Samenvatting
Samenvatting Handelingsgerichte diagnostiek
- Instelling
- Hogeschool Arnhem En Nijmegen (HAN)
Super goede en uitgebreide samenvatting. Zeker geen boek meer nodig!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: serenavm • 7 jaar geleden
Hele fijne samenvatting! Jammer dat er soms staat 'zie blz. xxx in boek'. Als je het boek niet hebt, mis je dus wel wat. Verder prima samenvatting, duidelijk en uitgebreid!
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting handelingsgerichte diagnostiekHoofdstuk 1. Uitgangspunten van HGD
HGD kent 5 uitgangspunten, gebaseerd op uiteenlopende bronnen (wetenschappelijk onderzoek en
recente literatuur, gesystematiseerde praktijkervaringen, maatschappelijke ontwikkelingen,
beleidsveranderingen in onderwijs)
Uit onderzoek naar de kwaliteit van diagnostiek in de praktijk komen de volgende knelpunten naar
voren:
het diagnostisch proces verloopt onvoldoende systematisch en consistent
diagnostiek leidt vaak niet tot adviezen die voor de cliënt bruikbaar zijn
door eenzijdige nadruk op problematische kindkenmerken is er te weinig aandacht voor de
rol van de onderwijs- en opvoedingssituatie en voor positieve kenmerken van het kind.
school, ouders
diagnostiek is onvoldoende afgestemd op de hulpvragen van cliënten; te weinig met hen
samengewerkt
Bovenstaande kritiek is omgezet in doelstellingen voor HGD.
Uitgangspunt 1: HGD verloopt volgens systematische procedures
Diagnostiek is een complex besluitvormingsproces dat systematischer, consistenter en transparanter
kan verlopen dan in de praktijk vaak het geval is. Bv. door:
toepassen van een diagnostisch model, zoals hypothesetoetsend model (HTM) principes
van een algemeen wetenschappelijk model voor probleem-oplossen, de empirische cyclus,
zijn vertaald naar de praktijk van alledag. Daar gaat het ook om
problemen(onderwijsproblemen in de school, opvoedingsproblemen). Procedures zijn
gebaseerd op methodologische regels, richtlijnen, zoals: toets vermoedens aan gegevens en
stel oordelen bij als daar aanleiding toe is, zoek doelgericht en systematisch naar gegevens
die voor en tegen de hypothesen pleiten en houdt rekening met consistentie in die gegevens.
Een HTM is voorschrijvend van aard: het geeft aan welke werkwijze gewenst of ideaal is. Het kan
diagnostische procedures systematiseren en daarmee de kwaliteit ervan verhogen.
Er zijn in Nederland verschillende HTM modellen beschreven. Deze zijn vooral gebaseerd op de
empirische cyclus. Daarnaast is er de regulatieve cyclus van Van Strien bevat empirische subcycli,
maar is sterk gericht op verandering. Meer doelgericht en probleemoplossend.
De procedures van HGD zijn gebaseerd op de Diagnostische cyclus (DC) van De Bruyn e.a.. Stappen
uit die cyclus zijn bewerkt zodat een diagnost ze kan toepassen, daarom noemen we het een
praktijkmodel.
4 typen hulpvragen van ouders/school over het kind:
Type hulpvraag Component uit de DC Eindproduct
Verhelderend: hoe verwoord ik Klachtenanalyse Verheldering van de beleving van
wat ik ervaar? Wat wil ik weten? de leraar, ouder, kind en van
hulpvraag
Onderkennend: wat is er met dit Probleemanalyse Onderkenning van probleem of
kind aan de hand? Is hier sprake classificatie van stoornis
van een probleem/stoornis?
