sociologie (14e editie)
Onderstaande hoofdstukken zijn samengevat:
- Hoofdstuk 1: Wat is sociologie?
- Hoofdstuk 3: Cultuur
- Hoofdstuk 4: Socialisatie: van jeugd tot ouderdom
- Hoofdstuk 5: Sociale interactie in het dagelijks leven
-...
Sociologie - De Samenleving,
kennismaken met de sociologie
Inhoud
Hoofdstuk 1: Wat is sociologie...............................................................................................................4
Het belang van mondiale visie........................................................................................................4
Het sociologisch perspectief in de praktijk.....................................................................................4
Het ontstaan van de sociologie.......................................................................................................5
Sociologie en de moderne samenleving.........................................................................................5
Groei en bloei van de sociologie.....................................................................................................6
Begrippenlijst......................................................................................................................................7
Hoofdstuk 3: Cultuur..............................................................................................................................8
Cultuurelementen..........................................................................................................................8
Technologie en cultuur...................................................................................................................9
Culturele diversiteit........................................................................................................................9
Culturele veranderingen.................................................................................................................9
Een mondiale cultuur....................................................................................................................10
Theoretische cultuuranalyses.......................................................................................................10
Cultuur en menselijke vrijheid......................................................................................................11
Begrippenlijst....................................................................................................................................11
Hoofdstuk 4: Socialisatie: van jeugd tot ouderdom..............................................................................14
Sociale interactie als basis van iemands persoonlijkheid..............................................................14
Natuur en omgeving.....................................................................................................................14
Sociaal isolement..........................................................................................................................14
Inzicht in het socialisatieproces: Sigmund Freud..........................................................................14
Inzicht in het socialisatieproces: Jean Piaget................................................................................14
Inzicht in het socialisatieproces: Lawrence Kohlberg....................................................................15
Inzicht in het socialisatieproces: Carol Gilligan.............................................................................15
Inzicht in het socialisatieproces: George Herbert Mead...............................................................15
Inzicht in het socialisatieproces: Erik H. Erikson...........................................................................16
Omgevingsvariabelen die het socialiseringsproces richting geven...............................................16
Socialisatie en de levensloop........................................................................................................17
Resocialisatie: totale instituties....................................................................................................17
Begrippenlijst....................................................................................................................................17
1
,Hoofdstuk 5: sociale interactie in het dagelijks leven...........................................................................20
Sociale structuur...........................................................................................................................20
Status en rol..................................................................................................................................20
De sociale constructie van de werkelijkheid.................................................................................20
Dramaturgische analyse: zelfpresentatie......................................................................................21
Interacties in het dagelijks leven: drie toepassingen....................................................................21
Begrippenlijst....................................................................................................................................22
Hoofdstuk 6: Groepen en organisaties.................................................................................................24
Sociale groepen............................................................................................................................24
Groepsleiderschap........................................................................................................................24
Groepsconformiteit......................................................................................................................25
Referentiegroepen, ingroepen en outgroepen.............................................................................25
Groepsgrootte..............................................................................................................................26
Sociale diversiteit: etniciteit, klasse en sekse...............................................................................26
Netwerken....................................................................................................................................26
Formele organisaties....................................................................................................................27
De evolutie van formele organisaties...........................................................................................28
Begrippenlijst....................................................................................................................................29
Hoofdstuk 14: Seksualiteit....................................................................................................................31
Seksualiteit begrijpen...................................................................................................................31
Matriarchaat, patriarchaat en seksisme.......................................................................................31
Seksuele oriëntatie.......................................................................................................................31
Seksuele vraagstukken..................................................................................................................32
Theoretische analyses...................................................................................................................32
Begrippenlijst....................................................................................................................................33
Hoofdstuk 15: Gezin en religie..............................................................................................................35
Huwelijkspatronen........................................................................................................................35
Woonpatronen.............................................................................................................................35
Afstammingspatronen..................................................................................................................35
Gezagspatronen............................................................................................................................35
Genderpatronen...........................................................................................................................35
Theoretische analyse....................................................................................................................35
Echtscheidingen............................................................................................................................36
Alternatieve gezinsvormen...........................................................................................................36
Begrippenlijst....................................................................................................................................37
Hoofdstuk 8: Sociale stratificatie..........................................................................................................38
2
, Kastenstelsel en klassensysteem..................................................................................................38
Davis-Moorethese........................................................................................................................38
Conflictsociologisch perspectief...................................................................................................39
Symbolischinteractionistisch perspectief......................................................................................39
Ongelijkheid in Nederland............................................................................................................40
Klassen in Nederland....................................................................................................................40
Invloed van stratificatie op ons leven...........................................................................................41
Armoede in Nederland.................................................................................................................41
Begrippenlijst....................................................................................................................................42
3
,Hoofdstuk 1: Wat is sociologie
Wat de sociologie ons leert is dat onze sociale omgeving ons handelen en onze keuzes beïnvloed.
Sociologie kunnen we omschrijven als het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving. De
kern van deze discipline bestaat uit een geheel eigen gezichtspunt dat we de sociologische visie of
het sociologisch perspectief noemen. Het sociologisch perspectief laat zien hoeveel invloed de
samenleving op het leven van individuen heeft.
De Amerikaanse socioloog Peter Berger (1963) het sociologisch perspectief als het algemene in het
bijzondere zien. Hij bedoelde dat de sociologie ons helpt om in het gedrag van bepaalde mensen
algemene patronen te ontdekken.
