Samenvatting van alle literatuur die gelezen moet worden voor probleem 3 bij het blok Eating, sex and other needs. Dit blok vindt plaats in jaar 3 van de bachelor psychologie met de klinische afstudeerrichting aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Behaald cijfer voor dit tentamen: 8.2.
Human sexuality and its problems, H4 Information processing: response to sexual stimuli, cognitive
mechanisms and the relevance of mood (Bancroft, 2009(
Response to sexual stimuli
Vroege experimentele literatuur liet zien dat veel mannen en vrouwen bewust genitale reacties
kunnen produceren door bijvoorbeeld te concentreren op seksuele gedachtes of fantasieën. Dit
is ook getest in een laboratorium setting door niet-tactiele externe erotische stimuli (bijv.
visueel of audio)
Visuele stimuli zijn een van de meest belangrijke stimuli in het opwekken van seksuele
interesse en arousal en worden daarom ook het meest toegepast bij psychofysiologische
studies. Over het algemeen zijn erotische beelden meer krachtig in het opwekken van seksuele
reacties in mannen dan fantasieën of non-bewegende stimuli, wat de vraag opwekt hoe
informatieverwerking hiertussen verschilt. Brein-imaging laat zien hoe complex deze vraag is
Onder non-visuele stimuli behoren geur en aanraking. Geur is van groot belang bij seksueel
gedrag van bij de meeste niet-menselijke zoogdieren. Het woord feromonen wordt vaak gebruikt
om deze cues door middel van geur te omschrijven. Twee typen reukeffecten zijn goed om te
overwegen: 1) olfactory priming (een reukstimulus heeft een gradueel effect op de fysiologie
van de ontvanger over een bepaalde periode van tijd, bijv. menstruatie) en 2) olfactory signaling
(reukstimuli hebben een meer direct effect op het gedrag van de ontvanger, bijv. geuren van
urine)
De vraag is hoe belangrijk deze mechanismes bij menselijke seksualiteit zijn. De meeste
zoogdieren hebben een duaal reukvermogen systeem, wat communiceert met zowel de cortex
als het limbisch systeem. Er is wat bewijs dat de menstruele cyclus bij vrouwen synchroniseert
aan de hand van olfactory priming. Ook zou het slapen met een mannelijke partner de incidentie
van ovulatie verhogen. Signaling feromonen spelen een belangrijke rol in seksueel gedrag van
primaten, met name vaginale geuren. Dit is (nog) niet gedemonstreerd in mensen. Het is echter
ook moeilijk te onderzoeken in hoeverre reukvermogen belangrijk is bij menselijke seksualiteit.
Er is wat onderzoek gedaan naar mechanismes, maar het enige wat voldoende vastgesteld is, is
dat vrouwen omtrent de ovulatie het gevoeligst zijn voor geurstimuli
Aanraking is duidelijk een belangrijke bron van erotische stimulatie. Tijdens erotische tastbare
reacties zijn er grote veranderingen in de sensitiviteit van de genitaliën en neemt de snelheid
van de bloedsomloop toe. Dit is mogelijk als gevolg van structurele veranderingen die
veroorzaakt worden door opzwelling, waardoor sensorische mechanismes aangepast worden en
daarmee gebruikelijke sensaties van de huid van erotische kwaliteit worden. Toch worden de
relevante mechanismes, met name in de regio van de vulva niet goed begrepen en zijn deze
mogelijk enorm complex
Op basis van studies naar dieren lijkt de dorsale zenuw in de penis enorm belangrijk te zijn voor
erectie en ejaculatie. Dit is relevant voor mensen wanneer er perifere zenuwschade is die de
genitaliën beïnvloed, waardoor een verlies van gevoel mogelijk bijdraagt aan het falen van een
erectie. Erotische aanraking is echter niet beperkt tot de genitaliën. Onder de juiste
omstandigheden kan tactiele stimulatie van vele lichaamsdelen intens erotisch zijn. De input
van de sensorische stimulatie van het perifere stelsel wordt centraal verwerkt en kan daardoor
substantieel beïnvloed worden.
Effects of feedback and performance demand
Een interessante vraag is of onze seksuele reacties versterkt worden doordat wij er zelf meer
aandacht aan besteden. Eerdere onderzoekers hebben de rol van een toeschouwer als een
cruciale factor in het veroorzaken of het behouden van een seksuele disfunctie beoordeeld.