Verklarend: waarom is dit met dit Verklaringsanalyse Verklaring voor onderkend
kind aan de hand? probleem of stoornis
,Indicerend: hoe kan dit kind het Indicatieanalyse Aanbevelingen hoe men de
beste geholpen worden? leraar, ouder, kind het beste kan
begeleiden
Het startpunt van elk diagnostisch proces is de hulpvraag van de cliënt. Combinatie van 4 typen
hulpvragen, geordend in 5 fasen:
1. Intakefase: Wie beleeft welke problemen en wat zijn de hulpvragen (klachtenanalyse
verheldering)Welke informatie is beschikbaar? Wat gaat wel goed? Overleg met school,
ouders en kind over hun visie op de problemen en wensen voor diagnostiek
2. Strategiefase: Wat is er precies aan de hand; welke problemen? (probleemanalyse
onderkenning) Waarom zijn deze problemen er (diagnostische hypothesen): door welke
factoren worden deze problemen veroorzaakt/in stand gehouden? Welke rol spelen
positieve factoren? Hoe gaan we te werk? Hoe stemmen we af op ouders, kind etc.?
3. Onderzoeksfase: onderzoek naar de factoren van kind, onderwijs- en opvoedingssituatie die
mogelijk van invloed zijn op de onderkennende problemen (toetsing van diagnostische
hypothesen)
4. Indiceringsfasen: - Integratief beeld (diagnosestelling): welke factoren zijn van invloed op de
onderkennende problemen en hoe beïnvloeden ze elkaar? (verklaringsanalyseverklaring)
Wat zijn positieve factoren) – Indicatiestelling: wat zijn pedagogisch-didactische behoeften
van deze leerling, hoe ziet het gewenste onderwijsaanbod eruit, wat zijn mogelijkheden en
wensen van school, ouders en kind? –hoe kan het kind het beste geholpen worden;
aanbevelingen van diagnost (indicatieanalyse aanbevelingen)
5. Adviesfase: Informatie over de verheldering, onderkenning, verklaring en indicering worden
overgedragen aan de cliënt. Overleg met school, ouders en kind over aanbevelingen.
Cliënten kiezen vervolgens een advies dat wordt omgezet in plan van aanpak.
Deze 5 fasen hangen nauw samen in cyclisch proces. Het volgen ervan leidt tot expliciete en
controleerbare relatie tussen de hulpvragen van school, ouders en het kind enerzijds en het
diagnostisch traject en de aanbevelingen van de diagnost anderzijds bevordert consistent
besluitvormingsproces. In alle fasen gaat het om een doelgerichte (ipv routinematige)
informatieverzameling. Per casus kan het diagnostisch traject sterk verschillen wat inhoud en
tijdsinvestering betreft. Soms is onderzoek nodig, soms ook niet. Deze keuze wordt gestuurd door
het tweede uitgangspunt van HGD: diagnostiek is gericht op advisering.
Uitgangspunt 2: diagnostiek is gericht op advisering
Diagnostisch onderzoek leidt niet altijd tot adviezen die voor de cliënt bruikbaar zijn. Het doel van
diagnostiek lijkt soms het formuleren van een uitgebreid diagnostisch beeld. Hiertoe wordt
standaard onderzoek verricht: bij ieder kind neemt men dezelfde tests af. Diagnost mag niks over het
hoofd zien (better safe, than sorry). De diagnose is het hoofddoel en daarmee het belangrijkste
eindproduct van de traditionele diagnostiek deze vorm van diagnostiek is te herkennen aan
uitgebreide verslagen waarin onderzoeksgegevens gedetailleerd beschreven staan. Ter afronding een
beknopt advies (niet goed afgestemd op de context waarin problemen opgelost moeten worden en
daardoor zelden uitvoerbaar voor leraar, ouders, kind)
Bij HGD is de diagnose geen doel op zich, maar een middel om verantwoord te kunnen adviseren.
Eindproduct onderkenning, verklaring en/of advies, afhankelijk van de hulpvraag. Een cliënt heeft
meestal niet alleen behoefte aan inzicht in de problemen, maar wil vooral ook uitzicht: wat is de
beste aanpak voor dit kind? HGD is op de advisering gericht: de diagnostiek is pas afgerond als de
cliënt een advies heeft dat hij wenselijk en bruikbaar vindt. Het proces is functioneel en doelgericht:
gericht op advies dat uitzicht geeft op het oplossen of verminderen van de problematische
onderwijsleer- of opvoedingssituatie.
