Inhoudsopgave
HOORCOLLEGE 1 - 9-9-2024 .......................................................................................................... 2
INDELING VAN DE GESCHIEDENIS ............................................................................................................. 2
HOORCOLLEGE 2 - 12-09-2024....................................................................................................... 3
MESOPOTAMIË EN EGYPTE ...................................................................................................................... 3
HOORCOLLEGE 3 - 16-09-2024....................................................................................................... 7
VROEGE GRIEKSE GESCHIEDENIS ............................................................................................................. 7
HOORCOLLEGE 4 - 19-09-2024....................................................................................................... 9
DE KLASSIEKE PERIODE 1 ....................................................................................................................... 9
HOORCOLLEGE 5 - 23-09-2024...................................................................................................... 10
KLASSIEKE KUNST............................................................................................................................... 10
HOORCOLLEGE 6 - 26-09-2024...................................................................................................... 13
VAN DE ARCHAÏSCHE NAAR DE KLASSIEKE TIJD........................................................................................... 13
HOORCOLLEGE 7 - 30-09-2024...................................................................................................... 15
ROME: MYTHEN EN HISTORISCHE REALITEIT .............................................................................................. 15
HOORCOLLEGE 8 - 03-10-2024 ...................................................................................................... 17
ROME: INTERNE EN EXTERNE COMPETITIE IN DE ROMEINSE REPUBLIEK ............................................................ 17
HOORCOLLEGE 9 - 07-10-2024 ...................................................................................................... 19
MACHTIGE INDIVIDUEN EN DE VAL VAN DE ROMEINSE REPUBLIEK ................................................................... 19
HOORCOLLEGE 10 - 10-10-2024 .................................................................................................... 21
AUGUSTUS: EEN NIEUWE POLITIEKE ORDE ALS EXPERIMENT? ....................................................................... 21
HOORCOLLEGE 11 - 14-10-2024 .................................................................................................... 22
HET ROMEINSE KEIZERRIJK: OP ZOEK NAAR STABILITEIT................................................................................ 22
HOORCOLLEGE 12 - DE WERELD VAN DE LATE OUDHEID ............................................................... 24
INZICHT IN DE LAAT-ROMEINSE WERELD .................................................................................................. 24
1
,Hoorcollege 1 - 9-9-2024
Indeling van de Geschiedenis
• Oudheid: ca. 3400 v.Chr. - 500 n.Chr.
• Klassieke Oudheid (Grieken en Romeinen): ca. 800 v.Chr. - 500 n.Chr.
• Middeleeuwen: ca. 500 - 1500 n.Chr.
• Moderne Tijd: ca. 1500 – heden
De eindpunten van de oudheid worden vaak verbonden met de val van het Oost-
Romeinse Rijk en de opkomst van de islam, hoewel deze data enigszins willekeurig
gekozen zijn.
De Klassieke Oudheid en Westerse Cultuur
De klassieke oudheid wordt vaak gezien als de periode waarin de westerse cultuur is
begonnen, vooral door de invloed van de Grieken en Romeinen. Echter, ook deze
culturen hebben veel overgenomen van oudere beschavingen zoals die in Mesopotamië
en Egypte.
• Homerus en zijn werken, zoals de Ilias en Odyssee, markeren het begin van de
westerse cultuur.
• Het idee dat het "moderne denken" begon in Griekenland is populair, maar we
moeten beseQen dat de Griekse democratie en maatschappij fundamenteel
verschillen van onze moderne samenleving, bijvoorbeeld door het gebruik van
slavernij.
Wat Doen Oudhistorici?
Oudhistorici proberen het verleden te begrijpen en te duiden op basis van de
beschikbare bronnen. Onze vragen aan de geschiedenis veranderen met de tijd.
Tegenwoordig richten historici zich bijvoorbeeld op thema’s zoals klimaatverandering in
het verleden.
• Bronnen: Geschreven bronnen zoals literaire werken, inscripties en papyri zijn
van groot belang, maar komen vaak uit de elite en geven geen objectief beeld van
de hele bevolking. Archeologie en munten zijn ook belangrijke bronnen.
• Papyri: In Egypte zijn veel papyri goed bewaard gebleven dankzij het droge
klimaat. Deze papyri bevatten vaak gewone teksten, zoals brieven tussen
mensen, wat ons een inkijk geeft in het alledaagse leven.
• Munten: Keizers gebruikten munten om belangrijke gebeurtenissen te
herdenken, zoals militaire overwinningen of de bouw van monumenten.
Archeologie en DNA-onderzoek
Archeologie speelt een grote rol bij het reconstrueren van het verleden. Nieuwe
technieken zoals DNA-onderzoek en isotopenonderzoek bieden inzicht in de herkomst
en mobiliteit van mensen in de oudheid. Een voorbeeld is het meisje van Egtved, dat
door isotopenanalyse als Duits werd geïdentificeerd in plaats van Deens, zoals
aanvankelijk gedacht.
2
, De Oorsprong van de Mensheid en de Agrarische Revolutie
• Moderne mensen verschenen ongeveer 200.000 jaar geleden.
• Rond 7000 v.Chr. ontstonden de eerste gemeenschappen, mede door
klimaatveranderingen. Het einde van de ijstijd maakte landbouw mogelijk, wat
leidde tot de neolithische revolutie (nieuwe steentijd).
o Grote stenen bouwwerken zoals Göbekli Tepe (9000 v.Chr.) wijzen op
georganiseerde, sedentaire gemeenschappen.
o De neolithische revolutie was een langzame maar belangrijke overgang
naar grootschalige en stabiele voedselproductie.
Het Begin van de Landbouw
Landbouw begon in het Nabije Oosten en verspreidde zich over verschillende regio’s.
Europa dankt zijn landbouwpraktijken aan Mesopotamië. De omstandigheden voor
landbouw waren toen beter dan nu, omdat de grond minder uitgeput was.
• De Vruchtbare Halvemaan bij de rivieren de Eufraat en de Tigris was een
vruchtbaar gebied, waar de "big five" van de veeteelt rondliep:
o Schaap, geit, paard, rund, en varken
o Deze dieren waren gemakkelijk te domesticeren, wat bijdroeg aan de
succesvolle ontwikkeling van landbouw in dit gebied.
Het Ontstaan van Schrift en Metaalbewerking
Het schrift werd oorspronkelijk ontwikkeld voor boekhouding:
• Protoschrift op kleitabletten werd gebruikt voor administratieve doeleinden in
Mesopotamië.
• Later ontwikkelden zich het Sumerische spijkerschrift en de hiërogliefen in
Egypte.
In dezelfde periode maakte men de overgang van steen naar koper naar brons:
• Bronstijd: ca. 3000-1200 v.Chr.
• IJzertijd: vanaf 1200 v.Chr.
De Hemelschijf van Nebra (ca. 1600 v.Chr.), gevonden in Duitsland, diende als kalender
voor het zaaien en oogsten, en is een vroeg voorbeeld van de kennis die mensen hadden
over astronomie.
Hoorcollege 2 - 12-09-2024
Mesopotamië en Egypte
Mesopotamië
Mesopotamië, ook wel het Tweestromenland genoemd, is waar de eerste steden
ontstonden, met name die van de Sumeriërs, rond het vierde millennium v.Chr.
• De overstromingen van de Eufraat en de Tigris waren onregelmatig, waardoor
men gebruik moest maken van irrigatielandbouw om voldoende water naar het
land te leiden.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper johanm14. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.