Samenvatting Inleiding Internationale
Politiek
Elsemarie Bittink | Collegejaar 2024-2025
Hoorcollege 1: Wat is internationale politiek?
Internationale Politiek Samenvatting
Internationale politiek, ook wel wereldpolitiek genoemd, is de studie van de relaties tussen
verschillende politieke actoren in de wereld, waaronder natiestaten, multinationale
corporaties, transnationale terroristische groeperingen, sociale klassen en
niet-gouvernementele organisaties (NGO's). In de klassieke zin verwijst internationale
politiek naar de relaties tussen natiestaten, maar door globalisering is het vakgebied
complexer geworden.
Globalisering is de steeds toenemende onderlinge verbondenheid tussen samenlevingen,
waardoor gebeurtenissen in één deel van de wereld gevolgen hebben voor mensen en
samenlevingen ver weg. Dit proces heeft geleid tot een meer geïntegreerde wereld, maar
ook tot nieuwe conflicten en uitdagingen.
Er zijn verschillende theoretische benaderingen om internationale politiek te begrijpen,
waaronder:
● Realisme: Realisten zien de wereld als anarchistisch, waar staten de belangrijkste
actoren zijn en hun eigenbelang nastreven, vooral op het gebied van veiligheid.
Macht is het belangrijkste concept in het realisme en staten streven voortdurend naar
meer macht om te overleven in een onzekere wereld.
● Liberaal internationalisme: Liberalen benadrukken samenwerking, internationale
organisaties en de verspreiding van democratie. Ze geloven dat internationale
samenwerking kan leiden tot een meer vreedzame en welvarende wereld.
● Marxisme: Marxisten richten zich op economische ongelijkheid en de rol van
kapitalisme in internationale conflicten. Ze zien globalisering als een proces dat de
kloof tussen rijk en arm vergroot.
● Constructivisme: Constructivisten benadrukken de rol van ideeën, normen en
identiteiten in internationale betrekkingen. Ze geloven dat de manier waarop actoren
de wereld zien hun gedrag beïnvloedt.
● Poststructuralisme: Poststructuralisten richten zich op taal en discours en hoe deze
macht en identiteit construeren.
● Postkolonialisme: Postkolonialisten bestuderen de blijvende effecten van
kolonialisme op de internationale politiek.
● Feminisme: Feministen benadrukken de rol van gender in internationale
betrekkingen.
,De geschiedenis van de internationale orde is belangrijk om de hedendaagse wereldpolitiek
te begrijpen. De opkomst van de moderne internationale orde in de 19e eeuw was sterk
beïnvloed door de ervaringen van het Westen, met name de opkomst van de natiestaat en
het kapitalisme. Deze orde is echter in de 20e eeuw en daarna uitgedaagd door
gebeurtenissen zoals de twee wereldoorlogen, de Koude Oorlog en de opkomst van
niet-westerse mogendheden.
De opkomst van nieuwe grootmachten, zoals China, heeft vragen opgeroepen over de
toekomst van de door de VS geleide wereldorde. Sommige experts beweren dat deze
opkomende machten de liberale internationale orde bedreigen, terwijl anderen beweren dat
ze deze juist kunnen versterken.
Naast de genoemde theoretische benaderingen zijn er belangrijke structuren en
processen in de wereldpolitiek die van invloed zijn op globalisering. Oorlog en vrede, de
wereldeconomie, internationale veiligheid, gender en raciale hiërarchie zijn slechts enkele
voorbeelden.
Het bestuderen van internationale politiek vereist kennis van verschillende academische
disciplines, waaronder politicologie, geschiedenis, economie, sociologie, psychologie,
internationaal recht en filosofie.
Hoorcollege 2: Het realisme
De kern van Realisme: Natiestaat, Macht en Variaties
Het hoorcollege introduceert de belangrijkste concepten en stromingen binnen het realisme,
een invloedrijke theoretische benadering in de internationale betrekkingen. De tekst
benadrukt de rol van de natiestaat, macht en verschillende variaties van realisme, en kan
worden verrijkt met inzichten uit hoofdstukken 9 en 31 van "The Globalization of World
Politics".