,Intakefase diagnost vraagt al wat de cliënt zelf wenselijk acht (motief en perspectief)
Strategiefase diagnost beslist welke informatie hij nog nodig heeft om de hulpvragen te kunnen
beantwoorden. (wat is er aan de hand, hoe komt het en wat moet er gebeuren?) Informatie is alleen
informatief als het de besluitvorming beïnvloedt. Bij het verzamelen van informatie zoekt een
diagnost altijd naar rechtvaardiging: waarom denkt hij dat deze informatie relevant is? geen
antwoord: dan mag hij die informatie niet verzamelen. Daarom maakt diagnost een selectie van
onderzoeksvragen op relevantie. Hij verantwoordt deze door zijn redenering te expliciteren. (voor
welke beslissing is deze info noodzakelijk?) gebruik maken van ‘als-dan principe’: als het antwoord
op deze vraag ja is dan betekent dit…., Als ik weet dat…., dan kan ik besluiten tot….
Weten wat er aan de hand is en wat er moet veranderen, is nog niet weten hoe dit het beste kan
gebeuren bij dit kind, deze leraar en deze ouders. Er is vaak een kloof tussen tussen de diagnose
enerzijds en een uitvoerbaar advies anderzijds. Indicatiestelling beoogt deze kloof te overbruggen en
daarmee de vertaalslag van diagnose naar advies te maken. Dit gebeurt door algemene kennis over
effectieve interventies te relateren aan de unieke situaties waarin een kind zich bevindt.
Aanvaardt een leraar of ouder zijn advies niet, dan mag de diagnost dit niet direct aan
acceptatieproblemen of overbezorgdheid toeschrijven. Hij stelt dan de volgende vraag: Hoe komt het
dat mijn advies niet goed aansluit bij de mogelijkheden en wensen van de cliënt.
Uitgangspunt 3: HGD hanteert een transactioneel referentiekader
Twee modellen hebben een cruciale rol gespeeld in de theorieontwikkeling: het ecologische model
van Bronfenbrenner en het transactionele model van Sameroff en Chandler. Volgens deze
modellen kinderlijke ontwikkeling resultaat van steeds complexere interacties tussen kind en
sociale omgeving, zoals gezin, school, vrienden en (sport)clubs. De relaties zijn wederkerig;
beïnvloeden elkaar. (transactioneel kinderen ontlokken reacties aan hun omgeving en beïnvloeden
deze. Maar ze beïnvloeden ook zichzelf weer via de omgevingsreacties). Omgevingen van een kind
beïnvloeden ook elkaar: problemen op school zullen hun weerslag hebben op het gezin en
omgekeerd. Ontwikkeling is dus dynamisch proces.
Risicofactoren en protectieve factoren
Risicofactor gebeurtenis, omstandigheid of eigenschap die geassocieerd is met een grotere kans op
een probleem in de ontwikkeling van het kind. (grotere kans op psychisch stoornissen)
Protectieve factoren gunstige factoren die een kind beschermen tegen de aanwezige risico’s
(beschermende/compenserende factoren)
Kindgebonden risicofactoren zijn bv.: zwangerschaps- en geboortecomplicatiesmedicijn- drugs- of
alcoholgebruik tijdens zwangerschap, navelomstrengeling, zuurstofgebrek, prikkelbaarheid, moeilijk
temperament, spraak-taalproblemen etc.
Kindgebonden risicofactoren verklaren 30-60% van de variatie in de ontwikkeling van psychische
problemen.
Talloze studies van bv. tweelingen hebben aangetoond dat genetische invloeden sterk, maar zelden
allesbepalend zijn. Sommige stoornissen hebben een sterkere genetische component dan andere.
Risicofactoren in omgeving:
psychische stoornis bij ouders, ouders die zelf verwaarloosd/mishandeld zijn, te weinig toezicht, geen
regels/afspraken, opvoedingsmaatregelen zoals streng fysiek straffen, gezinsstress door ruzies etc.
