De bedrijfseconomie houdt zich bezig met economisch handelen in en door een bedrijf.
Het begin van het economische proces ligt in het feit at de mens behoeften heeft en dat hij
die wil bevredigen hij wil eten, onderdak, veiligheid enzovoort. De directe
behoeftebevrediging heet consumptie.
In de bedrijfseconomie is productie ruimer we zien dit niet alleen als industriële activiteiten,
maar ook verplaatsing (denk aan transport), opslag en dienstverlening.
Technisch gesproken is productie het omzetten van het ene goed of dienst in een ander:
grondstoffen worden eindproducten, arbeidsuren en kennis worden organisatieadviezen en
dergelijk meer.
1.1.2 Bedrijven
In de praktijk heeft een bedrijf te maken met veel partijen, die alle een belang hebben bij of
een relatie hebben met het bedrijf. We noemen dit de participanten of stakeholders.
Voorbeelden zijn.
- Eigenaren
- Schuldeisers
- Afnemers/klanten
- Management
- Werknemers
- Leveranciers
- Overheid
Productieproces
Het bedrijf koopt inputs (grondstoffen, arbeid, machines, inventaris, gebouw, grond)
Gebruikt de inputsom producten en/of diensten te produceren en deze te verkopen.
Het gebruik van de inputs veroorzaakt kosten, de verkoop van producten en diensten
genereert opbrengsten. Bij een overschot maakt een bedrijf winst
1.1.3 Publieke en private bedrijven
Publieke bedrijven leveren goederen of diensten waarvan de overheid of de maatschappij
het van belang vindt om deze niet door een op winst gericht bedrijf te laten produceren.
De publieke bedrijven zijn eigendom van de overheid.
,Private bedrijven zijn eigendom van personen of andere bedrijven die eigen vermogen in
het bedrijf hebben gestoken.
Not-for-profit-organisaties zijn organisaties die niet gericht zijn om winst te maken
bijvoorbeeld het Rodekruis.
1.1.3 Indeling van bedrijven en activiteiten
Private-profitorganisaties noemen we ondernemingen.
Bedrijven kunnen ingedeeld worden in categorieën.
- Oer producenten (land- en tuinbouw, mijnbouw)
- Handel
- Industrie
- Dienstverlening (kappers, theaters, huisartsen)
1.2 Samenwerking tussen bedrijven
1.2.1 Vormen van samenwerking
Samenwerking tussen bedrijven kan leiden tot economische voordelen.
De meest voorkomende samenwerkingen zijn:
- Kartel
- Franchising
- Joint venture
- Fusie en overname
- Europees economisch samenwerkingsverband
1.2.2 Kartel
Er is sprake van een kartel als bedrijven afspraken maken om de onderlinge concurrentie te
beperken. Het gaat daarbij om het uitwisselen van concurrentiegevoelige informatie
bijvoorbeeld:
- Voorgenomen prijzen en tarieven
- Informatie over de omzet
- Marktaandeel
In Nederland zijn kartels verboden.
Ondernemers maken bijvoorbeeld voortdurend afspraken met hun leveranciers en
afnemers. Deze afspraken gaan over de voorwaarden voor de koop, verkoop of doorverkoop
van producten. Dit soort afspraken noemen we verticale overeenkomsten
Een succesvolle vorm van samenwerking is de inkoopcombinatie. Als een groep winkeliers
verspreid over het land een gezamenlijk de inkoop organiseert, dan is het mogelijk om
hogere kortingen te krijgen dan wanneer iedereen voor zich moet onderhandelen met de
leveranciers.
,1.2.3 Franchising
Franchising is een hechte vorm van samenwerking tussen juridische zelfstandige
ondernemers, de franchisegever en de franchisenemer, die onder gebruikmaking van een
gemeenschappelijke naam en met een uniforme uitstaling producten en diensten aanbieden
aan afnemers.
1.2.4 Joint venture
Een joint venture is een samenwerkingsverband tussen twee bedrijven, waarbij zij samen
een nieuw bedrijf opzetten. De participerende bedrijven zijn samen eigenaar van de joint
venture en delen zowel de winst als eventuele verliezen. De deelnemende bedrijven blijven
zelfstandig bestaan.
Voordelen van joint venture
- Gebruik maken van elkaars kennis en technologie
- Gebruik maken van elkaars verkoop- en distributiesysteem
1.2.5 Fusie en overname
Als bedrijven besluiten geheel samen te gaan, te fuseren, noemt men dat een fusie. Er zijn
verschillende manieren waarop een bedrijven samen kunnen gaan. De meest voorkomende
is een vijandelijke overname.
Een bedrijfskolom vormt de totale keten van bedrijven die betrokken zijn bij de
voortbrenging van een goed of dienst, het geheel van stadia dat een product doorloopt op
zijn weg van producent naar consument.
De gezamenlijke bedrijven in een schakel van een bedrijfskolom vormen een bedrijfstak.
De bedrijven opereren in opvolgende schakels van dezelfde bedrijfskolom. Dit is
bijvoorbeeld het geval als een supermarktketen grote regionale distributiecentra inricht die
de rol van de groothandel overnemen. We spreken dan van integratie.
De bedrijven opereren in dezelfde schakel van verschillende bedrijfskolommen. De
supermarktketen neemt een modeketen over en gaat ook kleding verkopen. Een dergelijke
overname is een vorm van parallellisatie (verbreding van het assortiment).
De bedrijven opereren in verschillende schakels van verschillende bedrijfskolommen.
Dit is conglomeraten.
1.2.6 Europees economisch samenwerkingsverband
Het Europees economisch samenwerkingsverband is bedoeld voor ondernemingen die over
de grenzen op zoek zijn naar partners om mee samen te werken.
, 1.3 ondernemingsvormen: eenmanszaak en personenvennootschappen.
1.3.1 Ondernemingsvormen
Een onderneming in de vorm van een natuurlijke persoon wil zeggen dat de eigenaar of
eigenaren met hun privévermogen aansprakelijk zijn voor de schulden van de onderneming.
Ondernemingsvormen
- Eenmanszaak
- Vennootschap onder firma, met als bijzondere vorm de man-vrouwfirma
- Maatschap
- Commanditaire vennootschap
1.3.2 Eenmanszaak
De onderneming bestaat uit een persoon die ook de eigenaar is de naam zegt het al.
- Het vermogen van de eenmanszaak is het vermogen van de ondernemer.
- De winst is het inkomen van de ondernemer.
- Over de winst betaalt hij inkomstenbelasting.
1.3.3 Vennootschap onder firma
Als twee of meer mensen voor gezamenlijke rekening een bedrijf willen voeren dan is de
vennootschap onder firma de geijkte ondernemingsvorm.
- Het vermogen van de vennootschap onder firma bestaat uit het door de vennoten
ingebracht vermogen.
- De vennoten zijn met hun gehele vermogen hoofdelijk aansprakelijk voor alle
schulden van de onderneming.
- De winst van de vennootschap is het inkomen van de vennoten.
- Over de winst betalen de vennoten inkomstenbelasting.
De man-vrouwfirma
Dit is een bijzondere vorm van de vennootschap onder firma, waarbij de vennoten partners
van elkaar zijn. Het bestaat wel uit een aantal eisen
- Het werk van de partners moet gelijkwaardig zijn dus bijvoorbeeld tandarts en
tandarts het mag dan niet tandarts en assistente zijn.
- Beide partners moeten minimaal op jaarbasis 1225 uren in moeten werken in de
firma.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jorritstelpstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.