De Franse socioloog Emile Durkheim (1858-1917) heeft laten zien dat ook een uiterst persoonlijke
handeling als zelfdoding onderhevig is aan de invloed van sociale factoren. Waarmee Durkheim
duidelijk aantoonde hoe sociale factoren het individuele gedrag kunnen beïnvloeden. Durkheims
analyse houdt, al zijn we ruim 120 jaar verder, nog steeds stand. In de lijn van Durkheim: het lagere
zelfdodingscijfer bij vrouwen weerspiegelt hun geringere sociale keuzemogelijkheden, ofwel hun
grotere mate van sociale integratie. Op basis van deze informatie komen we tot dezelfde conclusies
als Durkheim meer dan 120 jaar geleden: in het gedrag van afzonderlijke individuen kunnen we
algemene sociologische patronen ontdekken.
Iedereen kan de wereld vanuit het sociologisch perspectief leren zien. Maar er bestaan twee
verschijnselen die hen daarbij kunnen helpen: een bestaan in de marges van de samenleving en het
doormaken van een sociale crisis.
De Amerikaanse socioloog C. Wright Mills (1959) was van mening dat mensen die gebruikmaken van
wat hij de sociologische verbeeldingskracht’ noemde, een beter inzicht krijgen in het functioneren
van de samenleving en de wijze waarop deze hun leven beïnvloedt.
Het belang van mondiale visie
In een wereld waarin de onderlinge contacten tussen mensen voortdurend toenemen, kunnen we
onszelf alleen begrijpen naar de mate waarin wij anderen begrijpen. Sociologie nodigt ons uit om op
een andere manier naar de wereld om ons heen te kijken.
In elk hoofdstuk van het boek vergelijken we de situatie in de rijke westerse landen met die in andere
landen. We doen dat om vier redenen:
1. Het leven dat we leiden wordt gevormd door het land waarin we leven.
2. De contacten tussen samenlevingen zijn zeer sterk toegenomen.
3. Veel sociale problemen waarmee de westerse wereld geconfronteerd wordt, zijn elders veel
ernstiger.
4. Globaal denken helpt ons om meer inzicht in onszelf te krijgen.
Het sociologisch perspectief in de praktijk
Het hanteren van het sociologisch perspectief kent veel positieve aspecten:
- Sociologie speelt een belangrijke rol in het tot stand komen van de wetten en
overheidsmaatregelen die ons leven beïnvloeden.
- Op individueel niveau bevordert het sociologisch perspectief, onze persoonlijke groei en
bewustwording.
- Een studie van de sociologie is een uitstekende voorbereiding op de arbeidsmarkt.
4
, De sociologie heeft vier positieve effecten:
1. Aan de hand van het sociologisch perspectief kunnen we nagaan wat er wel en niet klopt aan het
‘alledaags denken’.
2. Het sociologisch perspectief geeft ons een beter inzicht in de mogelijkheden en de hindernissen
die we in het dagelijks leven tegenkomen.
3. Het sociologisch perspectief geeft ons de mogelijkheid een actieve rol te spelen in de
samenleving waarvan we deel uitmaken.
4. De sociologie helpt ons om in een wereld te leven die zich kenmerkt door diversiteit.
Het ontstaan van de sociologie
We kunnen drie belangrijke veranderingen noemen die een transformatie van de samenleving
teweegbrachten: de industrialisering, de explosieve groei van steden en nieuwe opvattingen over
democratie en politieke rechten.
De aandacht richtte zich door de combinatie van industrialisering, stedengroei en nieuwe politieke
ideeën meer en meer op de samenleving. De menselijke rede (het verstand) werd de nieuwe
maatstaf om de wereld mee te duiden; dit had tot gevolg dat mensen de wereld minder zagen als
door God of het lot bepaald.
De economische ontwikkelingen en de stedengroei leidden ertoe dat mensen anders gingen denken.
In de werken van sociaalfilosofen Thomas Hobbes (1588-1679), John Locke (1632-1704) en de
politiek-econoom Adam Smith (1723-1790) zien we een accentverschuiving. De aandacht verlegt zich
van de morele verplichtingen die mensen tegenover God en koning hebben naar het nastreven van
hun eigenbelang.
Om het denken over de samenleving te kunnen beschrijven, introduceerde Auguste Comte (1798-
1857) in 1838 de term sociologie.
Comte (1975, oorspronkelijk 1851-4) stelde dat er drie ontwikkelingsfasen voorafgingen aan het
ontstaan van sociologie:
1. De theologische fase. Mensen gingen ervan uit dat de samenleving Gods wil tot uitdrukking
bracht.
2. De metafysische fase, werd door de renaissance (15e eeuw) ingeleid. De samenleving werd als
een natuurlijk en niet als een bovennatuurlijk verschijnsel beschouwd.
3. De wetenschappelijke fase. Het werk van de Poolse astronoom Nicolaus Copernicus (1473-1543),
de Italiaanse astronoom en fysicus Galileo Galilei (1564-1642) en de Britse fysicus en wiskundige
Isaac Newton (1642-1727) betekende hier volgens Comte het begin van.
Comte zorgde ervoor dat de wetenschappelijke benadering ook voor het bestuderen van de
samenleving gebruikt zou gaan worden. Comtes benadering wordt positivisme genoemd: inzicht
verwerven op basis van wetenschappelijk onderzoek.
Sociologie en de moderne samenleving
De Amerikaanse socioloog Peter Berger (1977) onderscheidde vier belangrijke kenmerken van
modernisering:
- Het verdwijnen van kleine, traditionele gemeenschappen
- De uitbreiding van persoonlijke keuzemogelijkheden
- Grotere sociale diversiteit
- Oriëntatie op de toekomst en een groeiend tijdsbewustzijn
Wat houdt moderniteit in volgens verschillende mensen?
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Babettee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
