Wederzijdse beïnvloeding – Periode 2
H3 t/m H9
Werkcollege week 1 > Sociale cognitie
H3
Hoe we denken over de sociale wereld
Automatisch vs. Gecontroleerd denken
Begrippen uit hoofdstuk
Heuristieken
Intro
Jonestown
Jim Jones: leider van Peoples Temple
Van oorsprong een organisatie gericht op minder bedeelden en mensen die maatschappelijk verstoten zijn.
Doelstelling van de organisatie een veilige haven vormen voor iedereen afkomst, uiterlijk, levenspad, etc.
The Peoples Temple-gemeenschap migreert in 1977 naar Guyana en bouwt in de jungle een zelfvoorzienend
dorp.
Na een bezoek van een Amerikaans raadslid in 1978 plegen ruim 900 mensen in opdracht van Jim Jones
zelfmoord.
Hoe heeft dit kunnen gebeuren?
Charisma Jim Jones
Persoonlijkheid van mensen die zich aangetrokken voelden tot de Peoples Temple
Conformisme
Overtuiging
Zelfrechtvaardiging
Sociale Psychologie
Sociale invloed
De kracht van de situatie
Sociologie Sociale psychologie Persoonlijkheidspsychologie
Verschaft algemene wetten Onderzoekt de psychologische processen die Onderzoekt de kenmerken die
en theorieën over mensen met elkaar gemeenschappelijk hebben maken dat individuen uniek zijn en
samenlevingen niet over die maken dat ze gevoelig zijn voor sociale van elkaar verschillen.
individuen. invloed.
Sociale psychologie en Toegepaste Psychologie
Situationele factoren zijn vaak veranderbaar interventie!
Kennis van sociale psychologie nuttig als:
- Gedragsbeïnvloeder: beleidsadviseur, voorlichter, trainer, coach, etc.
Hoofdstuk 3 > Sociale cognitie: Hoe we denken over de sociale wereld
, Wederzijdse beïnvloeding – Periode 2
H3 t/m H9
§3.1 > De sociale denker
Sociale cognitie = hoe mensen denken over zichzelf en de sociale wereld.
Oftewel:
Hoe mensen sociale informatie selecteren, interpreteren,
herinneren en gebruiken om oordelen te vormen en
beslissingen te nemen.
§3.2 > Op de automatische piloot: denken zonder inspanning
Automatisch denken = ‘Denken’ dat onbewust, onopzettelijk, onwillekeurig en zonder
inspanning geschiedt.
Automatische piloot: denken zonder inspanning
a. We gebruiken schema’s: toegankelijkheid, priming, perseveratie-effect en selffulfilling prophecy.
b. Heuristieken
c. Invloed van onbewust denken
d. Culturele verschillen in sociale cognitie
a. Automatisch denken met schema’s
(toegankelijkheid, priming, pereveratie-effect en sulffulfilling prophecy)
Schema’s = mentale structuren waarmee we onze kennis over de sociale wereld organiseren. Deze structuren
beïnvloeden vervolgens de informatie die we opmerken, waarover we nadenken en die we ons
herinneren.
Scripts = schema’s over specifieke gebeurtenissen, oftewel de beschrijving van hoe zo’n gebeurtenis gewoonlijk
verloopt.
Syndroom van Korsakov = een neurologische stoornis waarbij mensen het vermogen om nieuwe
herinneringen te vormen, verliezen. Waardoor zij elke situatie moeten benaderen
alsof ze die voor het eerst meemaken.
Toegankelijkheid = mate waarin schema’s en concepten zich op de voorgrond van ons bewustzijn bevinden
waardoor het waarschijnlijker is dat we ze gebruiken bij onze oordelen over de sociale
wereld.
- Voorbeeld: je zit in een stadsbus en er stapt een man in die naast je gaat zitten. Hij mompelt
onsamenhangend in zichzelf, staart iedereen in de bus langdurig aan en wrijft herhaaldelijk met
zijn handen over zijn gezicht. Hoe verklaar je zijn gedrag?
Je hebt verschillende schema’s tot je beschikking. Interpreteer je zijn gedrag op grond van je
‘alcoholist-schema’ of op grond van je ‘geesteszieke-schema’?
Het schema dat in je opkomt en dat bepaalt welke indruk je van je buurman krijgt, kan beïnvloed
worden door toegankelijkheid.
Twee soorten toegankelijkheid:
1. Schema’s kunnen blijvend toegankelijk zijn door eerdere ervaringen.
De schema’s zijn constant actief en gereed voor gebruik bij het interpreteren van ambigue situaties.
2. Schema’s kunnen tijdelijk toegankelijk zijn, omdat het bijvoorbeeld gerelateerd is aan een doel dat we op
dat moment hebben
Priming = een proces waarbij recente ervaringen de toegankelijkheid van een schema, kenmerk of
concept verhogen.
Priming gebeurt snel, onwillekeurig en onbewust.