De Natiestaat als Centrale Actor
Zowel het hoorcollege als hoofdstuk 9 van "The Globalization of World Politics" beschouwen
de natiestaat als de belangrijkste actor in de internationale politiek. Realisme, in al zijn
varianten, is een staat-centrische theorie. Staten worden gezien als unitaire actoren die
streven naar hun eigenbelang, voornamelijk gericht op overleving in een anarchistisch
internationaal systeem. Deze focus op de staat onderscheidt realisme van andere theorieën,
zoals het liberalisme, dat meer aandacht besteedt aan niet-statelijke actoren en
internationale samenwerking.
Hoofdstuk 31 van "The Globalization of World Politics" voegt hieraan toe dat de opkomst van
nationalisme en nationale zelfbeschikking een belangrijke rol heeft gespeeld in de vorming
van de moderne natiestaat. Nationalisme, gedefinieerd als het idee dat lidmaatschap van
een natie de belangrijkste vorm van politieke identiteit en loyaliteit is, heeft geleid tot de
, oprichting van nieuwe staten en de hertekening van grenzen. Realisten erkennen het belang
van nationalisme als drijvende kracht achter het gedrag van staten.
Macht als Kernbegrip
Het hoorcollege benadrukt macht als een centraal concept in het realisme. Macht wordt
gedefinieerd als het vermogen om anderen te beïnvloeden om te doen wat je wilt. Deze
macht kan verschillende vormen aannemen, waaronder:
● Hard power: Dit verwijst naar militaire en economische macht, zoals beschreven in
"The Globalization of World Politics".
● Soft power: De macht om anderen te overtuigen bepaalde normen te volgen of over
te nemen, waardoor je indirect je doelen bereikt. De Europese Unie wordt vaak als
voorbeeld van soft power genoemd.
● Structural power: Dit gaat over sociale verhoudingen in de internationale politiek,
zoals de kloof tussen arm en rijk. De tekst noemt de liberale wereldorde na 1945 als
voorbeeld van de structurele macht van de Verenigde Staten.
Het begrip macht is cruciaal voor realisten omdat ze de internationale politiek zien als een
constante strijd om macht. Staten streven naar meer macht om te overleven in een
anarchistisch systeem.
Klassieke Realisme, Neo-Realism en Neo-Klassieke Realisme
Drie belangrijke stromingen binnen het realisme:
● Klassiek realisme: Deze stroming, met denkers als Hans Morgenthau en E.H. Carr,
benadrukt de rol van de menselijke natuur in de machtsstrijd. Ze zien de mens als
inherent egoïstisch en strevend naar macht, wat onvermijdelijk leidt tot conflicten in
de internationale politiek. Machiavelli's pessimistische kijk op de mens, die hij
beschrijft als "onverzadigbaar, arrogant, sluw en veranderlijk, en bovenal
kwaadaardig, onrechtvaardig, gewelddadig en wreed", is een belangrijke
inspiratiebron voor klassieke realisten.
● Neo-realisme (structureel realisme): Met Kenneth Waltz en John Mearsheimer als
prominente figuren verschuift de focus naar de anarchistische structuur van het
internationale systeem als de belangrijkste oorzaak van conflicten. Neo-realisten
zien staten als 'biljartballen': ze zijn allemaal hetzelfde en hun interne kenmerken zijn
irrelevant. De machtsverdeling in het systeem, met unipolaire, bipolaire of
multipolaire structuren, bepaalt het gedrag van staten.
● Neo-klassiek realisme: Deze stroming combineert inzichten van het klassieke en
neo-realisme. Neo-klassieke realisten erkennen de invloed van het internationale
systeem, maar benadrukken ook de rol van binnenlandse politieke factoren, zoals
percepties van leiders en de invloed van binnenlandse belangengroepen.
Deze drie stromingen illustreren de diversiteit binnen het realisme. Hoewel ze een aantal
kernpunten delen, verschillen ze in hun nadruk op de oorzaken van conflict en het gedrag
van staten.