Daarnaast is voor zowel mannen als vrouwen gevonden dat positieve feedback hun genitale
respons beïnvloed
Ook de rol van visuele feedback is overwogen. Het zien van een goede seksuele respons bleek
van zichzelf al opwindend te zijn en dit geld omgekeerd voor het ervaren van een slechte
respons. Een onderzoek vond dat gezonde mannen niet negatief beïnvloed werden door de eis
van een respons in een experimentele situatie, maar disfunctionele mannen wel
Andere studies demonstreerden dat verschillende aspecten van feedback en zelfbewustzijn
overwogen moeten worden. Zo bleek dat wanneer de partner weinig seksuele arousal toonden,
zowel gezonde als disfunctionele mannen beter presteerden door zich te concentreren op hun
eigen prestatie in plaats van die van hun partner. Als de partner echter hoge arousal toonde,
reageerden de gezonde mannen beter door hun aandacht te focussen op die van hun partner,
terwijl dit bij de disfunctionele mannen tegenovergesteld was. Hoge arousal in de partner is dus
mogelijk meer bedreigend voor een disfunctionele man dan lage arousal
1
, Uit deze bevindingen kan geconcludeerd worden dat het effect van bewustzijn, feedback, het
zijn van een toeschouwer en prestatie-eisen afhangen van de omstandigheden en hoe deze
geïnterpreteerd worden door het individu
Models of information processing
Explicit verus implicit memory: expliciet, bewust of declaratief geheugen is gemedieerd door
de hippocampus en gerelateerd aan corticale gebieden. Impliciet of onbewuste vormen van
geheugen worden door andere systemen gemedieerd. Het is nog onduidelijk welk systeem
betrokken is bij impliciet seksueel geheugen
Automatic versus attentional processing: het model wat nu het meest toegepast wordt als
het gaat om cognitieve literatuur over seksuele opwinding is ontwikkeld door Janssen et al.
(2000) en uitgebreid door Spiering & Everaerd (2007). Het bevat twee componenten: 1)
automatisch/onbewust verwerken (snel, dynamisch) en 2) aandachtig/gecontroleerd bewust
verwerken. Aandacht kan verdeeld worden in drie systemen: 1) oriënteren op sensorische
stimuli, 2) activatie van ideeën vanuit geheugen en 3) het behouden van de alertheid. Als dit
onderscheid wordt toegepast op het vier-componenten model van seksuele arousal zorgt
appraisal van een stimulus als seksueel (in het eerste geval automatisch) voor een emotionele
reactie die een mate van motivatie en een specifieke seksuele reactie samenvoegt. De
aandacht verschuift vervolgens naar de attributie van de seksuele betekenis, waardoor ook het
affectieve component en de valentie daarvan beïnvloed wordt. Er zijn vier types bewijs die
relevant zijn bij het verwerken van seksuele stimuli: 1) cognitief, 2) EEG, 3) brain imaging en 4)
conditioning and habituation
o Cognitief (cognitieve manipulaties):
Er is minder onderzoek gedaan naar automatische processen dan naar bewuste,
aandachtige processen van het verwerken van seksuele stimuli. Het lijkt erop dat
het triggeren van aandacht en de kracht daarvan afhankelijk is van
persoonlijkheidskarakteristieken
Ook zijn er fysiologische reacties. Het aanspannen van de pezen (pees reflex
reflecteert vroege bewegingsvoorbereiding voor gemotiveerde handelingen. In
zowel mannen als vrouwen was er een significante uitbreiding van de T-reflex
tijdens het observeren van seksuele, beangstigende en seksuele beangstende
films
Ook lijkt priming invloed te hebben op de seksuele respons. Een studie bij
mannen vond dat de erectiele reactie minder was na een seksuele dan een
neutrale prime
Afleiding lijkt relatief ineffectief in het verminderen van de reactie op visuele
seksuele stimuli bij mannen. Het effect lijkt vergroot te worden als ze seksuele
disfunctie ervaren. Bij vrouwen waren de reacties bij zowel audio als visuele
afleiding verminderd
Misattributie en verkeerde informatie beïnvloedt de seksuele respons en ook de
interpretatie hiervan. Als mannen bijvoorbeeld en pil krijgen (die in feite niks
doet) en er wordt hen verteld dat dit hun seksuele respons vergroot, dan is het
waarschijnlijk dat ze hun reactie wijten aan de pil en als consequentie daarvan is
hun seksuele arousal verlaagd.
o EEG: naast een meer volgehouden emotionele reactie naar erotische stimuli is ook een
onmiddellijke of voorafgaande reactie betrokken bij mannen (vrouwen nog onbekend).
De implicaties hiervan zijn nog onbekend
o Brain imaging: de bevindingen hierover bevinden zich in de vroege fase. Interpretatie
van brein beelden is complex, gezien dat veel processen na elkaar gebeuren en het
startpunt dan moeilijk te identificeren kan zijn
o Conditioning and habituation: er is weinig ondersteuning voor klassieke
conditionering als van fundamenteel belang voor normaal seksueel leren, maar de
mogelijkheid bestaat dat sommige individuen mogelijk meer vatbaar zijn voor atypisch
leren wat hun seksuele ontwikkeling van compliceren
Sexual fantasy
Een seksuele fantasie biedt een uitdagend aspect van informatieverwerking: is een seksuele
fantasie een stimulus, een resultaat van informatieverwerking of beide? Er is hier nog weinig
over bekend
Belangrijke vragen zijn welke brein mechanismes hierbij betrokken zijn en hoe deze verschillen
in reactie van externe seksuele fantasieën. Daarnaast is de vraag in welke mate individuen
hierin verschillen en wat zijn mogelijke verklaringen voor verschillen in individuele
kwetsbaarheid
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DePsychologieStudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