Leeftijdsgenoten en vriendjes zijn bepalend voor ontwikkeling van een kind. Een vriendengroep kan
veiligheid en zekerheid geven (vrienden die graag naar school gaan en na school sociaal en sportief
bezig zijn, kunnen een kind beschermen tegen ouderlijke verwaarlozing.) Vriendengroep kan ook
risicofactor zijn als deze bestaat uit wetsovertreders, vandalen, spijbelaars of drugs- en
alcoholgebruikers.
, Er zijn 6 risicofactoren die de kans op psychische stoornissen bij kinderen verhogen:
lage SES van de vader
crimineel gedrag van de vader
depressie bij de moeder
grote gezinnen
tijdelijke uithuisplaatsing van het kind
relatieproblemen tussen de ouders
Bij 2 risicofactoren blijkt het risico te verdrievoudigen en bij 4 zelfs te vertienvoudigen.
Interactie en afstemming, draaglast en draagkracht
Goodness-of-fit: de mate waarin de verwachtingen en andere eigenschappen van de ouder
afgestemd zijn op de capaciteiten, motivatie en gedragsstijl van het kind. Temperament speelt
belangrijke rol. Wanneer het de omgeving niet lukt om zich af te stemmen op het temperament van
het kind kan een misfit ontstaan tussen het temperament van het kind en de verwachtingen en het
temperament van de ouders of de leraar. Problemen worden niet verklaard door kenmerken van het
kind, als wel door de kwaliteit van de afstemming tussen omgeving en kind.
Binnen de wisselwerking kind-omgeving zijn de begrippen draagkracht en draaglast relevant. Het
gaat daarbij om de balans tussen de draagkracht en draaglast van ouders, leraren en kinderen. Er
kunnen risicofactoren zijn die de opvoeding/onderwijs bemoeilijken en de draaglast verhogen. Er
kunnen ook protectieve factoren zijn die de draagkracht versterken.
Een transactionele visie op onderwijs
Ook in het onderwijs ontlokt een leerling een reactie bij zijn leraar en medeleerlingen en beïnvloedt
daarmee indirect weer zichzelf. De relatie leraar-leerling speelt dan ook een belangrijke rol bij de
leerprestaties en het welbevinden van een leerling. Belangrijk voor: kinderen met sociaal-emotionele
en/of leerproblemen, kinderen uit gezin met lage SES etc.
Een goede leraar kan veel onderwijsleerproblemen voorkómen en oplossen, maar het gedrag van
een leerling beïnvloedt ook het welbevinden van de leraar. Probleemgedrag van een leerling kan bij
een leraar tot stress leiden. Externaliserend gedrag lijkt tot meer spanning te leiden dan
internaliserend gedrag. Leraren die met probleemgedrag worden geconfronteerd, blijken vooral te
gaan twijfelen aan hun eigen functioneren en aan hun mogelijkheden om het kind te helpen.
Ook bij adaptief onderwijs staat de goodness-of-fit centraal. Definitie van adaptief onderwijs= het
doelbewust afstemmen van de onderwijsleersituatie op verschillen tussen leerlingen in dezelfde
leergroep. Adaptief onderwijs is niet iets nieuws. Het Amerikaanse Adaptive Learning Environment
Model (ALEM) is een belangrijke inspiratiebron geweest. Belangrijkste maatregel om ervoor te
zorgen dat er minder kinderen naar het speciaal onderwijs verwezen worden.
De transactionele benadering zoekt naar veranderingsmogelijkheden en blijft niet hangen in het
verleden. Diagnosten hebben affiniteit met een transactionele benadering (optimistich-realistische
kijk). Het gevolg hiervan is dat professionals gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de
ontwikkeling en het welzijn van het kind. Het voorkomt daarmee childblaming, parentblaming of
teachterblaming- processen. Een diagnost zal zich, bij HGD, richten op de wisselwerking
tussen kind en omgeving. De HGD richt zich dus niet op het individuele kind, maar op de relatie tot
zijn omgeving. Probleemgedrag van een kind is beter in zijn natuurlijke context, de onderwijsleer- en
opvoedingssituatie, te onderzoeken dan in een onnatuurlijke situatie, zoals onderzoekskamer (meer
ecologisch valide in natuurlijke context)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnoukJalink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen